Như tin đã đưa, sau một thời gian lâm bệnh nặng, nhà giáo Nguyễn Đăng Mạnh - Giáo sư văn chương, nhà nghiên cứu và phê bình văn học hàng đầu của Việt Nam đã từ trần hồi 17h10 phút ngày 9/2 tại Hà Nội, hưởng thọ 89 tuổi.
GS Nguyễn Đăng Mạnh. Ảnh: Dân trí. |
Là một người bạn vong niên và rất gần gũi với GS Nguyễn Đăng Mạnh, PGS.TS Đỗ Ngọc Thống - Chủ biên chương trình môn Ngữ văn mới (Bộ GD&ĐT) đã có những chia sẻ với về con người và sự nghiệp của người bạn mình.
Ông ví GS Mạnh như một "ngôi sao vừa chợt tắt" để lại niềm tiếc thương vô hạn cho người thân, bao thế hệ học trò và bạn bè gần xa về một nhà giáo mẫu mực, tài năng.
"Thế là thầy Nguyễn Đăng Mạnh đã ra đi. Đi mãi mà không trở lại. Không hiểu như thế có đúng ý thầy không, bởi mấy năm gần đây, lần nào gặp tôi, thầy cũng nói 'Mình sống lâu quá'.
Nhất là sau khi mấy người bạn cùng tuổi thân thiết lần lượt ra đi, thầy ít nói hơn, lúc nào trông cũng buồn buồn và lặng lẽ. Thi thoảng tôi đến thăm, lần nào cũng thế, suốt buổi hầu như chẳng thấy thầy nói câu gì. Cứ ngồi im, lặng lẽ như một ngôi sao cuối trời.
Cũng như một số giáo sư cao tuổi, giáo sư thật, tôi cứ nghĩ các thầy là những ngôi sao. Mỗi ngôi tỏa sáng một vùng, theo nhiều cách, nhiều kiểu sắc màu. Rồi đều giống nhau, cứ dần lặn vào bóng đêm của thế giới bên kia. Nhưng sau khi lặn vẫn hắt lại những ánh hồi quang rực rỡ, không bị mất hút, 'vô tăm tích' trong thăm thẳm cõi trời", PGS.TS Đỗ Ngọc Thống chia sẻ.
PGS.TS Đỗ Ngọc Thống (bìa trái) tới thăm GS Nguyễn Đăng Mạnh (bìa phải) cách đây không lâu. Ảnh: NVCC. |
PGS Đỗ Ngọc Thống nhận định, trong bầu trời văn học Việt Nam hiện đại, Nguyễn Đăng Mạnh là một ngôi sao. Ngôi sao ấy vừa lặn, vừa khuất lấp sang thế giới bên kia lúc 17h10 phút ngày 9/2/2018.
Một cánh hạc lớn vừa tiễn ông về nơi cuối trời. Ngôi sao ấy lặn rồi nhưng ánh hồi quang rất MẠNH, dường như nó còn rực rỡ hơn những ngày ông còn rong chơi ở chốn nhân gian.
Ánh hồi quang ấy trước hết hắt lên từ những bài viết tuyệt hay, những ý tưởng độc đáo, những nhận xét, bình luận tinh tế, sắc sảo. Hậu thế còn tiếp tục đọc, tiếp tục nghĩ về Nguyễn Tuân, Nam Cao, Vũ Trọng Phụng, Xuân Diệu, Nguyên Hồng… thì người ta sẽ còn nhắc đến Nguyễn Đăng Mạnh.
Không những thế, hồi quang ấy còn được tỏa ra từ con người, bản lĩnh và lối sống của ông, một trí thức Bắc Hà.
"Hai năm gần đây, tai ông nặng hẳn, chân bước chậm chạp, răng rụng gần hết, hầu như không nghe được, ăn ít biết ngon…Thầy buồn nhất là khi ốm đau phải cậy nhờ người khác, kể cả con cái, người thân. Những khi ấy thầy thực sự bứt rứt, chán chường. Trưa qua còn tôi còn tới thăm thầy, vẫn còn nắm bàn tay ấm nóng. Thế mà vài tiếng sau ông đã ra đi.
Tiễn thầy về miền cực lạc, trong lòng tự nhiên trống rỗng; bạn giục viết bài về thầy mà ngòi bút cứ ngẩn ngơ không chịu chạy trên trang giấy. Tôi biết về chốn bồng lai, thầy sẽ rất vui khi gặp lại những tri kỷ, tri âm; những người lúc còn sống đã gắn bó, thân thiết với thầy, những Nguyễn Tuân, Xuân Diệu, Hoàng Ngọc Hiến, Nguyễn Khải, Nguyên Hồng, Nguyễn Minh Châu và bao văn nhân khác nữa…
Ra đi sớm, thầy thì vui nhưng thầy có biết không, thầy đã để lại cho biết bao người một nỗi đau buồn khôn tả, một khoảng trống khó có thể lấp đầy. Thầy như một bức tranh trong căn phòng triển lãm mà nếu lấy đi vĩnh viễn để lại một khoảng trống trên tường như thầy từng viết.
Ngôi sao ấy vừa lặn rồi. Ánh hồi quang vẫn còn đó… nhưng lòng sao vẫn thấy lạnh lẽo vô cùng, lạnh hơn nhiều cái tái tê của đất trời Hà Nội. Vĩnh biệt người thầy cao quý của biết bao thế hệ học trò. Vĩnh biệt tác giả của nhiều bài phê bình còn in đậm mãi trong tâm khảm bạn đọc. Vĩnh biệt một con người chỉ biết cúi đầu trước hoa mai", PGS.TS Đỗ Ngọc Thống đau buồn chia sẻ.
Thuở thiếu thời, GS Nguyễn Đăng Mạnh theo học trường Chu Văn An, Hà Nội. Thời kỳ Cách mạng tháng Tám 1945, trường ông học sơ tán lên Phú Thọ, rồi trường bị giải tán. Ông theo học trường trung cấp sư phạm ở Tuyên Quang và bước vào nghề giáo. Năm 1960, Nguyễn Đăng Mạnh được giữ lại trường ĐH Sư phạm Hà Nội làm cán bộ giảng dạy. Từ đó, ông bắt đầu viết nghiên cứu và trở thành nhà nghiên cứu phê bình. Ông từng làm chủ nhiệm bộ môn Văn học Việt Nam hiện đại, khoa Ngữ văn, Trường ĐH Sư phạm Hà Nội. Ông là chủ biên sách giáo khoa văn học lớp 11 và 12 chương trình cải cách giáo dục 1980-1992. GS Nguyễn Đăng Mạnh được coi là nhà nghiên cứu đầu ngành về văn học Việt Nam hiện đại. Trong hơn nửa thế kỷ, ông không ngừng hoạt động trên 2 lĩnh vực đào tạo và nghiên cứu văn học. Ngay từ những năm 1987-1990, trong thời kỳ đổi mới văn học, ông đã đưa ra những biện pháp giáo dục và nghiên cứu mới, tách rời chính trị ra khỏi văn học… |
Giáo sư Nguyễn Đăng Mạnh qua đời
Sau một thời gian lâm bệnh, Giáo sư, Nhà giáo Nhân dân Nguyễn Đăng Mạnh đã qua đời vào chiều ngày 9/2/2018 (tức 24 tháng ... |