Từ ngày 20/3 - 26/3 năm 1931, tại Hội nghị Ban chấp hành Trung ương Đảng lần thứ 2, hội nghị đã bàn về công tác thanh niên và đi đến những quyết định có ý nghĩa đặc biệt. Các cấp ủy Đảng từ Trung ương đến địa phương phải cử ngay các ủy viên của Đảng phụ trách công tác Đoàn.
Đứng trước sự phát triển mạnh của của công tác Đoàn trên cả nước, nhiều tổ chức Đoàn cơ sở với quy mô khoảng 1.500 đoàn viên tại một vài địa phương dần hình thành những tổ chức Đoàn từ xã cho đến huyện.
Với sự phát triển mạnh mẽ của Đoàn mà phong trào thanh niên nước ta đã được đáp ứng kịp thời. Đây là một cuộc vận động khách quan và rất phù hợp với đường lối cách mạng của nước ta. Qua đó có thể thấy được công lao to lớn của Đảng, của Chủ tịch Hồ Chí Minh - người đã sáng lập và rèn luyện tổ chức Đoàn.
Được Bộ Chính trị ban chấp hành Trung ương Đảng và Bác Hồ cho phép, xét theo đề nghị từ Trung ương Đoàn thanh niên Lao động Việt Nam, Đại hội toàn quốc lần thứ 3 bắt đầu từ ngày 22/3 - 25/3/1961 đã quyết định lấy ngày 26/3/1931 làm ngày thành lập Đoàn hàng năm. Từ đó trở đi, ngày 26/3 trở thành Ngày thành lập Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh.
Từ ngày 26/3/1931 đến nay, để phù hợp với những yêu cầu nhiệm vụ của từng thời kỳ cách mạng nước ta mà Đoàn đã đổi trải qua 6 lần đổi tên với 7 tên gọi:
- Năm 1931 - 1936: Đoàn TNCS Việt Nam, Đoàn TNCS Đông Dương.
- Năm 1937 - 1939: Đoàn Thanh niên Dân chủ Đông Dương.
- Tháng 11/1939 - 1941: Đoàn Thanh niên phản đế Đông Dương.
- Tháng 5/1941 - 1956: Đoàn Thanh niên cứu quốc Việt Nam.
- Ngày 25/10/1956 - 1970: Đoàn Thanh niên Lao động Việt Nam.
- Tháng 2/1970 - 11/1976: Đoàn Thanh niên lao động Hồ Chí Minh.
- Tháng 12/1976 đến hiện tại: Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh.