Tháo nút thắt hạ tầng giao thông là 'chìa khóa' giúp Tây Nguyên tăng tốc

Ngày 14/4, Thủ tướng Chính phủ có quyết định phê duyệt nhiệm vụ lập Quy hoạch vùng Tây Nguyên thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050.

Một trong những mục tiêu lập quy hoạch là cụ thể hóa phương hướng, nhiệm vụ, mục tiêu và giải pháp kinh tế - xã hội với vùng Tây Nguyên được đề ra trong Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 10 năm 2021 - 2030, trong đó có xây dựng đường bộ cao tốc và nâng cấp mạng lưới giao thông nội vùng, các tuyến kết nối các tỉnh Tây Nguyên với Đông Nam Bộ, ven biển Nam Trung Bộ với Nam Lào và Đông Bắc Campuchia.

Khu vực Tây Nguyên bao gồm 5 tỉnh Kon Tum, Gia Lai, Đắk Lắk, Đắk Nông và Lâm Đồng, có tổng diện tích tự nhiên hơn 54.000 km2, đứng thứ 3 trong 6 vùng kinh tế trọng điểm của cả nước.

So với các khu vực khác, vùng còn nhiều khó khăn khi mức sống của người dân thấp, thiếu lao động lành nghề, hệ thống giao thông đường bộ ở Tây Nguyên cũng đang bộc lộ nhiều điểm yếu, chưa có tuyến cao tốc nào hoàn thành.

Những tín hiệu tích cực từ hạ tầng

Tháng 7/2015, tuyến đường huyết mạch Hồ Chí Minh - quốc lộ 14 qua Tây Nguyên, chạy từ Kon Tum tới Bình Phước, dài 663 km chính thức được thông xe. Đây là tuyến quan trọng nhất nối Tây Nguyên với hai trung tâm kinh tế lớn là TP HCM và Đà Nẵng, rút ngắn 1/3 thời gian đi lại giữa các tỉnh Tây Nguyên với khu vực phía Nam, góp phần bảo đảm an toàn giao thông và tạo điều kiện thuận lợi cho các tỉnh Tây Nguyên thu hút đầu tư.

Cùng với quốc lộ 1, công trình giữ vai trò trục đường xương sống Bắc - Nam, tạo thế liên hoàn vững chắc để phát triển hệ thống đường ngang, các trục hành lang Đông -Tây và cùng với đường xuyên Á tạo sự thông thương với các nước láng giềng. Tuy nhiên đến nay, nhiều đoạn của tuyến này đã quá tải.

Bên cạnh đó, quốc lộ 26 nối Khánh Hòa với Đắk Lắk hiện trạng nhỏ hẹp thường xuyên hư hỏng, phương tiện đi lại khó khăn. Quốc lộ 29 nối Phú Yên với Đắk Lắk có quy mô hiện trạng là đường cấp IV miền núi, lại đang xuống cấp. Quốc lộ 19 nối Gia Lai với Bình Định xây dựng đã lâu, lại nhiều đèo dốc, hiện đang trong quá trình nâng cấp.

Phần còn lại quốc lộ 24 kết nối tỉnh Kon Tum, các tỉnh Bắc Tây Nguyên với khu công nghiệp Dung Quất, các trung tâm kinh tế, các cảng biển lớn như Đà Nẵng, Quảng Ngãi, Bình Định cũng chưa được nâng cấp do chưa thể bố trí vốn đầu tư.

Tuy nhiên, sắp tới đây, hạ tầng khu vực Tây Nguyên hứa hẹn có nhiều thay đổi tích cực khi các cao tốc Buôn Ma Thuột - Khánh Hòa, Dầu Giây - Liên Khương, Đắk Nông - Bình Phước,... sắp được triển khai xây dựng, tuyến đường sắt xuống vùng Đông Nam Bộ được đầu tư, các sân bay cũng đang được đề xuất nâng cấp mở rộng. 

Tháng 3 vừa qua, khi đến thị sát, kiểm tra Khu kinh tế Vân Phong, tỉnh Khánh Hòa, Thủ tướng Phạm Minh Chính yêu cầu các ngành, các địa phương liên quan khẩn trương hoàn thiện thủ tục để sớm triển khai thực hiện dự án xây dựng tuyến đường bộ cao tốc Khánh Hòa - Buôn Ma Thuột.

Theo quy hoạch, tuyến đường dài hơn 117 km, đoạn qua Khánh Hòa dài khoảng 33 km, qua Đắk Lắk khoảng 84 km. 

Giai đoạn đầu, cao tốc Khánh Hòa - Buôn Ma Thuột được xây 4 làn xe hạn chế, nền đường rộng 17 m, bố trí các điểm khẩn cấp. Sau đó, mở rộng lên bốn làn hoàn chỉnh có làn khẩn cấp. Dự án có tổng mức đầu tư gần 22.000 tỷ đồng, bằng ngân sách nhà nước sẽ thực hiện từ 2023 và hoàn thành năm 2027.

Thủ tướng nhấn mạnh ý nghĩa chiến lược của dự án với phát triển khu vực Tây Nguyên và phát huy tiềm năng, lợi thế, cơ hội của Vân Phong, cùng các các tuyến cao tốc, các dự án giao thông trọng điểm khác trong khu vực.

Một dự án khác là cao tốc Dầu Giây - Liên Khương với tổng chiều dài hơn 201 km qua địa bàn hai tỉnh Đồng Nai và Lâm Đồng. Dự án được chia thành ba đoạn đầu tư gồm Dầu Giây đến Tân Phú (Đồng Nai); Tân Phú đến Bảo Lộc (Lâm Đồng) và Bảo Lộc đến Liên Khương.

Dự kiến hoàn thành trước 2025, tuyến cao tốc này sẽ kết nối hệ thống giao thông giữa Đông Nam Bộ và các tỉnh Tây Nguyên, giảm áp lực cho quốc lộ 20, tạo động lực phát triển kinh tế, xã hội ở khu vực.

Đắk Nông và Bình Phước hiện cũng đang hợp tác để triển khai đầu tư tuyến cao tốc dài 212 km kết nối hai địa phương (110 km thuộc Đăk Nông, 102 km qua Bình Phước). Điểm đầu tuyến kết nối cao tốc Hồ Chí Minh (tại Đắk Lắk), giao cắt quốc lộ 28 (Đăk Nông) và điểm cuối nối đường Hồ Chí Minh tại huyện Chơn Thành (Bình Phước).

Cao tốc được đề xuất quy mô 4-6 làn xe, tốc độ thiết kế 80-100 km/h. Hai tỉnh Đăk Nông và Bình Phước kiến nghị đầu tư tuyến đường trước năm 2030, theo hình thức PPP, có sự tham gia của nhà nước. Hiện dự án chưa được đơn vị liên quan dự toán tổng vốn thực hiện.

Khi hình thành, cao tốc Đăk Nông - Bình Phước sẽ rút ngắn thời gian vận chuyển hàng hóa từ hai tỉnh biên giới giáp Campuchia về TP HCM, kết nối hướng về sân bay Long Thành và cụm cảng Cái Mép - Thị Vải.

Theo Quy hoạch mạng lưới đường bộ thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, Tây Nguyên có tuyến cao tốc Bắc Nam phía Tây đi qua địa bàn với tổng chiều dài gần 500 km, kéo dài từ Ngọc Hồi (Kon Tum) đến Chơn Thành (Bình Phước). Thiết kế các đoạn 6 làn xe, tiến trình đầu tư trước năm 2030.

Ngoài ra, theo quy hoạch này, hạ tầng kết nối Tây Nguyên với vùng duyên hải miền Trung có các tuyến cao tốc Quy Nhơn - Lệ Thanh (Gia Lai) dài 230 km; tuyến Đà Nẵng - cửa khẩu Bờ Y (Kon Tum) dài 281 km; tuyến Phú Yên - Đắk Lắk dài 220 km; tuyến Nha Trang - Liên Khương - Buôn Ma Thuột 200 km. Các tuyến này có thiết kế 4 làn xe, đầu tư sau năm 2030.

Cùng với đó, nhiều dự án đường liên tỉnh, liên huyện như đường tránh Tây thị xã Buôn Hồ; đường tránh trung tâm thị trấn Ea Drăng (huyện Ea H’leo), đường tránh phía Tây và đường Đông Tây TP Buôn Ma Thuột, đường vành đai Đà Lạt, mở rộng đèo Prenn, đường tránh đô thị, các tuyến đường đô thị tại TP Đà Lạt và Bảo Lộc,  tỉnh lộ 668 (Gia Lai) và tỉnh lộ 695 (Đắk Lắk),... cũng đã và đang dần nâng cấp sẽ tháo gỡ nút thắt hạ tầng cho các tỉnh Tây Nguyên.

Ngoài ra, dự án tăng cường kết nối giao thông khu vực Tây Nguyên (nâng cấp, mở rộng quốc lộ 19) hơn 3.600 tỷ đồng, triển khai trên tổng chiều dài khoảng 143 km, được kỳ vọng không chỉ gia tăng kết nối liên kết khu vực mà còn tạo động lực mạnh mẽ thúc đẩy giao thương giữa ba nước Việt Nam, Lào và Campuchia trên trục lộ này. 

Về hạ tầng hàng không, Tây Nguyên hiện có ba sân bay dân dụng. Trong đó, sân bay Buôn Ma Thuột đang tăng dần lưu lượng hành khách. Bộ Giao thông vận tải cho biết cơ sở hạ tầng cảng hàng không Buôn Ma Thuột hiện nay cơ bản đủ điều kiện để khai thác các chuyến bay quốc tế. Hiện nay sân bay này đang khai thác các đường bay đi và đến 7 tỉnh, thành gồm TP HCM, Hà Nội, Vinh, Hải Phòng, Đà Nẵng, Thanh Hóa và Cần Thơ.

Giữa tháng 3/2022, UBND tỉnh Lâm Đồng đề xuất chủ trương đầu tư nâng cấp Cảng hàng không Liên Khương với chi phí 4.300 tỷ đồng, công suất đến năm 2030 là 5 triệu hành khách/năm và đầu tư hệ thống đường cất hạ cánh, đường lăn, sân đỗ đồng bộ; trong đó đề xuất huy động 100% nguồn vốn của nhà đầu tư.

Còn theo điều chỉnh Quy hoạch phát triển giao thông vận tải hàng không giai đoạn đến 2020, định hướng đến 2030, Cảng hàng không Pleiku được xác định mở rộng công suất dự kiến 2 triệu khách/năm cho giai đoạn 2020 và 4 triệu khách cho giai đoạn 2030.

Về hạ tầng đường sắt, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Danh mục quốc gia các dự án kêu gọi đầu tư nước ngoài giai đoạn 2021-2025, trong đó có dự án đường sắt Chơn Thành (Bình Phước) - Đắk Nông với chiều dài 67 km; khổ đường 1,435 m, tổng vốn đầu tư 715 triệu USD. Hình thức kêu gọi đầu tư theo đối tác công tư (PPP).

Mục tiêu của dự án là kết nối tuyến đường sắt xuyên Á, phục vụ nhu cầu luân chuyển hàng hóa giữa các tỉnh trong vùng kinh tế trọng điểm phía Nam với khu vực Tây Nguyên.

Đích ngắm nhiều ông lớn bất động sản

Sở hữu nhiều lợi thế về kinh tế, du lịch, quỹ đất còn dồi dào khả năng sinh lời cộng với nhiều tín hiệu tích cực của hạ tầng, Tây Nguyên dần trở thành đích đến của nhiều doanh nghiệp và giới đầu tư bất động sản.

Tỉnh Lâm Đồng những năm qua đã thu hút nhiều "ông lớn" như Hưng Thịnh, Đèo Cả, T&T, Ecopark, Novaland, FLC, Him Lam,... cùng hàng chục doanh nghiệp BĐS khác kéo về khảo sát, đề xuất đầu tư loạt dự án quy mô lớn trên các loại hình du lịch sinh thái, dịch vụ nghỉ dưỡng, khu đô thị.

Mới đây, Liên danh Hưng Thịnh - Đèo Cả - Nam Miền Trung đề xuất chủ trương cho phép nghiên cứu lập quy hoạch khu vực quy hoạch 15.000 ha tại huyện Lâm Hà.  

CTCP Đầu tư Phát triển Nam Miền Trung Lâm Đồng đề xuất được tài trợ nghiên cứu, khảo sát và lập đồ án nghiên cứu quy hoạch Khu đô thị du lịch Liên Nghĩa với diện tích 355 ha. Còn Tập đoàn Tân Hoàng Minh nghiên cứu, khảo sát lập ý tưởng, phương án quy hoạch khu đất 4.319 ha ở xã Xuân Thọ, TP Đà Lạt.

Thành viên Sam Holdings là CTCP Sacom Tuyền Lâm đề xuất tài trợ lập quy hoạch Khu đô thị, du lịch và dịch vụ khoảng 1.034,5 ha ở TP Bảo Lộc, đồng thời đề xuất được đầu tư dự án trên khu đất.

Tại huyện Di Linh, Công ty TNHH Hoàng Huy Lộc đề xuất lập quy hoạch phân khu Khu dân cư thị trấn Di Linh với quy mô khoảng 200 ha hay Vườn Thời Đại Việt Nam đề xuất khảo sát, nghiên cứu và tài trợ kinh phí lập các đồ án quy hoạch tại các xã Hòa Trung, Liên Đầm và Bảo Thuận quy mô 4.000 ha, trong đó 3.500 ha là khu đô thị và du lịch sinh thái nghỉ dưỡng.

Liên danh Lã Vọng Group và CTCP Đầu tư Phát triển Đô thị Hoàng Mai muốn lập dự án đầu tư Quần thể vui chơi giải trí làng Thụy Sĩ tại khu vực Hồ Đa Khai (Hồ Đa Nhim Thượng), huyện Lạc Dương với quy mô dự kiến khoảng 1.865 ha.

Tập đoàn Đầu tư Địa ốc No Va đề xuất khảo sát, nghiên cứu, lập quy hoạch và báo cáo đề xuất đầu tư dự án với tên gọi hồ Đăk Long Thượng khoảng 30.000 ha tại huyện Bảo Lâm.

Ecopark cũng từng tìm hiểu đầu tư hai dự án tại TP Bảo Lộc là Khu tổ hợp dịch vụ, du lịch sinh thái sân golf, cáp treo núi Sapung và Khu đô thị, dịch vụ giải trí – nghỉ dưỡng hồ Nam Phương 1 và hồ Nam Phương 2.

Còn tại Kon Tum, thời gian qua, địa phương đón các doanh nghiệp như Hưng Thịnh, Him Lam, FLC, Vinaconex, Aphalnam hay Đức Long Gia Lai,... về tìm hiểu đầu tư.

Năm ngoái, tỉnh đã cho phép Tập đoàn Hưng Thịnh khảo sát đầu tư KĐT phía Bắc sông Đăk Bla tại TP Kon Tum. Him Lam cũng đã đến khảo sát đầu tư Khu biệt thự sinh thái tại xã Chư Hreng, TP Kon Tum.

Tại buổi làm việc với tỉnh Kon Tum hồi đầu tháng 4/2021, FLC cho biết, doanh nghiệp đang xúc tiến đầu tư 7 dự án trên địa bàn TP Kon Tum, huyện Kon Plông và huyện Tu Mơ Rông.

Tại Đắk Lắk, Tập đoàn T&T đã đề xuất đầu tư 5 dự án tại TP Buôn Ma Thuột, gồm KĐT thương mại dịch vụ Ea Tam (51,6 ha); Tổ hợp khách sạn 5 sao, khu thương mại và nhà ở thương mại (42 ha); khu biệt thự Ea Kao (46,1 ha); Khu sân Golf hồ Ea Kao (76,7 ha) và Trung tâm văn hoá tỉnh Đắk Lắk.

FLC quan tâm 6 dự án tại Đắk Lắk, gồm Tổ hợp du lịch sinh thái vui chơi giải trí và sân golf hồ Ea Nhái; KĐT sinh thái hồ Ea Tam; KĐT mới Tây Tân Lợi; KĐT mới đường Đông Tây; KĐT phía Nam đường Đông Tây và KĐT phía Bắc đường Đông Tây.

Tại buổi làm việc với UBND tỉnh Đắk Lắk hồi vào tháng 3/2021, Tân Thành Holdings đã đề xuất đầu tư 4 dự án trên địa bàn tỉnh, gồm dự án dược liệu, bất động sản sinh thái, dự án điện mặt trời và đường cao tốc Buôn Ma Thuột - Nha Trang.

Trong tháng 4/2021, tỉnh đã trao giấy chứng nhận đầu tư cho dự án Khu nhà ở thương mại Tây Nam hồ Lắk và Khu nhà ở thương mại trung tâm thị trấn Liên Sơn của Tập đoàn Tân Á Đại Thành; Khu thể thao, dịch vụ và nghỉ dưỡng tại thị trấn Liên Sơn của Công ty TNHH Xây dựng và Thương mại Sài Gòn.

Còn tại Đắk Nông, vào tháng 4/2021, địa phương đã công bố đồ án quy hoạch KĐT du lịch sinh thái hồ Đắk R’Tih 2 tỷ USD của Tập đoàn T&T. Tỉnh cũng duyệt thêm dự án Khu dân cư tổ 5, phường Phú Nghĩa (TP Gia Nghĩa) của CTCP Bamboo Capital.

Tại Hội nghị xúc tiến đầu tư được tổ chức hồi đầu năm 2019, Tập đoàn FLC đã ký kết biên bản cam kết đầu tư dự án Khu Đô thị mới bờ Đông hồ Gia Nghĩa; Tổ hợp khách sạn, trung tâm thương mại, dịch vụ nhà phố FLC Center Point Đắk Nông; Quần thể sân golf, resort, biệt thự nghỉ dưỡng và giải trí cao cấp FLC Tà Đùng; Khu du lịch sinh thái thác Liêng Nung; dự án Nông nghiệp công nghệ cao FAM - Đắk Nông với tổng vốn đầu tư dự kiến 19.900 tỷ đồng.

Còn tại Gia Lai, FLC đã đề nghị đầu tư 5 dự án thuộc lĩnh vực bất động sản gồm: Tổ hợp khách sạn 5 sao và nhà phố thương mại với quy mô 4,6 ha; khu đô thị thông minh CK54 với tổng diện tích 230 ha; khu dân cư đường Nguyễn Chí Thanh trên diện tích 8 ha và dự án Tháp đôi 30 tầng trên quy mô 1,6 ha; khu phức hợp sân Golf huyện Đak Đoa với diện tích hơn 500 ha; dự án thuộc lĩnh vực nông nghiệp công nghệ cao dự kiến đầu tư trên diện tích gần 2.000 ha ở xã Ia Mơr, huyện Chư Prông.

Hiện tại, hai dự án đang triển khai trên địa bàn tỉnh Gia Lai là sân golf Đak Đoa (gồm sân golf, khu biệt thự nhà ở thuộc khu phức hợp Đak Đoa, tổ hợp thương mại dịch vụ thuộc khu phức hợp Đak Đoa) tổng mức đầu tư hơn 1.140 tỷ đồng và Tổ hợp khách sạn và nhà phố thương mại 760 tỷ đồng tại TP Pleiku.