Sự thật thiếu nữ cải nam trang ở Thừa Thiên - Huế!

Không biết chữ, cha mẹ Hải nhờ hàng xóm làm giấy khai sinh cho con gái. Ai ngờ người này cũng không biết chữ và khai sai giới tính của Hải từ "nữ" thành "nam".

Em Trần Văn Hải và bố xem lại những giấy tờ ghi sai giới tính của em - Ảnh: NHẬT LINH

Đó là câu chuyện hi hữu của bạn gái có tên Trần Văn Hải, thôn An Truyền, xã Phú An, huyện Phú Vang, tỉnh Thừa Thiên - Huế.

Nhiều năm nay, Hải không được đến trường để học chữ vì lý do giới tính trong giấy khai sinh của em được ghi là "nam".

"Học hết lớp 5 thì em buộc phải nghỉ học vì không thể làm hồ sơ, giấy tờ để nộp vào lớp 6. Thầy cô bảo rằng em là nữ, nhưng trong giấy khai sinh lại ghi là "nam" nên giấy tờ không hợp lệ, không nộp vào trường được" - Hải nghẹn ngào kể.

Chữ "nam" trớ trêu

17 năm trước, trên một con đò nhỏ ở đầm Chuồn (huyện Phú Vang), bà Võ Thị Bê đã sinh Hải. Do cả hai vợ chồng bà Bê đều là dân vạn đò, không biết chữ nên đành nhờ một người hàng xóm đi làm giấy khai sinh giùm.

Không ngờ người hàng xóm này cũng không biết chữ nên trong quá trình làm giấy khai sinh đã khai sai giới tính của Hải từ "nữ" thành "nam". Cái tên Trần Văn Hải của em cũng bắt nguồn từ lỗi khai này.

Cô bé Trần Văn Hải lớn lên, đi học tại một lớp xóa mù chữ cho con em vạn đò. Đến khi đủ tuổi vào lớp 6, Hải làm hồ sơ nộp vào một trường cấp II tại địa phương thì phát hiện hồ sơ không chính xác.

Nhà trường cho rằng hồ sơ của Hải bị ghi sai phần giới tính nên không hợp lệ, không thể nhận em vào học.

"Nhiều lần tôi cầm hồ sơ gồm giấy khai sinh, hộ khẩu... đến UBND xã Phú An xin điều chỉnh cho con. Nhưng không hiểu vì sao đến nay việc điều chỉnh vẫn chưa được thực hiện" - ông Trần Văn Thanh, ba Hải, nói với giọng đượm buồn.

Khó chỉnh sửa!?

Theo ông Phan Đình Thi - cán bộ phòng tư pháp - hộ tịch UBND xã Phú An, lý do đến nay vẫn chưa thể điều chỉnh lại giấy khai sinh cho em Hải vì qua kiểm tra tại trạm y tế xã, hoàn toàn không tìm thấy bất kỳ một giấy tờ nào cho thấy Hải được sinh ở đây.

"Hỏi ra mới biết em Hải được sinh trên đò, không ai làm chứng. Theo luật, việc cải chính tên họ đối với những người trên 14 tuổi thuộc thẩm quyền cấp huyện, nên chúng tôi đã hướng dẫn gia đình em Hải về Phòng Tư pháp huyện Phú Vang để được tư vấn, chỉnh sửa khai sinh" - ông Thi nói.

Trao đổi với Tuổi Trẻ, ông Lê Văn Minh, phó Phòng Tư pháp UBND huyện Phú Vang, cho biết phòng đã nắm rõ trường hợp sai sót về giới tính của em Hải.

Ông Minh thông tin thêm để thực hiện việc chỉnh sửa, theo luật em Hải phải thực hiện các giám định pháp y như xét nghiệm ADN... Tuy nhiên, do gia đình em Hải quá khó khăn, không có tiền để thực hiện các xét nghiệm nên việc chỉnh sửa hồ sơ cho em vẫn chưa được thực hiện.

"Hiện em Hải mới đến hỏi chúng tôi các thủ tục cần thiết chứ chưa chính thức nộp hồ sơ xin chỉnh sửa hồ sơ. Biết hoàn cảnh của Hải nên chúng tôi sẽ cố gắng giúp đỡ, hỗ trợ em hết mức có thể trong việc điều chỉnh lại sai sót hồ sơ" - ông Minh nói.

"Giá như xã linh động giải quyết"

Luật sư Nguyễn Kiều Hưng, Đoàn Luật sư TP.HCM cho rằng việc UBND xã từ chối và không có bất cứ hành động nào thể hiện sự quan tâm đến khó khăn của cháu Hải trong suốt nhiều năm, dẫn đến cháu không thể đi học là có thiếu sót.

Trên thực tế, nhiều trường hợp không có giấy khai sinh, giấy tờ tùy thân khác, nhưng pháp luật, địa phương vẫn linh động giải quyết, thông qua một tổ chức, cá nhân bảo lãnh để xác lập tư cách công dân cho họ.

Trường hợp của Hải, nhiều năm không thể cải chính giới tính là rất thiệt thòi cho cháu. Theo luật, cháu Hải hoàn toàn có thể đi cải chính hộ tịch.

Điều này phù hợp với khoản 2 điều 7 Nghị định 123/2015/NĐ-CP ngày 15-11-2015: "Cải chính hộ tịch theo quy định của Luật Hộ tịch là việc chỉnh sửa thông tin cá nhân trong Sổ hộ tịch hoặc trong bản chính giấy tờ hộ tịch và chỉ được thực hiện khi có đủ căn cứ để xác định có sai sót do lỗi của công chức làm công tác hộ tịch hoặc của người yêu cầu đăng ký hộ tịch".

Theo đó, để có căn cứ cải chính giới tính, gia đình của Hải cần cung cấp lời chứng của người đi khai sinh cho cháu hoặc những người biết rõ việc này.

Ngoài ra, có một kết luận giám định ADN để xác định lại giới tính cho Hải cũng là một căn cứ. Cha Hải cần sớm liên hệ với UBND cấp huyện để được hướng dẫn thêm.

Đồng thời, một đơn vị cũng cho biết nếu cần thiết sẽ hỗ trợ gia đình Hải việc xét nghiệm ADN để xác định lại giới tính nếu các cơ quan tư pháp buộc phải có xét nghiệm này.

Sổ hộ khẩu, bảo hiểm y tế dành cho hội nghèo của bạn Trần Văn Hải bị ghi sai giới tính - Ảnh: NHẬT LINH

Cục hộ tịch: cải chính đơn giản lắm!

Trong khi đó, ông Nguyễn Công Khanh - Cục trưởng Cục hộ tịch, quốc tịch và chứng thực (Bộ Tư pháp) cho rằng việc nhầm lẫn về giới tính của Hải, như bài báo nêu, rất đơn giản, việc cải chính không có gì khó khăn như chính quyền địa phương đang thực hiện.

Theo ông Khanh, đây là trường hợp bị nhầm lẫn, sai sót trong việc kê khai hộ tịch, bởi vậy cần phải đính chính sổ hộ tịch và đính chính tên tuổi và giới tính là được.

Tuy nhiên, ông Khanh cũng cho biết hiện nay Hải đã hơn 14 tuổi, vậy nên thẩm quyền làm việc này là thuộc Phòng Tư pháp huyện Phú Vang chứ không còn thuộc xã nữa.

Cụ thể, về thủ tục, Hải và gia đình cần phải làm tờ khai xin đính chính hộ tịch trong đó nêu rõ việc Hải được sinh ra trên đò và không có giấy chứng sinh của cơ sở y tế cấp.

Sau đó, do người đi khai sinh cho Hải bị nhầm lẫn trong khi khai sinh dẫn đến nhầm lẫn về giới tính và tên lót cho Hải, biến Hải giới tính nữ thành nam.

Sau khi có đầy đủ từ khai thì nộp cho Phòng Tư pháp huyện Phú Vang. "Việc cải chính rất đơn giản", ông Khanh nói.

Về việc yêu cầu phải làm xét nghiệm ADN, ông Khanh nói thực sự không cần thiết bởi có người làm chứng là được.

Được biết ngay trong sáng 22-9, ông Khanh đã liên hệ với Sở Tư pháp tỉnh Thừa Thiên Huế yêu cầu Sở này chỉ đạo các đơn vị chuyên môn thực hiện cải chính cho Hải, để Hải làm chứng minh nhân dân và những giấy tờ về nhân thân khác.

Huế: Thiếu nữ không được đến trường do khai sinh nhầm... giới tính Nhờ hàng xóm không biết chữ đi làm giấy khai sinh cho con gái và bị khai sai giới tính của em Trần Văn Hải ...