Hạt nhựa gây nổ bủa vây các trường học: Nguy hại khôn lường

Từng bị cấm lưu hành trên thị trường do độc hại và gây ngộ độc cho trẻ em, hạt nhựa nở (một loại đồ chơi xuất xứ từ Trung Quốc) lại tiếp tục tái xuất trước nhiều cổng trường học, đe dọa đến sự an toàn cho của các em học sinh….

Gây tai nạn khi tiếp xúc

Theo các tài liệu khoa học, hạt nhựa nở ( tên tiếng Anh là Bindeez hay Aqua Dot) từng là loại đồ chơi trẻ em đã được trao danh hiệu “Đồ chơi của năm” tại nước Úc vào năm 2007.

Quá trình tìm hiểu của phóng viên, vào năm 2007, loại đồ chơi này được nhà sản xuất ở Trung Quốc sản xuất cho công ty Moose Enterprise P/L (Úc) và sau đó được phân phối ở vùng Bắc Mỹ bởi công ty Spin Master Ltd.

Loại hạt này đang là loại đồ chơi được nhiều học sinh tìm mua

Thời điểm hoàng kim, hạt nhựa nở được bán rộng rãi tại 40 quốc gia với 12 triệu gói, chứa hơn 8 tỷ hạt đã được bán trên toàn thế giới.

Đầu tháng 11/2007 tại Úc, sau khi một bé trai 2 tuổi và một bé gái 10 tuổi nguy kịch vì nuốt một số lượng lớn hạt nhựa nở và khi 2 trẻ em ở Bắc Mỹ bị bất tỉnh sau khi nuốt hạt nhựa nở, các cơ quan chức năng tại Mỹ đã thu hồi khoảng 4,2 triệu tấn đồ chơi hạt nhựa nở do Trung Quốc sản xuất.

Ủy ban An toàn Sản phẩm tiêu dùng tại Mỹ từng cho biết, bên ngoài những loại hạt nhựa nở này chứa một chất hóa học có khả năng chuyển đổi thành các chất độc hại như GHB hoặc butyrate gamma-hydroxy.

Tại Việt Nam, loại hạt tương tự được bán rộng rãi và bán rất chạy với giá 4000 đồng một túi nhỏ. Hầu hết những túi hạt nở bày bán này đều không có nhãn mác mà chỉ có một vài dòng chữ Trung Quốc nhòe nhoẹt.

Cụ thể, ngày 24/4/2014, 3 học sinh ở Trường Tiểu học Lê Hồng Phong (phường 4, thành phố Tây Ninh, tỉnh Tây Ninh) được các thầy cô đưa đi cấp cứu tại Bệnh viện đa khoa Tây Ninh với triệu chứng tê cứng tay, ngứa da, đau bụng và nôn ói.

Nguyên nhân ban đầu được xác định là sau giờ ăn cơm trưa, các em học sinh bán trú cùng chơi túi hạt nở ngâm nước mà các em học sinh thường gọi là hạt nhựa trân châu.

Loại đồ chơi này có xuất xứ từ Trung Quốc

Trước đó vào năm 2007, tại Trường THCS Quảng Phong (huyện Quảng Xương,Thanh Hóa), 26 em học sinh và cô giáo phải nhập viện cấp cứu vì triệu chứng đau đầu, chóng mặt, buồn nôn, tức ngực, khó thở; trong đó có 2 cháu bị co giật nặng. Nguyên nhân được xác định là do các nạn nhân hít phải khí lạ có mùi hắc từ đồ chơi hạt nhựa nở.

Điểm chung nhất của các vụ tai nạn liên quan đến hạt nhựa nở là không những gây ngộ độc qua da, loại hạt nhựa nở còn gây ra ngộ độc qua đường hô hấp do chúng tạo ra loại khí độc.

Hiện tại, chỉ với từ 4.000 – 6.000 đồng, người mua đã có thể mua được gói hạt nhựa nở đủ màu sắc rực rỡ. Sau khi ngâm trong nước, hạt nhựa nở sẽ nở phồng lên, trông rất long lanh như hạt trân châu trong trà sữa nhưng không nhiều người biết đến những mối hoạ khôn lường của loại đồ chơi này

Độc hại khôn lường

Theo các công bố gần đây cho thấy, đáng ra hạt nhựa nở cần chứa chất không độc 1,5 –pentanediol (một chất lỏng dạng dầu dẻo được dùng làm chất dẻo), tuy nhiên lại chứa 1,4 –butanediol, chất được chuyển hóa vào loại chất kích thích gamma-Hydroxybutyric acid (GHB, một chất gây mê được dùng làm chất kích thích để giải trí).

Kết quả nghiên cứu từ những chuyên gia phòng kiểm nghiệm nhựa công nghiệp của Viện Hóa học Công nghiệp Việt Nam, các hạt nhựa màu của Trung Quốc thực chất là hạt trương nở, khi hút no nước, thể tích của nó có thể tăng tới 300-400 lần. Loại hạt này có sử dụng Diazo (màu dẫn polyacryamit) rất độc hại, ảnh hưởng trực tiếp đến hệ tiêu hóa và có khả năng gây ung thư.

Hạt nhựa nở bày bán tràn lan ở nhiều trường học

Trong khi đó, theo PGS-TS Nguyễn Duy Thịnh, Viện Công nghệ sinh học và Công nghệ thực phẩm - Đại học Bách khoa Hà Nội, những hạt nhựa nở có thể sản xuất từ muối bicarbonate.

Loại muối này có tính chất tương tự thuốc muối song tùy trường hợp, chúng sẽ gây bỏng rộp và ngứa ngáy thậm chí gây nguy hiểm nếu bắn trực tiếp lên cơ thể.

Còn theo ông Đỗ Thanh Bái, Giám đốc Trung tâm Bảo vệ môi trường và an toàn hóa chất thì nguyên liệu hoặc phụ gia sản xuất hạt nở có thể lẫn chất độc thần kinh. Đây thực chất là polyme ghép tinh bột.

“Nếu trong quá trình sản xuất không loại hết phụ gia, chất xúc tác sẽ rất độc hại đối với cơ thể con người, ảnh hưởng trực tiếp đến hệ tiêu hóa, một số chất màu còn có khả năng gây ung thư” ông Bái khẳng định.

Các chuyên gia đều cho rằng loại đồ chơi này chứa chất độc hại

Trong khi đó, một số chuyên gia về y khoa còn cảnh báo nếu hạt này lọt vào đường hô hấp khi gặp nước giãn nở ra sẽ khiến trẻ bị tắc khí quản dẫn tới tử vong. Do đó, loại đồ chơi này không hợp với trẻ nhỏ vì màu sắc bắt mắt dễ khiến trẻ tưởng nhầm là kẹo hay hạt trân châu, nếu không biết mà nuốt phải thì sẽ gây nguyên hiểm.

“Nếu không biết trong quả nhựa này chứa chất gì cũng không nên chơi vì có thể ảnh hưởng đến sức khỏe, nhất là da, gây viêm da dị ứng. Bên cạnh đó, nếu là chất độc tiếp xúc vào mắt có thể ảnh hưởng đến thị lực” – một chuyên gia y tế cho biết.

Liên quan đến câu chuyện đồ chơi có xuất xứ Trung Quốc không an toàn, mới đây vào ngày 14/10/2016, 35 em học sinh ở trường tiểu học Thuận Hòa 3 (xã Thuận Hòa, huyện An Minh, tỉnh Kiên Giang) đã phải nhập viện vì hít phải khí lạ từ các quả "bom thối” có xuất xứ từ Trung Quốc.