'Lo con phải kê khai tài sản, bố di chúc 500 cây vàng ảo'

Đây là tình huống sinh động được ĐB Tạ Văn Hạ (Bạc Liêu) nêu tại phiên thảo luận dự thảo luật Phòng, chống tham nhũng (PCTN) sửa đổi chiều nay.

Dẫn lại đánh giá của Chính phủ sau hơn 10 năm thực hiện luật, ông Hạ cho rằng, tham nhũng vẫn diễn biến phức tạp, hiệu quả phòng chống tham nhũng chưa cao, phát hiện tham nhũng còn nhiều hạn chế.

Để khắc phục những kẽ hở của luật, ĐB tỉnh Bạc Liêu đề xuất 3 giải pháp, trong đó tập trung vào kê khai tài sản.

ĐB Tạ Văn Hạ

Riêng đối tượng kê khai, ông Hạ đề xuất bổ sung thêm những người từng giữ các vị trí có nguy cơ tham nhũng cao đã nghỉ hưu và những người ruột thịt cũng phải chứng minh nguồn gốc tài sản.

“Thực tế hiện nay, hầu hết tài sản tham nhũng được cất giấu, gửi ngân hàng hoặc do người thân như bố mẹ, anh chị em, con cháu ruột thịt đứng tên. Đến khi về hưu được gom lại, hợp thức hoá”, ĐB dẫn chứng.

Để dễ hình dung, ĐB Hạ nêu tình huống, có ông bố nghèo ở quê nhưng có 2 con làm quan lớn. Trước khi qua đời, ông bố mời luật sư và gọi 2 con đến, thông báo để cho mỗi con 500 cây vàng.

“Các con rất ngạc nhiên hỏi bố tại sao nghèo thế mà lại có khoản tiền to như vậy. Ông bố nói, làm gì có cây vàng nào, chỉ để phòng các con phát sinh tài sản thì khi kê khai có nguồn gốc rõ ràng”, ĐB kể dí dỏm.

Lách tham nhũng kiểu ‘hồn Trương Ba da hàng thịt’

Phó trưởng đoàn ĐBQH tỉnh Bình Dương Phạm Trọng Nhân cho rằng, để chống tham nhũng, cần giải được 4 ẩn số: Không dám, không thể, không cần và không được tham nhũng.

4 ẩn số này đã được Singapore xây dựng, tạo nên một trong những chính phủ trong sạch nhất thế giới, là mô hình Việt Nam nên hướng tới.

Theo ĐB, phải coi việc không dám tham nhũng là chế định quan trọng nhất trong dự thảo luật, thể hiện tính nghiêm minh, răn đe của pháp luật làm cho người có ý định tham nhũng biết run sợ khi nhen nhóm ý định nhúng chàm.

“Vừa qua, khi cuộc chiến chống tham nhũng bước vào giai đoạn cao trào thì 5 cán bộ hải quan TP Hải Phòng nhận mức kỷ luật khiển trách cho hành vi nhận hối lộ. Đây như 'cái tát' vào cuộc chiến chống tham nhũng”, ĐB Nhân nêu.

Ông cho rằng mức kỷ luật 'đầy tình người' này chẳng khác nào dung dưỡng cho cái ác, cái xấu tiếp tục lộng hành và gặm nhấm niềm tin của người dân.

Để không thể tham nhũng, ĐB đồng tình phải minh bạch và kiểm soát tài sản thu nhập. Tuy nhiên nếu chỉ kiểm soát tài sản của các đối tượng như dự thảo hiện hành mà bỏ qua kiểm soát tài sản của những người thân thích, họ hàng và rộng hơn là trong toàn xã hội thì sẽ còn nhiều lỗ hổng chưa thể bịt hết được.

ĐB Phạm Trọng Nhân. Ảnh: Minh Đạt

“Thực tế, không ít hiện tượng có tài sản nhưng nhờ người khác đứng tên với "hồn Trương Ba da hàng thịt". Vậy cơ chế kiểm soát và xử lý ở đâu trong dự luật này”, ĐB nêu và đề nghị đẩy mạnh ứng dụng kê khai điện tử, xử lý theo dõi biến động tài sản bằng phần mềm, nếu không câu chuyện kê khai hình thức sẽ chắc chắn tái diễn.

Riêng ẩn số không cần tham nhũng, ĐB cho rằng cần có chính sách để cán bộ công chức sống được bằng lương. Hiện tại, nếu làm được 10 đồng đã dùng hơn 7 đồng để trả lương bộ máy, 2 đồng còn lại không thấm vào đâu so với cơ thể kinh tế quốc gia đang sức ăn, sức lớn.

Nghi bố tham nhũng, con trên 18 tuổi phải kê khai

Cũng dành sự quan tâm đến việc kê khai tài sản thu nhập, ĐB Nguyễn Anh Trí (Hà Nội) cho biết, vẫn còn nhóm đối tượng ông rất băn khoăn nhưng chưa được đưa vào dự thảo luật.

“Xin bắt đầu bằng những sự thật ta gặp. Có những cô gái mới chỉ 19 tuổi đã có biệt phủ xây trên đất hàng ngàn mét vuông, có những người mới chỉ là trưởng, phó phòng cũng đã có biệt phủ. Người dân bình thường cũng biết rằng tài sản đó từ đâu mà có. Dư luận xôn xao”, ĐB Trí dẫn chứng.

Nhiều trường hợp báo chí phản ánh nhưng không làm được gì vì con trong độ tuổi thành niên thì không phải kê khai tài sản thu nhập.

Theo ĐB, do không có luật nên thua về lý, vì vậy ông đề nghị ban soạn thảo nghiên cứu, bổ sung để khắc phục. Ví dụ, khi thấy dư luận, báo chí vào cuộc về khối tài sản khủng nghi tham nhũng thì có thể yêu cầu con thành niên cũng phải kê khai tài sản.

“Lò đã đỏ lửa nhưng có nóng thêm nhiều độ nữa mà lỗ hổng trong luật vẫn còn thì nhân dân, chính quyền không thể lấy được củi tham nhũng để cho vào lò”, ĐB ví von.

Thiếu tướng Nguyễn Minh Đức, UB Quốc phòng – An ninh của QH cũng đề nghị ban soạn thảo xem lại phần đối tượng kê khai tài sản. Trong dự thảo hiện mới quy định cán bộ công chức, không có viên chức.

“Giờ sửa luật thế nào để cho cán bộ công chức, viên chức coi kê khai tài sản là nghĩa vụ thường xuyên và làm sao người ta phải phấn khởi, thích thú khi kê khai tài sản”, ĐB Đức nêu.

Để giám sát tài sản kê khai, ĐB Tạ Văn Hạ đề xuất nên niêm yết tài sản lên các trang điện tử, để dân giám sát là hiệu quả nhất, vì không cơ quan có thẩm quyền kiểm soát nào có đủ người, đủ chuyên môn, đủ khả năng để theo dõi, xác minh được hết tất cả.

Ông Tạ không đồng tình khi dự thảo luật vẫn cho phép thương lượng, thoả hiệp khi có hành vi tham nhũng như được giảm nhẹ hình phạt hoặc miễn truy cứu trách nhiệm hình sự khi chủ động khai báo trước khi bị phát hiện hoặc tự giác nộp tài sản.

Đại biểu Quốc hội: 'Luật chống tham nhũng có lỗ hổng thì củi khó vào lò' Câu hỏi của cử tri về "biệt phủ xây trên đất hàng nghìn mét vuông" của con em quan chức ở địa phương được đại ...

'Ai cũng biết vì sao cô gái 19 tuổi đã có biệt phủ' Theo đại biểu Quốc hội Nguyễn Anh Trí, người dân bình thường cũng biết do đâu mà cô gái 19 tuổi và công chức cấp ...