Luật Đặc khu kinh tế: Dùng những thể chế vượt trội thu hút nhà đầu tư

Những đột phá trong dự thảo: Minh bạch và chặt chẽ

Trước khi được thảo luận rộng rãi tại Nghị trường sáng 23/5, dự luật đã thu hút sự quan tâm của các ĐBQH qua các ý kiến đóng góp tại các phiên họp của UBTVQH.

Ban soạn thảo luật đã cầu thị tiếp thu để hoàn thiện và chỉnh sửa nhiều vấn đề trong dự thảo trên

Đơn cử, về ngành nghề ưu tiên phát triển tại ba đặc khu, có ý kiến đề nghị không quy định cụ thể các ngành nghề mà chỉ quy định định hướng, thế mạnh của từng đặc khu, hoặc chỉ quy định các ngành nghề không được phép làm tại từng đặc khu.

Cũng có ý kiến bày tỏ sự lo ngại về khả năng có thể xảy ra một cuộc đua tốn kém để giành giật thu hút đầu tư giữa ba đặc khu tương lai. Có ý kiến đề nghị bổ sung một số ngành, nghề ưu tiên phát triển tại từng đặc khu.

Bàn về vấn đề này, đại biểu Nguyễn Thị Kim Bé (Kiên Giang) cho biết với Phú Quốc ngoài 3 ngành nghề trên nơi đây còn được Thủ tướng Chính phủ quy hoạch là vùng sản xuất nông nghiệp theo hướng công nghệ cao với gần 3.000 ha, đây là khu vực đất đa phần là sở hữu của người dân.

ĐBQH tỉnh Kiên Giang Nguyễn Thị Kim Bé (Ảnh quochoi.vn)

Ngành nghề sản xuất nông nghiệp công nghệ cao, nông nghiệp hữu cơ được đưa vào ngành nghề ưu tiên người dân sẽ mạnh dạn đầu tư và trực tiếp hưởng lợi từ các chính sách ưu đãi này.

Lực hấp dẫn chính để các nhà đầu tư đầu tư vào đặc khu là hành lang pháp lý chứ không phải là khoản đầu tư công. Để kêu gọi được các nhà đầu tư, nhất là nhà đầu tư chiến lược, vào các đặc khu này, thì tất nhiên cơ sở hạ tầng của đặc khu phải tốt. Hạ tầng để tiếp cận đặc khu thì dùng vốn đầu tư công hoặc là hợp tác công tư.

Cần cơ chế riêng chống "lạm quyền"

Với rất nhiều ưu đãi được quy định cụ thể trong dự thảo luật, đã có khá nhiều ĐBQH cho rằng, bên cạnh việc trao quyền, cần có cơ chế để giám sát, hạn chế việc “lạm quyền”, có thể tạo ra những kẽ hở và nguy cơ cạnh tranh bất bình đẳng giữa các nhà đầu tư.

Ngay như bộ máy chính quyền đặc khu, theo dự thảo luật mới nhất, sẽ có cả HĐND và UBND với nhiều đổi mới về cơ cấu tổ chức, chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, trách nhiệm, bảo đảm tinh gọn, hoạt động hiệu lực và hiệu quả.

Có rất nhiều ý kiến mong muốn Chủ tich UBND đặc khu nên được trao quyền tối đa để đủ thẩm quyền giải quyết nhanh các vấn đề của các nhà đầu tư, của các dự án đầu tư tại đặc khu.

Song theo đại biểu Nguyễn Ngọc Phương (Quảng Bình), quyền lực càng cao, càng đặc biệt, mô hình lại mới hoặc thường xuất hiện cái nóng thì càng cần được kiểm soát, giám sát quyền lực.

Đại biểu Nguyễn Ngọc Phương – Phó Trưởng đoàn Đại biểu Quốc hội chuyên trách tỉnh Quảng Bình

Điều này giúp không để tiềm ẩn hậu quả nghiêm trọng, làm mất niềm tin, ảnh hưởng an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội và làm suy thoái niềm tin.

Bởi nếu có sai phạm sẽ rất khó điều chỉnh vì liên quan đến các doanh nghiệp của nhiều nước trên thế giới.

Đại biểu cũng đề nghị xem xét cơ chế ủy quyền cho các phó chủ tịch để Chủ tịch UBND đặc khu có thời gian “lo việc lớn”.

Không chỉ giám sát việc “lạm quyền” trong bộ máy chính quyền đặc khu, cũng có những ý kiến cho rằng, việc trao quyền cho nhà đầu tư chiến lược cần được kiểm soát kỹ.

Bà Võ Thị Như Hoa, đại biểu đến từ Đà Nẵng dẫn chứng theo dự thảo luật, nhà đầu tư có quyền tham gia vào quá trình lập quy hoạch, xây dựng chính sách áp dụng tại đặc khu.

Có thử nghiệm mới biết được kết quả

Phần lớn các ý kiến thảo luận tại nghị trường cũng như giới chuyên gia kinh tế cho rằng, khó có thể cầu toàn một bộ luật hoàn hảo.

Bộ trưởng Bộ KT&ĐT Nguyễn Chí Dũng phá biểu tại Hội trường (Ảnh: quochoi.vn)

Giải pháp cho câu chuyện vốn đầu tư, Bộ trưởng Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng đã từng đề cập đến cơ chế “vốn mồi” để thu hút thêm nhiều nguồn lực trong và ngoài nước.

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cũng chia sẻ, xây dựng dự án Luật Đặc khu là vấn đề mới, khó, chưa có tiền lệ tại Việt Nam, nên cần có cách làm thận trọng, học hỏi, tiếp thu, cập nhật kinh nghiệm quốc tế, nhưng cũng không nên quá cầu toàn.

Các nước thành công với mô hình đặc khu cũng đã phải điều chỉnh, bổ sung quy định pháp luật về đặc khu nhiều lần.

Bà Phạm Chi Lan: Đất đặc khu thuê 99 năm sẽ ra sao nếu 10 năm doanh nghiệp đã phá sản? Chuyên gia cho rằng cơ chế cho thuê đất tối đa 99 năm là không cần thiết khi chu kỳ sản xuất, kinh doanh có ...

Đại biểu Quốc hội: 'Lò đã nóng lắm rồi, không ai muốn có thêm củi sau khi lập 3 đặc khu' "Lò đã nóng lắm rồi, không ai muốn có thêm nhiều củi vào lò khi đặc khu ra đời. Do đó, chúng ta làm luật ...