Những biệt thự cổ trăm tuổi trên đất vàng triệu đô ở TP HCM đang dần biến mất

Theo các chuyên gia, về kiến thức, sự quyết tâm của đội ngũ quản lí Nhà nước và các chuyên gia hiện nay không đủ, nên không giữ được các công trình trước áp lực thị trường. Một trong số đó là căn biệt thự cổ hơn 100 tuổi nằm ở vị trí đắc địa với 3 mặt tiền Võ Văn Tần - Nguyễn Thị Diệu - Bà Huyện Thanh Quan (quận 3, TP HCM). (Ảnh: Dân Trí).

Căn biệt thự cổ này cao 2 tầng, tọa lạc trên khu đất rộng gần 2.900 m2; thuộc loại nhà ở cấp 2, 3; tường gạch; thời gian sử dụng đất lâu dài. Kiến trúc của căn nhà được thiết kế theo phong cách biệt thự Pháp cổ. Hiện công trình này đang được sửa chữa, trùng tu.

Thời điểm này, Sở Quy hoạch - Kiến trúc TP cho biết, căn biệt thự đã được kiểm kê và khả năng đưa vào diện xem xét cần bảo tồn là rất cao vì có kiến trúc, cảnh quan rất đẹp. Người sở hữu công trình nếu muốn trùng tu, thay đổi kết cấu, thiết kế... phải xin phép và được sự đồng ý của UBND TP.

Tại buổi giám sát, một đại biểu dẫn lại câu chuyện TP lập đề án sắp xếp lại nơi làm việc của một số sở, ngành, trong đó có sử dụng đất của Sở Thông tin - Truyền thông TP (trước đây là Dinh Thượng Thơ) nằm trên mảnh đất vàng ở ngã tư Lý Tự Trọng - Đồng Khởi, đối diện trung tâm thương mại Vincom, quận 1. Theo đó, trước khi báo chí thông tin về công tác bảo tồn, nhiều người không biết đến nguồn gốc trụ sở này.

Hồi tháng 9, Sở Quy hoạch - Kiến trúc TP HCM vừa đề xuất mời chuyên gia nước ngoài hỗ trợ giải pháp kĩ thuật trong việc bảo tồn công trình này. Đây là một trong những công trình kiến trúc lâu đời ở TP HCM do người Pháp xây dựng, hoàn thành vào năm 1864 với chức năng là Nha Giám đốc Nội vụ để điều hành trực tiếp toàn bộ vấn đề dân sự, tư pháp và tài chính.

Đến nay, tòa nhà Dinh Thượng Thơ vẫn chưa được đánh giá xếp hạng di tích và không thuộc danh sách các đối tượng nghiên cứu bảo tồn cảnh quan kiến trúc đô thị TP. Công trình đang thuộc nhóm đối tượng đang được thực hiện quy trình tổng hợp đánh giá phân loại, đề xuất giải pháp quản lí bảo tồn theo chỉ đạo của UBND TP.

Được xây theo phong cách châu Âu, hoàn thành năm 1923, căn biệt thự rộng gần 500 m2 nằm trên đường Nơ Trang Long (Bình Thạnh) từng được chủ nhân là một phụ nữ ở Bình Dương rao bán với giá 35 tỉ đồng. Tháng 6/2016, bà cho thợ tháo dỡ để xây mới nhưng gặp sự phản đối của nhiều nhà nghiên cứu vì cho biệt thự là công trình cổ, cần bảo tồn.

UBND quận Bình Thạnh sau đó đình chỉ thi công, chờ quyết định của UBND TP HCM. Suốt hai năm qua công trình nằm hoang phế ở khu dân cư sầm uất, sát trung tâm Sài Gòn. Đến tháng 10/2018, sau khi xem xét đề xuất từ các cơ quan chức năng, UBND TP HCM đồng ý xếp loại công trình này vào nhóm 3 - biệt thự không phải bảo tồn, gia chủ được tiếp tục thi công.

Biệt thự lúc chưa tháo dỡ và khi bị tháo bỏ dang dở năm 2016. (Ảnh: VnExpress).

Liên quan công tác bảo tồn, ông Huỳnh Thanh Nhân - Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao TP cho biết, ngành chức năng đang hoàn thiện hồ sơ để trình xếp hạng di tích đối với Nhà thờ Thủ Thiêm và Dòng Mến Thánh giá Thủ Thiêm (nằm trong Khu đô thị mới Thủ Thiêm, quận) trong tháng 12 này.

Dòng Mến Thánh giá và Nhà thờ Thủ Thiêm nằm trong khu chức năng 2A thuộc Khu đô thị mới Thủ Thiêm. Trước đây, thành phố từng có kế hoạch giải tỏa toàn bộ các công trình này để xây dựng khu đô thị. Đầu tháng 2, UBND thông tin, hướng giải quyết sắp tới của thành phố là giữ lại các công trình chính yếu của Dòng Mến Thánh giá và Nhà thờ Thủ Thiêm.

Nhà thờ Thủ Thiêm được thành lập vào năm 1859, ban đầu bằng gỗ, đến nay đã nhiều lần trùng tu. Công trình xây dựng để thuận lợi cho giáo dân trong vùng lẫn nữ tu Dòng mến Thánh giá tham dự thánh lễ.

Bên cạnh nhà thờ là cụm các công trình của Hội Dòng Mến Thánh giá Thủ Thiêm, được xây dựng xuyên suốt trong thế kỉ 20.

Các công trình trong Nhà dòng Mến Thánh giá được xây dựng theo kiến trúc Pháp đặc trưng với màu sơn vàng, hành lang dài rộng, nhiều cửa sổ gỗ... và pha lẫn nét văn hóa Á Đông.

Với hơn 150 năm tuổi, nhà thờ và các công trình của dòng Mến Thánh giá là minh chứng cho sự phát triển và nét văn hoá của Thủ Thiêm.