Vỡ đập thủy điện ở Lào: An toàn đập trên lưu vực Mekong đáng lo ngại

Người dân ở trên nóc nhà. (Ảnh: Internet)

Chiều 25/7,trao đổi với phóng viên Tiền phong, Thạc sỹ Nguyễn Hữu Thiện, Chuyên gia độc lập về sinh thái ĐBSCL cho biết, vụ vỡ đập thủy điện Xepian Xe Nam Noy tỉnh Attapeu (Lào) ít có khả năng ảnh hưởng lớn đối với ĐBSCL vì hiện nay đang là mùa lũ, nước chảy tràn trên diện rộng.

Hơn nữa, đập này nằm ở dòng nhánh dù là cuối cùng đổ ra sông Mekong nhưng nằm cách chúng ta khá xa khoảng trên 600km.

“Trong vài ngày tới khối nước này về sẽ gây gia tăng mực nước ở Tân Châu, Châu Đốc (An Giang) vài cm, nên không đáng lo lắm”ông Thiện nói.

Tuy nhiên, theo ông Thiện, với thảm họa này, một lần nữa cho thấy vấn đề an toàn đập trên lưu vực Mekong là một vấn đề thực sự đáng lo ngại.

Sự kiện vỡ đập Xepian Xe Nam No lần này không phải là lần đầu mà năm ngoái đã có đập Nam Ao ở tỉnh Xayxomboun vỡ đã làm ngập 7 làng.

Như vậy, chuyện gì cũng có thể xảy ra.

Người dân bị cô lập. (Ảnh: Internet)

Ông Thiện cho rằng, đối với ĐBSCL điều chúng ta lo ngại nhất là vỡ đập dây chuyền.

Đặc biệt là đối với đập dự kiến Sambor ở Campuchia trên dòng chính và gần ĐBSCL nhất.

Hình dung sông Mekong như một cái cây có nhiều nhánh lớn, nhánh lớn lại phân ra nhánh nhỏ thì ĐBSCL nằm ở gốc cây và đập Sambor nằm ở thân cây phía trên ĐBSCL.

Đập Sambor sẽ gánh chịu rủi ro của tất cả các đập phía trên, bất cứ đập nào phía trên vỡ đều cuối cùng ảnh hưởng đến Sambor.

Sambor theo phương án ban đầu có chiều ngang 18 km, cao 56 m, có diện tích hồ chứa 620 km2, tích trữ nước ở cao trình 40 m trên mực nước biển, trong khi cao trình của ĐBSCL là chỉ khoảng 1 m trên mực nước biển.

“Đây sẽ là quả bom nước treo lơ lửng phía trên ĐBSCL, nếu phía trên có đập vỡ lùa nước xuống vỡ dây chuyền thì Sambor sẽ vỡ và khi đó ĐBSCL sẽ cực kỳ nguy hiểm đối với ĐBSCL”, Chuyên gia Thiện cảnh báo.

Theo ông, trong số đập phía trên thì đập đáng lo ngại nhất là đập Xayaburi đã khởi công năm 2011.

Xayaburi nằm trên đường đứt gãy địa chất đang hoạt động và các nhà khoa học của Đại học Chula Longkorn của Thái Lan đã cảnh báo rằng trong 30 năm tới có 30% khả năng xảy ra động đất trung bình và 10% khả năng xảy ra động đất lớn vùng này.

Thực tế, năm 2011 đã có 2 vụ động đất ở vùng Xayaburi, may là lúc đó chưa có đập. Sau này khi đập Xayaburi hoàn tất, với sức nặng của nước trong hồ chứa có thể đè lên vỏ trái đất gây động đất kích thích.

Xayaburi mà vỡ thì nước sẽ lùa xuống đập kế tiếp bên dưới, cũng đang đầy nước, và lùa tiếp xuống đập kế tiếp với số nước 2 đập cộng lại và tiếp tục như thế đến đập Sambor thì Sambor chắc chắn sẽ vỡ.

Thạc sỹ Nguyễn Hữu Thiện, chuyên gia độc lập về sinh thái ĐBSCL

Một điều nữa đáng lo ngại là “Vụ vỡ đập Xepian Xe Nam Noy cho thấy tình thế rất bị động và xảy ra thiệt hại lớn về người, cho thấy cách làm thủy điện trong lưu vực Mekong chưa đạt độ chuyên nghiệp, tin cậy”, ông Thiện nói.

Theo ông, lẽ ra khi thiết kế đập thì đã có mô phỏng các tình huống vỡ đập, đi kèm là các kế hoạch khẩn cấp để không có thiệt hại lớn.

Tình hình của vụ vỡ đập Xepian Xe Nam Noy đã không chứng minh được điều đó. “Các nhà môi trường đã luôn luôn cảnh báo rằng lợi ích của thủy điện Mekong là quá nhỏ so với rủi ro đối với con người và môi trường trong toàn vùng” ông Thiện nói.

[Video] Những điều có thể bạn chưa biết về đập thủy điện Với công nghệ hiện đại, con người đã có thể tạo ra điện năng từ dòng nước. Tuy nhiên phát minh này cũng đi kèm ...

Đập thuỷ điện Lào vỡ như thế nào? Cơ quan chức năng nhận được tin báo đập Xepian-Xe Nam Noy bị hư hại một phần vào lúc 21h ngày 22/7, tức 24h trước ...

Vỡ đập thủy điện ở Lào: Chỉ xả khoảng 500 triệu m3 nước? Liên quan đến vụ vỡ đập thủy điện ở Lào, chuyên gia cho rằng sự cố có ảnh hưởng đến đồng bằng sông Cửu Long ...