Hiện tượng lạ có thể khiến từ trường Trái Đất đảo chiều

Từ trường bảo vệ Trái Đất trước bức xạ vũ trụ có hại. Ảnh: NASA.

Từ trường Trái Đất đang suy yếu ở tốc độ nhanh đến mức các nhà khoa học cho rằng các cực từ sẽ đảo chiều. Nghiên cứu mới của các nhà khoa học cho thấy nơi từ trường yếu nhất nằm tại châu Phi, ở một khu vực gọi là "Vùng dị thường Nam Đại Tây Dương" (SAA), RT hôm qua đưa tin.

Từ trường bao phủ Trái Đất, bảo vệ hành tinh trước gió Mặt Trời và bức xạ vũ trụ. Nếu không có từ trường, sự sống nhiều khả năng không thể tồn tại trên hành tinh. Tuy nhiên, lá chắn này yếu đi nhiều trong vòng 160 năm qua và các nhà khoa học dự đoán nó có thể đang trong quá trình đảo chiều. Điều này có nghĩa cực từ sẽ thay đổi và la bàn sẽ chỉ về phía nam thay vì phía bắc.

Sự đảo cực từ từng xảy ra vài lần trong lịch sử Trái Đất, cách nhau 200.000 - 300.000 năm. Khoảng 40.000 năm trước, từ trường suýt đảo chiều trước khi trở về vị trí cũ. SAA trải dài từ Zimbabwe tới Chile, được các nhà khoa học đặc biệt quan tâm. Từ trường ở đây yếu tới mức các vệ tinh bay qua khu vực này rất dễ gặp nguy hiểm.

Giới nghiên cứu cho rằng SAA có thể là một dấu hiệu của sự đảo cực từ sắp xảy ra nhưng có rất ít dữ liệu chứng minh. Tuy nhiên, một nghiên cứu mới của Đại học Rochester, New York, Mỹ, xuất bản trên tạp chí Geophysical Research Letters làm sáng tỏ hiện tượng đáng chú ý này.

Các nhà nghiên cứu thu thập dữ liệu từ những khu vực ở nam châu Phi và soạn thảo ghi chép về độ mạnh của từ trường Trái Đất trong nhiều thế kỷ. Họ lấy dữ liệu từ những mẩu đất sét cổ đại châu Phi còn sót lại, có niên đại vào đầu và cuối thời Đồ sắt. Các mẫu vật cho phép họ nghiên cứu từ trường trong quá khứ bằng phương pháp "cổ địa từ".

"Khi bạn đốt cháy đất sét ở nhiệt độ rất cao, bạn làm cân bằng các khoáng chất có từ tính và khi nguội đi, chúng giữ lại ghi chép về từ trường của Trái Đất", John Tarduno, một thành viên nhóm nghiên cứu, giải thích.

Nhóm của Tarduno phát hiện từ trường trong khu vực biến động vài lần trong 160 năm qua. Họ cho rằng SAA là bằng chứng gần đây nhất về một hiện tượng lặp lại ở lõi Trái Đất bên dưới Nam Phi ảnh hưởng tới toàn cầu.

"Chúng tôi thu được bằng chứng thuyết phục hơn chứng minh hiện tượng bất thường ở vùng giao giữa lớp lõi và lớp vở manti bên dưới châu Phi có tác động quan trọng tới từ trường toàn cầu", Tarduno kết luận.