Doanh nghiệp hàng không kiếm tiền bằng cách bán mọi thứ, ngoại trừ vé

Với hi vọng rằng quãng thời gian u tối sắp kết thúc, cổ phiếu hàng không đang bay cao.

Hôm 10/11, cổ phiếu Singapore Airlines có phiên tăng mạnh nhất trong 21 năm. Trong khi đó, Cathay Pacific Airways cũng có phiên khởi sắc nhất kể từ 2008 sau khi Singapore và Hong Kong thông báo thoả thuận bong bóng du lịch bắt đầu từ ngày 22/11.

Thông tin về các cuộc thử nghiệm vắc xin Covid-19 thành công của Pfizer và BioNTech đã giúp kéo Chỉ số Hàng không Thế giới Bloomberg tăng 9,7% hôm 9/11 với với kì vọng làn sóng dịch bệnh sẽ sớm được chặn lại. 

Bất chấp những tin tốt trên, thực tế không thể chối bỏ là phần lớn các hãng bay đang sắp cạn tiền.

Công suất vận tải hành khách trong tháng 9 của ngành hàng không giảm tới 73% so với năm ngoái. Số chuyến bay quốc tế giảm mạnh, chỉ còn bằng 12% so với năm trước. Như vậy, con đường thông thường để các công ty kiếm tiền vẫn đang bế tắc.

Tình trạng này có thể kéo dài đến tận năm sau do trở ngại trong việc sản xuất và phân phối đủ vắc xin nhằm mở cửa đường bay quốc tế.

Tuy nhiên, các hãng hàng không vẫn còn nhiều cách khác để nuôi sống bản thân. Nếu không thể bán vé, họ có thể cố bán mọi thứ khác.

Thứ đầu tiên các công ty cố bán trong lúc khủng hoảng là "giấy". Các hãng hàng không đã phát hành 88 tỉ USD trái phiếu trong năm 2020. Để so sánh, trong 4 thập kỉ trước đó, ngành này chỉ phát hành 153 tỉ USD, theo dữ liệu từ Bloomberg. Cộng thêm giá trị của các khoản vay khác, tổng khối nợ của toàn ngành đã tăng tới 124 tỉ USD so với cuối tháng 2.

Phía cổ phiếu cũng có diễn biến tương tự

Tuần trước, Japan Airlines thông báo kế hoạch huy động 1,6 tỉ USD bằng cách phát hành lượng cổ phiếu bằng khoảng 1/3 số cổ phần đang lưu hành. Tháng 6, Singapore Airlines bán thêm cổ phần và huy động 6,5 tỉ USD, trở thành cuộc chào báo thêm cổ phiếu lớn nhất lịch sử ngành hàng không.

Thông qua phát hành cổ phiếu, ngành hàng không toàn cầu đã mang về 27 tỉ USD trong năm nay, bằng với số tiền huy động 6 năm trước đó cộng lại.

Tất cả khoản nợ và cổ phần mà các hãng bay bán ra trong năm nay gần bằng 2/3 tổng doanh thu từ hành khách mà Hiệp hội Vận tải Hàng không Quốc tế kì vọng toàn ngành sẽ thu về trong cả năm 2020.

Các công ty sở hữu nhiều thiết bị vận tải giá trị cao còn cách khác để thu về tiền mặt. EasyJet đã lấy được 170 triệu USD trong tháng này từ việc bán và cho thuê lại (SLB) 11 máy bay. Tháng trước, Air Canada thu về 365 triệu USD nhờ biện pháp tương tự. Wizz Air và United Airlines cũng đã làm vậy.

Nỗ lực huy động vốn của các hãng hàng không là rất lớn. So sánh doanh thu của một số hãng hàng không lớn nhất thế giới trong quí gần nhất với dòng tiền từ tài chính và đầu tư, trừ đi chi phí tài sản cố định là ta có thể thấy rõ toàn cảnh.

Thông thường dòng tiền ra từ hoạt động tài chính và đầu tư của các hãng hàng không sẽ được bù đắp bởi dòng tiền vào từ hoạt động kinh doanh. Đây là điều xảy ra với các hãng bay Trung Quốc, đất nước đã khống chế được Covid-19. Nhưng tại những nơi khác trên thế giới, làm việc với bảng cân đối kế toán lại mang lại nhiều tiền hơn là bán dịch vụ vận tải.

Dù sự linh hoạt trên có thể được coi là dấu hiệu đầy hi vọng, nhưng quí III tồi tệ có thể sẽ là mở đầu cho mùa đông khắc nghiệt với ngành hàng không. Khả năng cao là ngày càng nhiều công ty sẽ phá sản hoặc tái cơ cấu. Đưa ngành công nghiệp thoát khỏi gánh nặng nợ nần do Covid-19 gây ra có thể mất tới cả thập kỉ.

Hơn nữa, trong khi nhu cầu mua vé của hành khách đi máy bay có thể coi là vô tận, các hãng bay chỉ có vài tài sản thể bán và cho thuê lại. Sự bùng nổ của việc phát hành trái phiếu và cổ phiếu trong năm nay cũng có khả năng khiến nhu cầu của nhà đầu tư và chủ nợ giảm mạnh.

Bất chấp giá cổ phiếu lao dốc, nhà đầu tư vẫn thể hiện sự hào hứng đáng ngạc nhiên đối với ngành hàng không. Giá như hành khách cũng có cảm nhận tương tự.