Ngoại trưởng Mỹ bị lên án vì phát biểu tại đại hội của ông Trump khi đang đi công du

Bài phát biểu của Ngoại trưởng Pompeo được ghi hình tại Israel và dự kiến phát sóng vào tối ngày 25/8 (theo giờ Mỹ). Cơ quan giám sát của Ủy ban Đối ngoại Hạ viện đang điều tra bài phát biểu của ông Pompeo, CNBC đưa tin.

Hạ nghị sĩ Joaquin Castro (Đảng Dân chủ) - Chủ tịch cơ quan giám sát trên, gọi bài phát biểu của ông Pompeo là "rất bất thường và chưa từng có tiền lệ", đồng thời ông còn cho rằng hành động của Ngoại trưởng Mỹ "có thể bất hợp pháp".

Bài phát biểu sắp tới của ông Pompeo cũng gây ra làn sóng tranh cãi trong giới cựu ngoại giao và chuyên gia chính sách đối ngoại.

Theo CNBC, các chuyên gia này cho rằng bài phát biểu của ông Pompeo đã xô đổ các rào chắn cuối cùng để bảo vệ Ngoại trưởng Mỹ - nhà ngoại giao hàng đầu đất nước, tham gia vào các hoạt động mờ ám của các chiến dịch tranh cử.

Ông Daniel Drezner - Giáo sư chính trị quốc tế tại Trường Luật và Ngoại giao Fletcher thuộc Đại học Tufts, cho hay: "Chính sách ngoại giao nên là vấn đề nội bộ của nước Mỹ. Về lí thuyết, Ngoại trưởng Mỹ là người đại diện cho lợi ích quốc gia và không được phép có quan điểm đảng phái về bất cứ điều gì".

Ông Brent Bruen - từng là nhà ngoại giao cho chính quyền Tổng thống Bush và Tổng thống Obama trong 12 năm, nhận định: "Đây là một quyết định gây tổn hại sâu sắc cho nền ngoại giao Mỹ".

Ngoài ra, việc ông Pompeo quyết định phát biểu tại đại hội của Đảng Cộng hòa từ Jerusalem (điểm dừng chân đầu tiên trong chuyến công du kéo dài 4 ngày của Bộ Ngoại giao Mỹ đến Trung Đông) đã làm dấy lên lo ngại rằng người dân Mỹ có thể gánh một phần chi phí của bài phát biểu.

Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết ông Pompeo sẽ phát biểu cho đại hội với "nguồn lực cá nhân". Họ cũng khẳng định không nguồn lực nào (kể cả nhân viên) từ Bộ Ngoại giao sẽ được sử dụng trong bài phát biểu của ông Mike Pompeo.

"Bộ Ngoại giao Mỹ sẽ không chịu bất kì chi phí nào liên quan đến sự xuất hiện của ông Pompeo", một đại diện của bộ này cho hay.

Tham vọng tranh cử tổng thống

Một số chuyên gia đối ngoại còn suy đoán rằng nỗ lực phát biểu từ xa của ông Pompeo có thể không chỉ nhằm mục đích tăng cường sự ủng hộ cho Tổng thống Trump mà còn để giúp Ngoại trưởng Mỹ thu về một lượng cử tri nhất định cho cuộc chạy đua vào Nhà Trắng năm 2024.

"Tôi nghĩ sự xuất hiện của ông Pompeo là nhằm chuẩn bị cho cuộc tranh cử của cá nhân ông trong tương lai hơn là để ủng hộ ông Trump ở thời điểm hiện tại", ông Drezner nhận định.

"Nếu ông Pompeo muốn tranh cử tổng thống Mỹ vào năm 2024, ông ta rõ ràng muốn thu hút nhóm cử tri thuộc phái Phúc Âm, và đưa ra bài phát biểu từ thành phố Jerusalem cổ kính là một cách để ông ta thu hút họ", chuyên gia ngoại giao Drezner lập luận.

Theo CNBC, ông Pompeo từng cho thấy ông muốn sử dụng nguồn lực của chính phủ liên bang cho các tham vọng chính trị của riêng mình.

Hồi tháng 5, Ngoại trưởng Mỹ đã bị chỉ trích khi ông Trump sa thải Tổng thanh tra Bộ Ngoại giao Steve Linick mà không đưa ra lời giải thích rõ ràng ngay lập tức.

Tại thời điểm ông Linick bị sa thải, văn phòng của ông đang điều tra ít nhất hai vấn đề liên quan đến ông Pompeo: đánh giá việc Ngoại trưởng Mỹ phê duyệt thương vụ bán vũ khí hàng tỉ USD cho Arab Saudi nhưng bỏ qua quá trình chấp thuận của Quốc hội, và điều tra liệu ông Pompeo và vợ có lạm dụng nguồn lực chính phủ hay không.