Hiểu đúng về kết quả xét nghiệm nhanh Covid-19 để tránh gây hậu quả nghiêm trọng

Trước tình hình dịch Covid-19 đang diễn biến rất phức tạp và nhanh chóng ở nước ta, đặc biệt là Đà Nẵng, Bộ Y tế đã yêu cầu khai báo y tế và thực hiện cách li với tất cả những người đã đi từ Đà Nẵng trở về các địa phương. Thành phố Hà Nội đã và đang tiến hành làm xét nghiệm test nhanh cho những người từ Đà Nẵng trở về từ đầu tháng 7.

Tuy nhiên rất nhiều người đã hiểu chưa đúng về giá trị của xét nghiệm này, vì vậy người dân cần hiểu rõ hơn về giá trị của xét nghiệm này tránh gây hậu quả nghiêm trọng. Theo Bệnh viện bệnh Nhiệt đới Trung ương, bác sĩ Đồng Phú Khiêm, Phó Trưởng Khoa Hồi sức tích cực đã có thông tin giải thích chi tiết hơn như sau:

- Để phát hiện một người có bị nhiễm vi rút SARS-COV2 hay không hiện nay có 2 nhóm các xét nghiệm: Các xét nghiệm trực tiếp và các xét nghiệm gián tiếp.

- Các xét nghiệm trực tiếp: Là các xét nghiệm nhằm tìm kiếm sự hiện diện của các thành phần của cấu tạo của vi rút ở trong cơ thể (Hiện nay xét nghiệm phổ biến nhất là xét nghiệm tìm kiếm các đoạn gen của vi rút bằng kỹ thuật PCR, ngoài ra còn có xét nghiệm nuôi cấy phân lập vi rút).

Ưu điểm của xét nghiệm này có thể phát hiện người nhiễm vi rút ở những giai đoạn rất sớm kể từ khi người bệnh chưa biểu hiện bệnh, vì vậy đây là xét nghiệm rất có giá trị được tổ chức y tế thế giới khuyến cáo là xét nghiệm dung để chẩn đoán một người có đang bị nhiễm bệnh hay không.

Nhược điểm của xét nghiệm này là đòi hỏi phải có phòng xét nghiệm được trang bị đủ phương tiện cần thiết, nhân viên được đào tạo chuyên sâu, và xét nghiệm này thường tốn kém và mất nhiều thời gian. Vì vậy để thực hiện xét nghiệm này cho tất cả đối tượng nghi nhiễm là điều không hề dễ dàng và cần có thời gian. Trên thế giới có nhiều hãng đang tìm cách nghiên cứu các xét nghiệm Test nhanh tìm kiếm các cấu trúc của vi rút SARS-COV2 giúp chẩn đoán nhanh, nhưng cho đến nay vẫn chưa có bất kỳ xét nghiệm test nhanh nào được công nhân và áp dụng trong chẩn đoán Covid-19 .

- Cách xét nghiệm gián tiếp: là các xét nghiệm nhằm tìm kiếm các dấu vết của vi rút để lại trong cơ thể nhiễm. Cụ thể trong trường hợp bệnh Covid-19 là làm các xét nghiệm tìm kháng thể mà cơ thể sinh ra khi bị nhiễm vi rút SARS-COV2 (Đây là xét nghiệm mà thành phố Hà Nội đang thực hiện hiện nay). 

Có điều hết sức lưu ý là người nhiễm vi rút SARS-COV2 không phải ai cũng sinh ra kháng thể, và kháng thể cũng không phải được tạo ra ngay sau khi người bị nhiễm vi rút SARS-COV2 (ví dụ một bài tổng hợp rất nhiều các nghiên cứu về Covid-19 cho thấy chỉ có 23% người nhiễm SARS-COV2 có kháng thể IgM sau 1 tuần bị nhiễm, 58% người nhiễm 2 tuần mới có kháng thể; và 75% người bị nhiễm sau 3 tuần mới có kháng thể). Xét nghiệm test nhanh tìm kháng thể dương tính chỉ thể hiện rằng người đó đã từng bị nhiễm vi rút SARS-COV2 trong quá khứ, chứ không thể khẳng định người đó có đang bị bệnh, có khả năng lây bệnh hay không. 

Ngược lại, xét nghiệm test nhanh tìm kháng thể âm tính không có nghĩa là người đó không bị nhiễm, và không lây cho người khác (Người bị nhiễm vi rút này ở giai đoạn đầu chưa có kháng thể xét nghiệm này chắc chắn âm tính, nhưng người này vẫn có thể lây cho người khác).

Việc làm xét nghiệm test nhanh tìm kháng thể trong quần thể dân số nguy cơ có giá trị xác định tỉ lệ người từng nhiễm vi rút này, giúp đánh giá quy mô dịch bệnh trong cộng đồng, giúp các nhà hoạch định chính sách có các biện pháp tổ chức chống dịch phù hợp.

Như vậy, người đi từ vùng dịch về dù có xét nghiệm test nhanh tìm kháng thể âm tính vẫn có thể là người đang nhiễm bệnh, vẫn có thể lây nhiễm bệnh cho cộng đồng nên cần tiếp tục tuân thủ thực hiện cách li theo khuyến cáo của Bộ y tế.

Trước đó, trong ngày 30 và 31/7, Hà Nội đã thực hiện tổng số 21.700 mẫu xét nghiệm Covid-19 những người đi Đà Nẵng về từ 8-7 đến nay, hiện tất cả kết quả đều âm tính. 

Bộ Y tế cho biết đến 6h sáng nay (1/8), Việt Nam tiếp tục ghi nhận thêm 12 ca mắc Covid-19 mới ở Đà Nẵng. Như vậy đến nay, Việt Nam ghi nhận tổng cộng 558 ca bệnh. Việt Nam ghi nhận 3 ca tử vong tính đến thời điểm hiện tại: BN 428, BN 437, BN 499.