Xử lý hành vi quấy rối tình dục tại nơi làm việc

Hôm trước, khi đang làm ca đêm, tôi có bị tức ngực khó thở phải xin xuống phòng y tế nghỉ ngơi. Lúc ấy tổ trưởng sản xuất và hai công nhân nam cũng ở trong phòng y tế. Ba người đó thấy tôi kêu khó thở nên tỏ ý trêu chọc, nhưng lại giữ chân tay tôi lại, bịt miệng, kéo khóa áo của tôi xuống sàm sỡ. Tôi vùng ra được, hét lên thì có mấy người khác chạy đến. Ba người kia giải thích chỉ là trêu đùa nhưng tôi lại cảm thấy mình bị xúc phạm nặng nề. Xin hỏi tôi có thể kiện ba người đó vì tội quấy rối tình dục được không?

Độc giả xin giấu tên

Ảnh minh họa.

Cám ơn bạn đã gửi câu hỏi của mình đến VietNamMoi. Vấn đề này xin được đưa ra ý kiến như sau:

Bộ Luật Lao động có hiệu lực thi hành từ ngày 1/5/2013 có 4 điều đề cập đến quấy rối tình dục bao gồm: Quy định nghiêm cấm “ngược đãi người lao động, quấy rối tình dục tại nơi làm việc” (điều 8), Quy định “người lao động bị ngược đãi, quấy rối tình dục” có quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động (Điều 37).

Ngoài ra, Bộ Lao động -Thương binh và Xã hội cùng Tổng liên đoàn lao động Việt Nam, Phòng thương mại công nghiệp Việt Nam với sự giúp đỡ của Tổ chức lao động quốc tế (ILO) đã công bố Bộ Quy tắc ứng xử về quấy rối tình dục tại nơi làm việc. Bộ quy tắc này được coi là nguồn tài liệu tham khảo, hướng dẫn cách ứng xử tại nơi làm việc để các doanh nghiệp nghiên cứu đưa vào áp dụng.

Theo đó, “quấy rối tình dục” là hành vi có tính chất tình dục gây ảnh hưởng tới nhân phẩm của nữ giới và nam giới, là hành vi không được chấp nhận, không mong muốn và không hợp lý làm xúc phạm đối với người nhận, và tạo ra môi trường làm việc bất ổn, đáng sợ, thù địch và khó chịu.

Quấy rối tình dục “trao đổi” (nhằm mục đích đánh đổi) diễn ra khi người sử dụng lao động, người giám sát, người quản lý hay đồng nghiệp thực hiện hay cố gắng thực hiện nhằm gây ảnh hưởng đến quy trình tuyển dụng, thăng chức, đào tạo, kỷ luật, sa thải, tăng lương hay các lợi ích khác của người lao động để đổi lấy sự thỏa thuận về tình dục.

Hình thức tồi tệ nhất của hành vi quấy rối tình dục là những hành vi tấn công có tính chất tình dục hoặc hiếp dâm.

Các hành vi quấy rối mang tính thể chất là những động chạm, sờ mó, cấu véo, ôm ấp hay hôn mà không được người kia cho phép hay mong muốn. Trong khi đó, quấy rối tình dục bằng lời nói bao gồm những ngụ ý về tình dục như những truyện cười gợi ý về tình dục hay những nhận xét về trang phục hay cơ thể của một người nào đó khi có mặt họ hoặc hướng tới họ. Hình thức này còn bao gồm cả những lời đề nghị và những yêu cầu không mong muốn hay lời mời đi chơi mang tính cá nhân một cách liên tục.

Các hành vi quấy rối phi lời nói gồm các hành động không được mong muốn như ngôn ngữ cơ thể khiêu khích, biểu hiện không đứng đắn, cái nhìn gợi tình, nháy mắt liên tục, các cử chỉ của các ngón tay... Hình thức này cũng bao gồm việc phô bày các tài liệu khiêu dâm, hình ảnh, vật, màn hình máy tính, các áp phích, thư điện tử, ghi chép, tin nhắn liên quan tới tình dục.

Việc hiểu biết những hành vi nào mang tính chất quấy rối có thể giúp người lao động tránh việc bị động, sợ hãi và có thể tìm cách đối phó và các giải pháp như báo cáo tới cấp trên hoặc các cơ quan có thẩm quyền.

Xử lý hành vi quấy rối tình dục

Về xử lý vi phạm hành chính: Hiện nay, những hành vi quấy rối tình dục thường được xử lý theo quy định tại Điều 5 Nghị định 167/2013/NĐ-CP ngày 12/11/2013 của Chính phủ về xử lý hành chính trong lĩnh vực an ninh trật tự, an toàn xã hội, phòng chống tệ nạn xã hội. Theo đó hành vi "Có cử chỉ, lời nói thô bạo, khiêu khích, trêu ghẹo, xúc phạm danh dự, nhân phẩm của người khác" theo quy định tại điểm a khoản 1 Điều này sẽ bị xử phạt từ 100.000 đồng đến 300.000 đồng.

Về xử lý hình sự: Nếu hành vi quấy rối mà xúc phạm nghiêm trọng đến nhân phẩm, danh dự người khác thì cũng có thể bị xử lý hình sự theo Điều 121 Bộ luật Hình sự 1999 về “Tội làm nhục người khác”.

Bạn có thể thực hiện khiếu nại, tố cáo với Ban chấp hành công đoàn cơ sở, công đoàn cấp trên hoặc thanh tra lao động. Hoặc bạn thực hiện quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động trong trường hợp bị quấy rối tình dục.

Luật gia Đồng Xuân Thuận