Vì sao những đứa trẻ hiện đại trở nên dễ ‘cáu kỉnh’?

Trong tiếng Nhật, những đứa trẻ dễ nổi cáu, không kiềm chế được cảm xúc của bản thân và có những hành động bạo lực bộc phát được gọi là “Kire yasui kodomo-Những đứa trẻ dễ nổi cáu”. Ngày nay, câu hỏi “Bác sĩ ơi vì sao con tôi hay nổi cáu, tôi phải làm gì khi con nổi cáu” là một trong những thắc mắc mà rất nhiều cha mẹ Nhật tìm đến nhờ các chuyên gia giáo dục và tâm lí tháo gỡ giúp.

Biểu hiện của những đứa trẻ hay nổi cáu –Kire yasui kodomo

Trong quá trình trưởng thành về tâm sinh lí, người ta chỉ hay nói đến thời kỳ phản kháng lần thứ nhất là khi trẻ tầm 2-3 tuổi, và thời kỳ phản kháng lần thứ 2 là giai đoạn thanh xuân tầm 13-18 tuổi. Nhưng theo báo cáo của Bộ Giáo dục Nhật Bản, trong vòng 7 năm gần đây tỉ lệ học sinh có xu hướng thích hành xử bạo lực, gọi là “Monster child”, ở lứa tuổi tiểu học đã tăng lên gấp 3 lần. Kết quả này khiến cho các nhà giáo dục và phụ huynh không thể làm ngơ. Họ nhận thấy những trẻ ở lứa tuổi từ 5 tuổi đến giữa cấp 1 có xu hướng thường xuyên:

- Hay nổi cáu với những chuyện rất nhỏ

- Phản kháng, chống đối ba mẹ và giáo viên

- Thích đập phá đồ

- Tỏ ra quá khích, hay đôi khi lại tỏ ra tâm trạng bất an, khó điều chỉnh cảm xúc của bản thân

- Không giải quyết được vướng mắc đều tìm cách ném bỏ tất cả

Chỉ bởi vì đôi khi ở tầm tuổi này, trẻ chưa hoàn thiện về mặt tinh thần và tâm sinh lí nhưng lại có xu hướng bị cha mẹ và nhà trường kỳ vọng vào những mục tiêu giáo dục và nhận thức quá cao so với tầm tuổi. Vì thế trẻ không thể kiềm chế được cảm xúc và hành vi của mình. Đây chính là giai đoạn phản kháng trung gian.

Các nguyên nhân dẫn đến trẻ hay nổi cáu

Nhịp sống công nghiệp, giờ giấc sinh hoạt không ổn định, cùng với áp lực từ việc học hành, là một trong những nguyên nhân dễ dẫn đến tình trạng hay nổi cáu ở trẻ .

Đói bụng

Khi trẻ bị đói bụng, đặc biệt là bữa sáng không được ăn uống đầy đủ, trẻ sẽ không đủ tinh thần và năng lượng để tham gia giờ học trong ngày, và dẫn đến rất dễ nổi cáu kể cả với những điều nhỏ nhặt nhất. Vì thế hãy chú ý để trẻ ăn đúng giờ và no bụng.

Thiếu Canxi

Canxi có tác dụng giữ cho thần kinh không bị hưng phấn, nên nếu thiếu canxi sẽ dẫn đến tâm trạng bực bội, hay nổi cáu.

Ăn nhiều đồ ăn nhanh, bánh kẹo snack

Chính axit tiết ra từ những đồ ăn vặt như snack, nước ngọt có ga ở các bữa ăn vặt hay ăn phụ lại là tác nhân làm giảm sự hấp thụ canxi trong cơ thể. Không chỉ có vậy, những đồ ăn nhanh này còn có ảnh hưởng không tốt cho sức khỏe vì có rất nhiều chất phụ gia, đường hóa học.

Ăn quá nhiều đồ ngọt

Sẽ khiến lượng đường tăng cao đột ngột trong máu, chất Insulin tiết ra để điều tiết sẽ khiến lượng đường trong não giảm đi, dẫn đến trạng thái tinh thần bất an. Vì thế ba mẹ chú ý đến lượng đường cho con ăn bữa phụ nhé.

Nhịp sinh hoạt không đúng giờ giấc

Ngủ sớm, dậy sớm và ánh sáng mặt trời buổi sáng sẽ giúp não bộ tiết ra chất serotonin giúp não bộ ổn định, tâm trạng luôn thư thái, còn ngược lại thức khuya và sáng hôm sau trẻ dậy trễ sẽ khiến tâm trạng trẻ uể oải, mệt mỏi, và dễ nổi cáu.

Chơi game, nghịch điện thoại

Khi trẻ tiếp xúc với các trò game từ màn hình điện thoại hay máy tính thì trong não bộ sẽ tiết ra một chất gọi là Dopamine, khiến não bộ trở nên hưng phấn. Nhưng vì đôi mắt nhìn quá lâu vào màn hình khiến cho bộ não mệt mỏi, mất hết lí trí, và khi lí trí của não bộ bị mất đi thì không còn đủ khả năng kiềm chế sự hưng phấn quá khích kia nữa. Đó là lí do trẻ sẽ rất dễ nổi cáu khi chơi game quá lâu.

Sự kỳ vọng quá lớn từ cha mẹ

“Con hãy cố gắng lên một chút nữa. Ráng học cho giỏi vào”…Những câu nói tưởng chừng là khích lệ, nhưng lại chứa trong đó rất nhiều áp lực khiến trẻ cảm thấy bị stress. Và khi không đáp ứng được đứng những kỳ vọng ấy của ba mẹ, trẻ không điều khiển được cảm xúc của bản thân, sẽ rất dễ nổi cáu.

Học quá nhiều và vận động quá ít

Cơ thể vận động chính là một cách hiệu quả giúp trẻ giải tỏa những căng thẳng về tâm lí, được tự do là chính mình. Đối với trẻ con, vui chơi và vận động cơ thể cũng là một yếu tố quan trọng giúp trẻ lớn lên khỏa mạnh cả về tâm hồn và thể chất.

Gia đình bạo lực, ba mẹ bất hòa

Đối với trẻ con, một gia đình luôn bạo lực, bố mẹ cãi nhau, bỏ rơi con cái chính là những tác nhân gây tổn thương tinh thần khủng khiếp nhất. Bởi vì nơi duy nhất trẻ tin tưởng chính là gia đình nay đã không còn là chỗ bình yên, trẻ sẽ cảm thấy như không còn nơi nào trên thế giới này dành cho mình nữa vậy.

Cãi nhau với bạn bè hoặc bị bắt nạt ở trường

Cha mẹ hãy chú ý những thay đổi trong thái độ của trẻ hàng ngày, vì đối với trẻ mối quan hệ bạn bè phức tạp hơn những gì cha mẹ nghĩ rất nhiều.

Những cách cùng con khắc phục tính hay nổi cáu

Đừng coi con cái là vật sở hữu để áp đặt mọi vấn đề, hãy đứng từ xa và lắng nghe, hỗ trợ để trẻ tự mình tiến đến trao đổi những điều mà trẻ muốn cha mẹ lắng nghe.

Đừng đưa ra lí lẽ để lí luận và giảng giải cho trẻ lúc trẻ đang cáu, hãy để sau khi trẻ bình tĩnh.

Để trẻ có khoảng không gian ở một mình để bình tĩnh lại. Hãy để thời gian chữa lành sự xung đột khi cần thiết.

Đừng phủ nhận hay la mắng những hành động cáu gắt và bạo lực của trẻ, cũng như đừng chỉ trích những điều chưa hài lòng về trẻ. Hãy dùng thái độ bao dung để thừa nhận cảm xúc trẻ đang trải qua, con người mà trẻ vốn có, cũng như những cơn cáu giận nhỏ của trẻ. Đó là cách tốt nhất để nuôi dưỡng cái tôi và sự tự tin của trẻ.

Gây áp lực chỉ khiến trẻ mất tự tin với chính mình. Tôn trọng sự tự do thể hiện cái tôi, mong muốn của trẻ.

Hãy chăm chú lắng nghe điều trẻ muốn nói, và thực sự thấu hiểu tâm trạng trẻ đang trải qua.

Không ít phụ huynh đặc biệt là các bà mẹ, khi con cái không chịu nghe lời và cuộc trao đổi đi vào ngõ cụt, thường kết thúc bằng câu cụt lủn “Thôi mẹ không còn muốn nói nữa”. Hành động mang tính cảm tính ấy sẽ làm trẻ bắt chước theo, và bật lại cha mẹ trong cuộc trò chuyện sau. Hãy cố gắng cho trẻ thấy nỗ lực muốn được trò chuyện và lắng nghe của cha mẹ, đặc biệt trong gia đình, sự trò truyện với nhau để giải quyết mâu thuẫn là điều vô cùng cần thiết.

Con cái chính là tấm gương phản chiếu cha mẹ. Nếu cha mẹ cũng hay cáu gắt, bạo lực thì con cái cũng sẽ bắt chước theo. Hãy cho con cái nhìn cách giữ bình tĩnh và điều khiển cảm xúc của bản thân như nào trước các tình huống.

Hãy đảm bảo trẻ có những bữa ăn đầy đủ, đúng giờ, bổ sung đầy đủ Canxi, Magie, và Vitamin D. Ngoài ra những thực phẩm từ đậu nành cũng rất tốt cho trí não, và nuôi dưỡng tinh thần hài hòa.