6 tác phẩm bắt buộc trong chương trình Ngữ văn mới: 'Bị khuyết thiếu về mặt thể loại'

	PGS Bùi Hiền dành gần 100 giờ để viết 'Truyện Kiều' theo 'chữ cải tiến mới'
	6 tác phẩm văn học bắt buộc được dạy ở chương trình Ngữ văn mới là gì?
	Bộ GD&ĐT: Kiên quyết không sử dụng công trình trường lớp hết niên hạn
	Bộ GD&ĐT đưa ra giải pháp về chương trình GDPT tổng thể và thi THPT quốc gia

Trong thời gian tới, Bộ GD&ĐT sẽ công bố dự thảo chương trình môn học mới. Theo GS Nguyễn Minh Thuyết, tổng chủ biên chương trình GDPT tổng thể, riêng môn Ngữ văn cấp THPT sẽ gồm 6 tác phẩm được dạy bắt buộc gồm: Bài thơ Thần, Hịch tướng sĩ, Bình Ngô đại cáo, Truyện Kiều, Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc và Tuyên ngôn độc lập.

Các thí sinh thi xong môn Ngữ văn THPT quốc gia năm 2017 và ra về sớm. Ảnh: Đình Tuệ.

Chương trình Ngữ văn mới xây dựng theo hướng mở, không quy định chi tiết về nội dung dạy học và các văn bản cụ thể mà chú trọng những yêu cầu cần đạt về đọc, viết, nói và nghe cho mỗi lớp... Các bộ sách đều phải hướng đến việc thông qua ngữ liệu để phát triển năng lực, phẩm chất cho học sinh.

Mới chỉ có thơ và văn chính luận

Trao đổi về vấn đề này, TS Trịnh Thu Tuyết - Nguyên giáo viên Ngữ văn Trường THPT Chu Văn An (Hà Nội) nhận định: Đó là hướng đi mới, khắc phục được tình trạng học vẹt, học theo văn mẫu, chú trọng phát triển kĩ năng đọc, viết, nói và nghe, kĩ năng đọc hiểu, kĩ năng tạo lập, thực hành và vận dụng văn bản.

Cô Tuyết cho rằng: "Quả là bao nhiêu năm nay, chương trình thiên về cung cấp kiến thức cho học sinh, trong khi đó, kiến thức ngoài nhà trường là vô hạn, học sinh sẽ rất khó khăn tiếp cận biển kiến thức ấy nếu phần kĩ năng chưa được chú trọng. Một điểm khiến dư luận đặc biệt quan tâm là trên cơ sở định hướng ấy, chương trình môn Ngữ văn mới sẽ đưa ra 6 tác phẩm bắt buộc. Cụ thể là: Bài thơ Thần, Hịch tướng sĩ, Bình Ngô đại cáo, Truyện Kiều, Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc và Tuyên ngôn độc lập.

Nói hẹp thì 'văn là người', nói rộng hơn thì chương trình ngữ văn một quốc gia thường phản ánh khá chính xác gương mặt tinh thần, chiều sâu và đẳng cấp văn hoá của quốc gia đó. Quan sát 6 tác phẩm bắt buộc trong Dự thảo chương trình Ngữ văn mới, có thể thấy nội dung tư tưởng, cảm hứng chủ đạo, đặc trưng thể loại hình như chưa thật cân đối?".

TS Trịnh Thu Tuyết - Nguyên giáo viên Ngữ văn Trường THPT Chu Văn An (Hà Nội). Ảnh: NVCC.

TS Trịnh Thu Tuyết nhấn mạnh: Khác một số đất nước hầu như không phải đối phó với những cuộc chiến tranh vệ quốc liên miên, người dân trong đất nước Việt Nam của chúng ta ít nhất phải làm ba việc gồm lao động, sáng tạo xây dựng đất nước; chiến đấu bảo vệ đất nước; sống với nhau, yêu thương nhau, làm khổ nhau nữa...với đồng thời cả những phẩm chất và thói hư tật xấu trong tâm lý, tính cách.

"Vậy nhưng trong số 6 tác phẩm bắt buộc thì ngoại trừ Truyện Kiều, 5 tác phẩm còn lại đều phản ánh tinh thần quật cường, bất khuất, ý chí độc lập tự chủ của dân tộc Việt trong và sau những cuộc chiến tranh vệ quốc vĩ đại.

Đọc chương trình, tôi thấy tự hào về truyền thống ngàn năm bất khuất, mà vẫn không khỏi băn khoăn: cả 5 tác phẩm đều mang cảm hứng sử thi, hướng về vận mệnh cộng đồng, ca ngợi những phẩm chất cộng đồng, phản ánh những nỗi đau và vẻ đẹp cộng đồng...

Vậy học sinh tìm đâu cái đời thường bình dị, nhọc nhằn, đa đoan đa diện của cuộc sống nhân sinh thế sự, tìm đâu con người cá nhân với cả vẻ đẹp, góc tối khuất và những nỗi đau? Không chỉ nội dung cảm hứng, thể loại cũng là vấn đề cần suy nghĩ khi 6 tác phẩm tập trung vào hai thể: Thơ và văn chính luận.

Yếu tố thời đại cũng đặt ra khi ngoại trừ Tuyên ngôn độc lập năm 1945, còn tất cả đều thuộc văn học trung đại. Đành rằng còn rất nhiều tác phẩm đưa vào chương trình tự chọn, tuy nhiên có nên chăng phác họa gương mặt tinh thần của dân tộc đầy đặn hơn ngay trong những nét khái lược nhất của các tác phẩm bắt buộc?", vị nữ tiến sĩ văn học chia sẻ.

Còn khuyết thiếu về loại hình văn học Là một giáo viên có nhiều năm kinh nghiệm dạy Ngữ văn, Th.sĩ Nguyễn Hằng Nga - Tổ trưởng bộ môn Ngữ văn Trường THPT Hoài Đức B (Hà Nội) đồng tình cao với nhận định của TS Trịnh Thu Tuyết. Th.sĩ Nguyễn Hằng Nga. Ảnh: Đình Tuệ. Cô Hằng Nga cho biết: "Cả 6 tác phẩm bắt buộc đều gắn với lịch sử là rất tốt. Nhưng đứng về mặt thể loại thì hình như còn khuyết thiếu, chỉ mới thấy thơ Đường luật, hịch, cáo, văn tế, văn chính luận... Vậy còn các thể loại khác thì sao? Chương trình lần này chủ yếu chú ý đến các cuộc đấu tranh vì độc lập dân tộc. Còn các nội dung giàu chất nhân văn như: Tình yêu thương, số phận của cá nhân con người, công cuộc lao động xây dựng đất nước cũng chưa được đề cập đến. Chương trình ngữ văn như thế là chưa hoàn chỉnh theo đúng nguyên lý, văn học là bức tranh phản ánh đời sống của nhân dân". Bên cạnh đó, cô Nga cũng nhận thấy các xu hướng và các trào lưu văn học cũng vô tình bị bỏ qua trong chương trình Ngữ văn lần này. Cần phải xác định rõ tiêu chí để xây dựng nên chương trình lần này.

6 tác phẩm văn học bắt buộc được dạy ở chương trình Ngữ văn mới là gì? Theo GS Nguyễn Minh Thuyết, Tổng chủ biên Chương trình giáo dục phổ thông (GDPT) tổng thể, môn Ngữ văn mới sẽ chỉ còn dạy ...