Kiến nghị đấu thầu đồng thời dự án BT và quỹ đất để tránh thất thoát ngân sách

Nên tổ chức đấu thầu dự án BT và giá đất cùng một thời điểm

Theo khoản 2 Điều 117 Luật Quản lí, sử dụng tài sản công quy định: "Giá trị quyền sử dụng đất được sử dụng để thanh toán dự án đầu tư xây dựng công trình theo hình thức hợp đồng xây dựng - chuyển giao được xác định theo giá thị trường tại thời điểm thanh toán theo quy định về thu tiền sử dụng đất, thu tiền thuê đất".

Hiệp hội nhận thấy các quy định nêu trên chưa phù hợp, chưa sát với thực tế vận hành Dự án BT và chưa đảm bảo nguyên tắc "ngang giá, cùng thời điểm".

HoREA giải thích: Tại thời điểm đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư dự án BT và kí Hợp đồng BT đã xác định được giá trúng thầu công trình BT. Như vậy thời điểm xác định giá của quỹ đất thanh toán cũng phải được xác định cùng thời điểm này. HoREA kiến nghị, để đảm bảo tính chất ngang giá, cùng thời điểm nên tổ chức đấu giá đấu thầu dự án BT và giá đất để thanh toán cùng một lúc.

Ngoài ra, dự thảo nghị định đưa ra phương thức xác định giá trị quỹ đất thanh toán cho các dự án BT tương tự phương thức xác định giá khởi điểm đấu giá. Tuy nhiên, trong thực tế giá khởi điểm đấu giá thấp hơn nhiều so với giá trúng đấu giá.

HoREA đưa ra ví dụ: Khu đất 23 Lê Duẩn, quận 1, TP HCM có giá khởi điểm đấu giá là 550 tỉ đồng, có 13 nhà đầu tư trong nước và nước ngoài tham gia, sau 16 vòng đấu, giá trúng đấu giá là 1.430 tỉ đồng, gấp 2,6 lần so với giá khởi điểm.

HoREA kiến nghị nên tổ chức đấu thầu dự án BT và giá đất cùng một thời điểm. (Ảnh: Kinh tế & Đô thị).

Bổ sung hình thức thanh toán bằng tiền mặt cho Hợp đồng BT

Theo Hiệp hội, Luật đầu tư công và Luật Quản lí, sử dụng tài sản công không có quy định cấm sử dụng tiền để thanh toán cho Dự án BT.

Phương thức "thanh toán bằng tiền" không trái với bản chất của Hợp đồng BT theo định nghĩa tại Khoản 5 Điều 3 Nghị định 63/2018/NĐ-CP: "Hợp đồng Xây dựng - Chuyển giao (sau đây gọi tắt là hợp đồng BT) là hợp đồng được kí giữa cơ quan nhà nước có thẩm quyền và nhà đầu tư, doanh nghiệp dự án (nếu có) để xây dựng công trình hạ tầng; sau khi hoàn thành công trình, nhà đầu tư chuyển giao công trình đó cho cơ quan nhà nước có thẩm quyền và được thanh toán bằng quỹ đất, trụ sở làm việc, tài sản kết cấu hạ tầng hoặc quyền kinh doanh, khai thác công trình, dịch vụ để thực hiện Dự án khác", chỉ thiếu quy định "thanh toán bằng tiền", Hiệp hội nêu.

HoREA nhận thấy Hợp đồng BT thanh toán bằng tiền khác về bản chất với Dự án đầu tư công vì trong Hợp đồng BT thì nhà đầu tư bỏ vốn trước để xây dựng công trình. Sau khi đã hoàn thành xây dựng bàn giao thì Nhà nước mua lại công trình đó bằng tiền. Còn trong Dự án đầu tư công thì Nhà nước là chủ đầu tư và thanh toán tiền cho nhà thầu trong quá trình triển khai thực hiện dự án theo quy định của Hợp đồng thực hiện dự án đầu tư công.

Kiến nghị bàn giao dự án và bàn giao đất cùng một thời điểm

Theo Khoản 4 Điều 3 Dự thảo Nghị định quy định: "Thời điểm thanh toán dự án BT là thời điểm UBND cấp tỉnh ban hành quyết định giao đất, cho thuê đất cho nhà đầu tư".

Về vấn đề này HoRea cho rằng, nên quy định rõ thêm thời điểm ban hành quyết định giao đất, cho thuê đất cũng là thời điểm cơ quan nhà nước có thẩm quyền quyết định tiếp nhận bàn giao dự án BT. Nếu không nhà đầu tư dự án BT sẽ bị thiệt hại, vì các cơ quan nhà nước sau khi nhận bàn giao dự án BT sẽ phải làm thủ tục quyết toán trong thời gian từ 3 tới 9 tháng.

Như vậy, nếu theo nghị định sau khi bàn giao dự án cho nhà nước, nhà đầu tư sẽ phải chờ từ 3 tới 9 tháng (tuỳ loại hợp đồng) để được nhận quyết định bàn giao đất.