Thu phí đỗ ô tô, tiền vào túi ai?

Bãi đỗ xe luôn rất đông nhưng nguồn thu về ngân sách thì "teo tóp". (Ảnh: Trác Rin - Đàm Huy)

Trong khi số lượng ô tô tại TP HCM ngày càng tăng kéo theo nhu cầu đỗ xe khu trung tâm rất cao thì số tiền phí đỗ ô tô ở 23 tuyến đường TP HCM thí điểm thu phí qua ứng dụng công nghệ điện tử lại ngày càng tụt giảm xuống đến mức không thể tin!

Việc thu phí qua ứng dụng công nghệ điện tử (phần mềm My Parking trên điện thoại di động thông minh) trước đây được TP HCM giao cho lực lượng trật tự đô thị các quận trung tâm hướng dẫn, giám sát. 

Sau một thời gian, số thu ngày càng giảm xuống đến mức “không tưởng” nên thành phố giao cho lực lượng thanh niên xung phong (TNXP) nhằm cải thiện tình hình. Tuy nhiên, doanh số được báo cáo không đủ chi trả lương cho lực lượng đi thu. Đâu là nguyên nhân?

Thu tiền “tươi”, đưa phiếu “3 không”

Trưa 12/9, PV Thanh Niên trong vai tài xế lái xe vào “bãi” đỗ ô tô thu phí theo giờ theo ứng dụng My Parking trước cổng công viên Lê Văn Tám (mặt đường Hai Bà Trưng, P.Đa Kao, Q.1) thì có một người đàn ông mặc đồng phục TNXP màu xanh lá, đeo bảng tên T.Đ.T, đội mũ cối bộ đội, chạy xe máy đến gõ kính cửa xe yêu cầu đưa tiền phí đậu ô tô. 

“Anh đậu bao lâu, có xài My Parking của mạng Viettel không?”, ông T. hỏi. Chúng tôi trả lời: “Đậu khoảng 1 giờ để đi công chuyện; không xài My Parking”. “Một giờ là 25.000 đồng, 2 giờ là 50.000 đồng”, ông T. báo giá rồi yêu cầu đưa 25.000 đồng. PV đưa tờ 100.000 đồng, nhận lại tiền dư mà không hề qua phần mềm My Parking. 

Chúng tôi hỏi phiếu thu tiền thì người này dọa: “Anh muốn lấy phiếu thu tiền thì tui trả tiền lại cho anh, rồi đi chỗ khác đậu nhe”. Sau một hồi năn nỉ xin phiếu thu phí về thanh toán lại cho “ông chủ”, ông T.Đ.T mới chịu mở cốp xe lấy phiếu giữ ô tô làm bằng bìa giấy cứng màu xanh, in sẵn giá 30.000 đồng, đóng dấu đỏ "đã thu tiền" nhưng không có mã số thuế, biển số xe, ngày tháng giữ xe… đưa cho chúng tôi.

Thu tiền xong, người này vội vã lên xe chạy đến cuối bãi đậu ô tô phía đường Điện Biên Phủ hướng dẫn tài xế lái chiếc Camry màu đen (BKS: 51A-958xx) chỗ đậu và tiếp tục thu "tiền tươi" 25.000 đồng/giờ. Tài xế taxi P.T tên Dũng đậu gần chiếc Camry cho chúng tôi biết anh cũng vừa bị người đàn ông mặc đồng phục TNXP thu 20.000 đồng cho 30 phút chờ khách…

Theo ghi nhận, thời điểm PV Thanh Niên tới “bãi” đỗ ô tô trước công viên Lê Văn Tám có rất nhiều xe đậu hai hàng nối đuôi nhau kéo dài từ đường Điện Biên Phủ đến đường Võ Thị Sáu, trong sự giám sát chặt chẽ của 2 nhân viên mặc đồ TNXP chạy xe máy tới lui thu phí. 

Đây là bãi đỗ ô tô thu phí thí điểm qua My Parking có số lượng xe nằm trong tốp của 23 tuyến đường thành phố thí điểm thu phí, lúc nào xe cũng kín chỗ.

Quy trình thu tiền tươi của nhân viên mặc đồng phục TNXP trước công viên Lê Văn Tám: 1. Gõ kính xe nhắc tài xế

Khoảng 11 giờ cùng ngày, chúng tôi lái xe đến “bãi” đỗ ô tô quy mô lớn khác trên đường Lê Lai, Q.1 (đối diện khách sạn New World). Tại đây đang có hàng chục ô tô đậu gần kín bãi. Thấy xe chúng tôi lùi vào bãi đỗ, một người nam mặc đồ TNXP chạy đến rút ĐTDĐ ra hướng dẫn đặt app thu phí thí điểm qua My Parking. Khi chúng tôi trả lời không sử dụng My Parking và mạng Viettel thì người này nói sẽ đặt giúp, trừ tiền trong tài khoản Viettel của mình, rồi thu tiền mặt lại của chúng tôi. 

Nghe có vẻ hợp lí, chúng tôi đồng ý nhờ đặt qua My Parking và trả 25.000 đồng phí đậu 1 giờ. Thế nhưng, sau khi đưa 50.000 đồng, chúng tôi chỉ nhận được 20.000 đồng tiền thừa với lí do “không có tiền lẻ”, đồng thời không hề có phiếu thu phí qua My Parking mà theo quy định buộc phải có.

Vào những ngày giữa tháng 9/2019, PV nhiều lần trong vai tài xế chạy xe đến một số nơi đỗ ô tô dưới lòng đường có thu phí qua My Parking như Lê Hồng Phong (đoạn từ đường 3 Tháng 2 - Hoàng Dư Khương), Cao Thắng nối dài (đoạn từ 3 Tháng 2 - Hoàng Dư Khương) thuộc địa bàn Q.10… cũng bị lực lượng TNXP chặn xe thu 25.000 đồng/giờ mà không qua My Parking.

2. Ngồi chờ lấy tiền mặt

“Muốn đậu thế nào? Lấy phiếu không hay khỏi?”

Ngoài hành vi ngang nhiên thu tiền “tươi” không một mảnh chứng từ để quyết toán như nói trên, nhiều tuyến đường khác những người mặc đồng phục TNXP lại chặn xe thu tiền mặt với hình thức “thu hộ”, dù hành vi này bị cấm. 

Trong khi đó, tại một cuộc họp cuối tháng 8/2018 do UBND TP HCM chủ trì, giải quyết các vướng mắc của đề án thu phí đỗ ô tô dưới lòng đường, ông Trần Vĩnh Tuyến, Phó chủ tịch UBND TP đã nhấn mạnh lực lượng thu phí tuyệt đối không được thu phí hộ cho ô tô đậu tại 23 tuyến đường thí điểm.

3. Nhận tiền

Sáng 11/9, PV Thanh Niên quay lại bãi đỗ ô tô dưới lòng đường Lê Lai thì một nam TNXP cầm trên tay máy in phiếu thu phí qua My Parking đến thu phí. Nghe khách nói không cài đặt My Parking, không xài mạng Viettel nhưng có nhu cầu đậu ô tô trong 1 giờ, người này tư vấn đặt giúp qua My Parking, thu 25.000 đồng rồi in tại chỗ đưa phiếu thu phí cho chúng tôi.

Tương tự, trưa 12/9, trên đường Nguyễn Cư Trinh đoạn từ Trần Hưng Đạo - Trần Đình Xu (P.Nguyễn Cư Trinh, Q.1) xe cộ đậu kín 2 bên đường. Chúng tôi cho ô tô ghé đậu trước địa chỉ 136 Nguyễn Cư Trinh khoảng 5 phút thì một nữ nhân viên mặc đồng phục TNXP đeo bảng tên L.T.K.T chạy xe máy đến, hỏi tới tấp: “Sao sao, giờ anh muốn đậu thế nào? Lấy phiếu không hay khỏi? Về có thanh toán không? Anh đậu trong bao lâu?”. 

Nghe chúng tôi nói đậu chừng 1 giờ, người này nói: “Rồi, đưa đây 25.000 đồng, về thanh toán thì tui bấm phiếu cho”. Sau khi lấy tiền “tươi” xong, người này mới coi biển số xe để in, đưa chúng tôi tờ phiếu thu tiền.

Trước đó, ô tô của chúng tôi đậu trên đường Thủ Khoa Huân (đoạn từ Nguyễn Du - Lê Thánh Tôn, P.Bến Thành, Q.1) cũng được một nữ TNXP đến yêu cầu nộp phí với hình thức “thu hộ” tương tự.

4. Trả lại tiền thừa

Từng phát hiện sai phạm nhưng chỉ xử lí nội bộ!

Trả lời PV Thanh Niên, ông Ngô Hải Đường, Trưởng phòng Khai thác hạ tầng giao thông đường bộ - Sở GTVT TP HCM, cho biết để tránh bị thất thu, xảy ra tiêu cực, Sở GTVT đã tham mưu UBND TP HCM chỉ đạo thực hiện thí điểm thu phí đậu ô tô dưới lòng đường qua ứng dụng My Parking. Quy trình thu phí gồm 2 trường hợp, thứ nhất là tài xế tự vào phần mềm My Parking để thanh toán, thứ hai là tài xế nhắn tin vào đầu số 1008 của Viettel để nhà mạng trừ tiền vào số di động, tuyệt đối không được thu tiền mặt dưới mọi hình thức.

“Lực lượng TNXP chỉ có nhiệm vụ hướng dẫn xe ra vào và cách sử dụng ứng dụng để thanh toán. TNXP không phải là người trực tiếp thu tiền hay xử phạt”, ông Đường nói.

5. Tiếp tục thu tiền của xe khác 6. Bỏ tiền vào túi

Khi PV cho biết thực tế nhân viên TNXP đang trực tiếp thu tiền “tươi”, ông Đường nói trước đây Sở GTVT cũng từng phát hiện nhân viên TNXP vi phạm, sau đó chuyển vụ việc cho lực lượng TNXP để đơn vị xử lí nội bộ.

7. Phiếu giữ ô tô “3 không” đưa khách sau khi nhận tiền “tươi”

“UBND TP đã cấm việc sử dụng tiền mặt để thanh toán. Hình thức thanh toán phải qua ứng dụng để công khai, minh bạch, tránh những tiêu cực”, ông Đường khẳng định và cho biết Sở sẽ tham mưu để chấn chỉnh lại hoạt động thu phí này.

Từ thu 10 triệu đồng xuống còn... 135.000 đồng/ngày

Ngày 13/9, Sở GTVT TP.HCM cho biết vừa hoàn tất số liệu thống kê về tình hình thực hiện thu phí đỗ ô tô dưới lòng đường thời gian qua bằng phần mềm My Parking tại 23 tuyến đường thuộc địa bàn các quận: 1, 5, 10 (Q.1 có 13 tuyến, Q.5 có 4 tuyến và Q.10 có 6 tuyến).

Theo đó, từ tháng 8/2018 - 4/2019, Sở GTVT giao lực lượng trật tự đô thị của UBND các quận: 1, 5, 10 triển khai hướng dẫn, giám sát thí điểm thu phí đỗ ô tô nói trên. Số liệu thống kê cho thấy trong thời gian này số thu thực tế ngày càng giảm, nhất là giai đoạn từ tháng 1 - 4/2019 khi lực lượng hỗ trợ buông lỏng.

Cụ thể, tháng 8/2018, trật tự đô thị thu được gần 317 triệu đồng, trung bình hơn 10 triệu đồng/ngày. Qua tháng 9.2018 chỉ thu được bình quân 4 triệu đồng/ngày; tháng 10, 11, 12.2018 trung bình thu được 2,5 triệu đồng/ngày. Qua năm 2019, số thu tiếp tục giảm đến mức khó tin: tháng 1/2019 thu được 1,72 triệu đồng/ngày và thê thảm nhất là tháng 4/2019 chỉ thu được 135.000 đồng/ngày.

Để chống thất thu, tháng 5/2019, TP.HCM giao cho Công ty TNHH MTV dịch vụ công ích TNXP hướng dẫn, giám sát việc đóng phí và công ty vừa qua công bố số tiền thu phí đỗ ô tô từ ngày 1/5 - 11/6 được 184,1 triệu đồng, trong khi chi phí nhân công đi thu tiền hơn 840,5 triệu đồng.

Còn theo số liệu của Sở GTVT, tháng 5/2019 thu bình quân được hơn 4,1 triệu, tháng 6 được hơn 5,67 triệu và tháng 7 được gần 5,6 triệu đồng/ngày.

Tính chung từ tháng 8/2018 - 7/2019, thu phí đỗ xe trên 23 tuyến đường được hơn 1,24 tỉ đồng, bình quân đạt 3,42 triệu đồng/ngày so với mức 425 triệu đồng/ngày đề án kì vọng!

Theo nguồn tin của PV Thanh Niên, hiện tại 23 tuyến đường thu phí đỗ ô tô có lắp đặt 263 camera theo dõi trực tuyến ô tô đỗ đậu, ra vào, thời gian đỗ cụ thể giúp giám sát tình hình thu phí. Tuy nhiên, tình trạng thu tiền "tươi" vẫn diễn ra rất phổ biến.