Việt Nam rộ mùa, trái cây Thái Lan vẫn đổ bộ

Nhiều loại trái cây từ Thái Lan trùng với hàng của nông dân trong nước như: măng cụt, chôm chôm, thơm (dứa)… vẫn được nhập khẩu với số lượng lớn, cạnh tranh trực tiếp với nông sản trong nước.

Măng cụt, thơm Thái Lan tràn ngập

Thống kê cho thấy năm 2019, Việt Nam đã chi 1,75 tỉ USD để nhập rau quả. Trong đó, Thái Lan là thị trường Việt Nam nhập khẩu rau quả nhiều nhất với kim ngạch 464,2 triệu USD. Những loại trái cây nhập khẩu từ Thái Lan phổ biến gồm: măng cụt, chôm chôm, bòn bon, mây, me, sầu riêng,…

Thơm mini Thái Lan là loại trái cây mới được nhập về Việt Nam và nhanh chóng lấy lòng người tiêu dùng thích ăn vặt. Loại quả này đang được bán nhiều tại các vỉa hè TP HCM với giá đắt gấp 2-3 lần thơm trong nước nhờ vị ngọt thanh, ăn không rát lưỡi.

Trái cây Thái Lan tràn xuống đường ở TP HCM.

Theo Công ty TNHH Quản lí và Kinh doanh chợ đầu mối nông sản thực phẩm Hóc Môn, từ tháng 5, mỗi ngày có khoảng 10 tấn trái cây Thái Lan về chợ gồm măng cụt, bòn bon và me.

Còn tại chợ đầu mối Thủ Đức, từ đầu mùa (ngày 15/3) đến giữa tháng 5, đã có 1.145 tấn măng cụt Thái Lan nhập chợ, giá bán sỉ đầu mùa từ 45.000-50.000 đồng/kg, nay giảm còn 21.000-40.000 đồng/kg, áp đảo về số lượng so với hàng trong nước. Theo đại diện Công ty Quản lí chợ đầu mối Thủ Đức, bòn bon Thái cũng về chợ với số lượng lớn, lên đến 56 tấn/ngày, đến giữa tháng 5 đã có 791 tấn về chợ. Riêng mặt hàng thơm mini Thái, năm nay lần đầu chợ ghi nhận hàng về đây với số lượng khoảng 117 tấn.

"Cùng một mặt hàng, nếu so về chất lượng hàng loại 1 của Việt Nam hơn hẳn Thái Lan do có vị đậm đà, kết hợp giữa ngọt và chua, trong khi hàng Thái Lan chỉ có vị ngọt. Nhưng xét về tổng thể, trái cây Thái Lan hơn ở khâu sơ chế, đóng gói, họ phân loại hàng 1 - 2 - 3 rất rõ ràng, tiểu thương lấy hàng về cũng dễ bán", đại diện Công ty Quản lí chợ đầu mối Thủ Đức nhìn nhận.

Chủ một doanh nghiệp chuyên nhập khẩu trái cây cho hay hàng Thái Lan đồng đều về mẫu mã, chất lượng, giá về Việt Nam rẻ do thuế nhập khẩu 0%, vận chuyển gần. 

"Trái cây Việt Nam đậm đà hơn nhưng phải người sành mới chọn được quả ngon, khi mua sỉ vẫn còn tình trạng hàng trên bề mặt thì ngon, bên dưới kém chất lượng, trong khi hàng nhập khẩu không có tình trạng này", chủ doanh nghiệp này thẳng thắn nhận xét.

Khó cho nông dân trong nước

TS Võ Mai, Phó Chủ tịch Hội Làm vườn Việt Nam, cho rằng người tiêu dùng Việt Nam thích trái cây có mẫu mã đẹp vì hay dùng để cúng. Thái Lan có nhiều giống trái cây tốt hơn Việt Nam nên có hình thức đẹp, giá rẻ lại càng dễ thu hút người tiêu dùng. Bây giờ Việt Nam hội nhập, với hàng Thái Lan không có hàng rào thuế quan, chỉ có hàng rào kĩ thuật, bảo đảm an toàn thực phẩm. Đây là vấn đề khó của nông dân Việt Nam khi thiếu giống cây trồng tốt, sản xuất còn nhỏ lẻ.

"Để thay đổi, cần phải tổ chức lại theo hướng sản xuất lớn thì mới nâng chất lượng, hạ giá thành, nâng tính cạnh tranh. Nhưng đây là vấn đề rất khó, cần nhiều thời gian cũng như tiền của mới thay đổi được", TS Võ Mai phân tích.

Theo "vua quýt đường" Lê Văn Phấn (Bình Dương), lão nông có 60 ha đất trồng cây ăn trái, năm nay tiêu thụ trái cây khó khăn, giá rẻ do xuất khẩu sang Trung Quốc bị hạn chế. Ngay cả ở thị trường nội địa, trái cây Việt đang bị cạnh tranh gay gắt bởi hàng ngoại. Do đó, nhiều nhà vườn sẽ gặp cảnh thua lỗ hoặc chỉ thu hồi được vốn đầu tư, không có lãi.

Các vườn cây ăn trái ở Việt Nam có diện tích nhỏ nên giá thành sản xuất cao, chưa kể nhiều chủ vườn không nắm được kỹ thuật nên sử dụng nhiều phân thuốc, rất tốn kém, lại có nguy cơ tồn dư hóa chất trên sản phẩm. "Kinh nghiệm của tôi là chỉ đầu tư đúng, đủ để giảm chi phí, hạ giá thành" - ông Phấn chia sẻ.

Riêng đối với măng cụt, ông Phấn cho hay chỉ trồng vài cây để ăn. Nhiều nơi nông dân đã chặt bỏ cây măng cụt để thay bằng cây trồng khác có hiệu quả kinh tế cao hơn. Theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, khả năng mở rộng diện tích cây măng cụt rất hạn chế do thời gian cho quả chậm (7-10 năm), tốn công thu hái vì phải hái từng quả, không cạnh tranh được với các loại cây trồng khác. Miền Nam hiện có khoảng 7.230 ha trồng măng cụt, tập trung tại các tỉnh Bến Tre, Vĩnh Long, Đồng Nai và Bình Dương (mỗi tỉnh có hơn 1.000 ha).