Báo Anh chỉ ra yếu tố 'then chốt' giúp Việt Nam đẩy lùi dịch Covid-19

Khi doanh nhân Phan Quoc Viet đang đi lễ chùa ở Tây Ninh, một quan chức chính phủ Việt Nam gọi điện cho ông.

Đó là vào cuối tháng 1, ngay sau Tết Nguyên Đán. Việt Nam phát hiện ra 2 ca Covid-19 vài ngày trước đó và chính phủ khi đó nỗ lực liên hệ các công ty có kinh nghiệm trong hoạt động xét nghiệm nhằm huy động sự hỗ trợ khẩn cấp.

“Quan chức đó nói rằng Việt Nam cần phải hành động nhanh chóng”, ông Viet, người đứng đầu công ty Việt Á, cho hay. Đây là công ty chế tạo bộ xét nghiệm Covid-19 mà Việt Nam đã sử dụng trong nỗ lực chống lại dịch Covid-19.

Theo Reuters, mặc dù chung đường biên giới dài với Trung Quốc, nhưng Việt Nam đã có dấu hiệu rõ ràng về việc kiểm soát dịch bệnh thành công, điều mà nhiều quốc gia giàu có và phát triển hơn chưa làm được.

Hiện Việt Nam có 271 ca bệnh và chưa có ca tử vong nào. Điều này giúp Việt Nam khởi động quá trình mở cửa trở lại nền kinh tế sớm hơn rất nhiều so với các quốc gia khác, Reuters dẫn lời một số chuyên gia y tế công cộng cho hay

Nỗ lực được chuyên gia quốc tế ghi nhận

Giới chuyên gia lý giải rằng thành công mà Việt Nam đạt được là nhờ những hành động nhanh chóng, quyết đoán khi giới hạn việc nhập cảnh, đưa hàng chục nghìn người đi cách li và khoanh vùng, truy vết những ca nghi nhiễm bệnh với tốc độ nhanh chóng.

“Các bước đó có thể dễ mô tả bằng lời nhưng rất khó để thực hiện, và họ đã thành công trong việc áp dụng lần này qua lần khác”, chuyên gia Matthew Moore từ trung tâm Kiểm soát và Ngăn ngừa dịch bệnh Mỹ (CDC) cho hay. Ông Moore - người đã hợp tác với chính phủ Việt Nam trong việc chống dịch Covid-19 từ đầu tháng 1 - cho biết, CDC “tin tưởng mạnh mẽ” vào nỗ lực xử lý cuộc khủng hoảng y tế của Việt Nam.

Việt Nam tăng số lượng phòng thí nghiệm có thể xét nghiệm Covid-19 từ 3 vào tháng 1 lên 112 vào tháng 4. Tính tới giữa tuần qua, Việt Nam thực hiện 213.743 xét nghiệm. Theo Reuters, để tìm ra một ca dương tính, Việt Nam đã xét nghiệm 791 người - con số cao nhất trên thế giới.

Trong khi đó, đại diện tổ chức Y tế Thế giới (WHO) tại Việt Nam Kidong Park cho hay, không có bằng chứng nào cho thấy dịch bệnh đã bùng phát vượt ngoài con số thống kê của chính phủ.

Các chuyên gia cho rằng nền kinh tế thị trường mở cửa, đội ngũ lãnh đạo và sự sẵn lòng hợp tác của người dân là một vài yếu tố giúp Việt Nam thành công.

Chuyên gia Guy Thwaites, giám đốc đơn vị nghiên cứu lâm sàng Đại học Oxford (OUCRU) của Anh, cho rằng Việt Nam đã đưa ra các chính sách toàn quốc và thực thi một cách nhanh chóng. Phòng thí nghiệm do ông Thwaites quản lý cũng đã hỗ trợ chính phủ Việt Nam trong việc xử lý các xét nghiệm Covid-19.

Ông Thwaites cho hay số ca dương tính mà phòng thí nghiệm do ông quản lý phát hiện tương đương với dữ liệu từ chính phủ Việt Nam.

Ngoài ra, Reuters cũng đã liên lạc với 13 nhà tang lễ ở Hà Nội và xác nhận rằng không có bất cứ sự tăng vọt nào về số ca tử vong trong thời gian qua. Một nhà tang lễ cho biết các cơ sở này thậm chí còn vắng vẻ hơn trong thời gian cả nước thực hiện giãn cách xã hội, vì số lượng tai nạn giao thông đã giảm.

Todd Pollack, một chuyên gia về bệnh truyền nhiễm của đại học Harvard (Mỹ) đang công tác tại Hà Nội, cho biết, chưa tới 10% số ca dương tính với Covid-19 ở Việt Nam trên 60 tuổi. Toàn bộ các bệnh nhân được giám sát kỹ càng ở các cơ sở y tế và được chăm sóc tốt, theo ông Pollack.

Krutika Kuppalli, bác sĩ bệnh truyền nhiễm và chuyên gia an ninh sinh học tại trung tâm an ninh y tế Johns Hopkins  (Mỹ) cho rằng, Việt Nam “đã phản ứng một cách tuyệt vời với việc xét nghiệm, cách li”.

Hành động nhanh chóng, quyết liệt

Từ cuối tháng 2, ông Viet và các đồng nghiệp đã bắt đầu tìm kiếm nguồn nguyên liệu cần thiết từ Đức và Mỹ để sản xuất hàng loạt các bộ xét nghiệm.

Hợp tác với Học viện Quân Y Việt Nam, Việt Á đã thiết kế bộ xét nghiệm và được chính phủ cấp giấy phép sản xuất hàng loạt. Ông Viet cho biết, các sản phẩm do công ty ông sản xuất đã thực hiện 250.000 xét nghiệm và số sản phẩm mà công ty xuất khẩu có khả năng thực hiện 20.000 xét nghiệm.

Từ ngày 23/1, Việt Nam đã ngừng các chuyến bay đi và đến thành phố Vũ Hán, Hồ Bắc, Trung Quốc - nơi dịch khởi phát, chỉ sau khi phát hiện ra 2 ca bệnh. Việt Nam đã hành động nhanh chóng dù WHO vào thời điểm đó bày tỏ quan điểm không ủng hộ việc hạn chế đi lại. Một tuần sau đó, Việt Nam đã đóng cửa biên giới với Trung Quốc.

Vào giữa tháng 3, Việt Nam đã ra quy định bắt buộc đeo khẩu trang ở nơi công cộng trên toàn quốc, trước hầu hết mọi quốc gia khác và không trùng khớp với khuyến cáo khi đó của WHO rằng chỉ những người có triệu chứng mới nên đeo khẩu trang. Một số nhà máy dệt may Việt Nam bắt đầu chuyển qua làm khẩu trang y tế và khẩu trang vải để đáp ứng nhu cầu gia tăng của thị trường.

Hoạt động xét nghiệm của Việt Nam được thực hiện song song với hoạt động truy vết mầm bệnh và cách li hàng chục nghìn người có nguy cơ lây nhiễm ra cộng đồng.

Các bộ xét nghiệm của Việt Á được sử dụng lần đầu vào ngày 4/3. Khoảng 6 tuần trước đó, Việt Nam bắt đầu tăng tốc xét nghiệm nhưng số ca nhiễm vẫn duy trì ở mức dưới 20. Trong tuần thứ 2 của tháng 3, con số trên đã tăng gấp 2.

Vào đầu tháng 3, chỉ một phần trong hàng chục nghìn người cách li tập trng được làm xét nghiệm. Tuy nhiên, vào đầu tháng 4, số xét nghiệm bắt đầu vượt qua số người bị cách li. Các quan chức y tế xét nghiệm đi xét nghiệm lại các ca nghi nhiễm cho tới khi xác minh không có mầm bệnh trong người.