Nhắc đến Hòa Bình người ta hay nhắc đến những đồng lúa chín vàng hay rừng hoa thơ mộng, nhưng người ta cũng không quên nhắc đến cơm lam dẻo thơm, thịt lợn mán thui luộc đậm đà hay món măng đắng nấu thịt gà độc đáo khó quên.
Cùng khám phá những món ăn đặc sản Hòa Bình khiến mỗi du khách dừng chân tò mò, thích thú, đã nếm thử thì nhớ mãi không quên.
Món cơm được nấu trong ống tre, nứa, lồ ô dường như đã quá quen thuộc đối với du khách đến với các điểm du lịch miền núi. Tuy nhiên, khi nhắc đến cơm lam Hòa Bình, người ta sẽ nghĩ ngay đến một thứ cơm dẻo thơm được nấu từ gạo nương nức tiếng xứ này.
Nếp nương ngày xưa được người Mường đi rừng, đi rẫy sẽ đem theo, lúc đói sẽ chặt ống tre hay ống lồ ô bỏ gạo và nước suối vào nấu. Ấy thế mà món ăn dân dã ấy đã trở thành một đặc sản chỉ có riêng ở đây.
Thứ cơm Lam khách du lịch được ăn là nếp nương đã ngâm qua đêm, trộn với cùi dừa thái sợi, nén vào ống nứa dài 30cm, rồi đổ nước thêm một chút nước cốt dừa, bịt chặt đầu ống bằng lá chuối hoặc cây mía và nướng 2 tiếng trên than hồng. Cơm Lam ở đây không ăn với gà nướng như ở Tây Nguyên, cơm Lam nếp nương ngon nhất là ăn với muối vừng, măng chua kho.
Không khó để tìm ăn món cơm lam này, hầu hết các nhà hàng ở các khu du lịch đều có bán. Nhưng để thưởng thức món ăn này chuẩn vị, du khách có thể tìm đến nhà hàng Mường Động ở Kim Bôi hay quán Hương Đồng nằm trong hẻm 184 đường Phạm Văn Đồng, cơm lam ở quán Hương Rừng đường đa phú cũng rất ổn.
Lợn mán là lợn cắp nách được chăn thả tự nhiên, nhiều nạc, ít mỡ, loại lợn này có thân dài, mõm nhọn, tai nhỏ, chân bé. Cách chế biến loại lợn này cũng khá đặc biệt, người ta sau khi cắt tiết sẽ đem thui cho vàng, làm sạch hết lớp lông cứng, thui đến khi toàn thân lợn có màu vàng ươm rồi mới mang đi xẻ.
Như cái tên, chế biến món ăn này rất đơn giản, chỉ cần đem đi luộc chín. Tuy vậy quá trình luộc không hề đơn giản, lợn mán ngon được luộc trên bếp củi, canh lửa đều cho đến khi thịt tỏa mùi thơm đặc trưng thì vớt ra. Miếng lợn thái mỏng xếp trên lá chuối rừng, bày biện thêm chút rau rừng kèm theo dĩa muối dổi, để kích thích vị giác hơn có thể ăn kèm với ớt hiểm.
Nhà hàng quán Ngon trên đường Trương Hán Siêu ngoài nổi tiếng với món thịt trâu lá lồm còn phục vụ món thịt lợn mán thui cực kì bắt vị.
Măng chua nấu thịt gà ở Hòa Bình không chỉ đặc biệt trong cách chế biến mà các nguyên liệu cũng đặc sắc không kém. Gà Lạc Sơn, loại gà sống trên núi đá vôi uống nước sông bưởi thịt gà dai ngon, thơm nhẹ. Măng rừng đắng sau khi làm sạch, thái nhỏ, ngâm nước cho bớt đắng rồi tiếp tục được muối chua để dùng dần.
Khi nấu chặt nhỏ gà, nấu với măng chua theo tỉ lệ 1 : 2, 1 cân măng 2 cân gà, ướp cho thấm rồi đem lên bếp xào chín rồi đổ ngập nước, tiếp tục nấu chín. Đến khi cả thịt và măng đều chín mềm tiếp tục nêm nếm rồi nhắc xuống. Cho thêm hạt dổi nướng đập dập vào, đậy nắp. Đến khi ăn mở ra hương thơm cũng khói nghi ngút bốc lên làm say lòng bất kì du khách nào.
Món ăn này ít khi phục vụ tại các nhà hàng, nếu muốn thưởng thức bạn có thể tìm đến các quán ăn tại các khu du lịch Thung Nai, Cao Phong, Hòa Bình.
Đây là món ăn đặc sản cực kì được yêu thích bởi khách du lịch mỗi khi đến với Thung Nai, qua bàn tay chế biến của người bản xứ món thịt trâu trở nên lạ miệng nhưng lại rất gần gũi. Tinh hoa của món ăn không nằm ở thịt trâu mà chính là thứ lá lồm đặc trưng.
Thịt trâu sau khi hầm nhừ trong nồi đất thì bỏ thêm lá lồm dã nhuyễn vào, đặc biệt phải có thêm một ít tấm gạo để nước dùng sánh lại. Hương vị khi thưởng thức vô cùng độc đáo, có chút chua thanh của lá lồm át đi vị tanh của thịt trâu, miếng thịt thơm lừng như tan ra trong khuôn miệng.
Tìm đến nhà hàng Quán Ngon trên đường Trương Hán Siêu nhé, thịt trâu lá lồm ở đây được cho là chuẩn vị người Mường nhất đấy.
Đến du lịch Hòa Bình không khó thể thấy những hàng cá nướng san sát nhau trên đường đến khu du lịch Thung Nai với mùi hương vô cùng gây nghiện, thơm nức mũi khó mà cưỡng lại. Các loại cá được đánh bắt tại lưu vực sông Đà: cá Thiểu, cá Trắm đen, cá Măng, ...cứ đến tháng 9, tháng 10 là có rất nhiều loại cá tươi ngon được bày bán.
Bên bếp lửa hừng hực nóng, những con cá được xiên trong một chiếc que dài, từ đầu đến đuôi, cá nhỏ thì làm một xiên. Cá nướng được đặt trên lá chuối xanh, ăn kèm với lá sấu non, lá mơ và lá lốt, đinh lăng, chấm với muối ớt xanh. Cá nướng thơm ngon, thịt chắc, da giòn, xém cạnh, mặn vừa đủ. Cá giữ được vị ngọt, thơm mùi củi lửa, mằn mặn của muối nếu không chấm.
Nếu có dịp ghé ngang qua Hòa Bình du khách đừng nên bỏ qua những món ăn này, tuy dân dã nhưng lại gây thương nhớ không thôi.