'Nếu thu phí ô tô vào trung tâm TP HCM thì phải áp dụng trên cả nước'

Đề án thu phí nội ô TP HCM nhằm giảm ùn tắc giao thông. Ảnh: Nguyễn Yên

Mô hình của những quốc gia có diện tích rất nhỏ

Vừa qua Công ty CP Công nghệ Tiên Phong vừa trình Sở GTVT TP HCM đề án thu phí ô tô vào trung tâm. Đề án mới đưa ra phương án lắp trạm thu phí theo 2 giai đoạn.

Giai đoạn 1 sẽ triển khai vào năm 2019 bằng hệ thống thu phí trên một vành đai khép kín khu vực trung tâm gồm hệ thống 36 cổng thu phí đa làn không dừng và một trung tâm điều hành có nhiệm vụ kết nối với các cổng thu phí, xử lý thông tin và điều hành quản lý các hoạt động thu phí của hệ thống.

Giai đoạn 2, dự kiến vào năm 2027 sẽ đầu tư 39 cổng thu phí khi thành phố đã có phương tiện vận tải hành khách công cộng khối lượng lớn như tuyến metro số 1, xe buýt nhanh cùng hoạt động.

Ngoài ra, đề án thu phí còn bổ sung thêm trạm thu phí ra vào đường Trường Sơn để góp phần hạn chế tình trạng ùn tắc giao thông khu vực sân bay Tân Sơn Nhất.

Đơn vị này cũng đề xuất có xem xét việc áp dụng mức thu phí trong các giờ cao điểm như: 6h-9h và 16h-19h, các khung giờ khác không thu phí. Phương án này có thể áp dụng cho giai đoạn đầu của đề án.

Về thu phí, đề án lần này đề xuất thu phí trong khoảng thời gian từ 6h-17h hàng ngày. Mức phí từ 30.000 đồng đến 50.000 đồng tùy loại xe và giảm phí vào trung tâm TP cho taxi truyền thống.

“Để giám sát việc thu phí, đề án triển khai các điểm cung cấp bộ kích hoạt tài khoản (trong đó có thẻ RFID miễn phí) cho chủ phương tiện đăng ký lần đầu. Mỗi phương tiện sẽ được phép di chuyển vào trung tâm miễn phí cho đến khi sử dụng hết khoản phí sử dụng đường bộ đã đóng qua các trung tâm đăng kiểm xe cơ giới mỗi tháng.

Từ những lần kế tiếp, khi xe đi qua cổng thu phí hệ thống sẽ tự động trừ tiền trong tài khoản và thông báo bằng tin nhắn cho tài xế” ông Lâm Thiếu Quân, Tổng giám đốc Công ty CP Công nghệ Tiên Phong cho biết.

KTS Ngô Viết Nam Sơn cho rằng, giải pháp giải quyết vấn đề kẹt xe phải gắn liền định hướng phát triển giao thông công cộng. Ảnh: NVCC

Liên quan đến vấn đề này, chúng tôi đã có cuộc trao đổi với kiến trúc sư Ngô Viết Nam Sơn.

Ông Sơn cho rằng, thu phí nội ô tại TP HCM chưa phù hợp với điều kiện hiện nay. “Mô hình này được áp dụng theo mô hình của Sigapore và trên thế giới chỉ mỗi đảo quốc này tiến hành thu phí nội ô do diện tích của nước này rất nhỏ. Nếu muốn áp dụng thu phí nội ô tại TP HCM buộc phải tiến hành trên cả nước.

TP HCM là nơi tiếp nhận rất nhiều các phương tiện giao thông từ các địa phương khác. Vậy khi các chủ xe ở địa phương khác muốn vào trung tâm TP (không thường xuyên) họ phải tìm mua thẻ hoặc chip để được phép qua làn thu phí nội ô.

Rồi khi một thành phố khác có mật độ giao thông cao như Hà Nội, Nha Trang… muốn giảm kẹt xe nội ô lại tiến hành thu phí như cách trên đồng nghĩa với việc các chủ xe phải mua 2 thẻ hay 2 chip hoặc nhiều hơn nữa để được vào trung tâm các thành phố này.

Như vậy là bất hợp lý. Do đó, chỉ nên thu phí nội ô khi có được chính sách áp dụng cho toàn quốc, có thể cho phép người dân xử dụng chỉ cùng một loại thẻ hoặc chip thống nhất cho mọi chi phí liên quan dịch vụ đi lại, bao gồm thu phí nội ô, thu phí cao tốc, đóng tiền phạt giao thông tại chỗ… để có sự thống nhất và người dân sử dụng tiện lợi”, ông Sơn nhận định.

Tăng mạnh phí giữ xe nội ô

Trong giai đoạn hiện nay, khi thu phí bằng chip vẫn chưa khả thi, KTS Ngô Viết Nam Sơn cho rằng vẫn có giải pháp khác dễ làm và đem lại hiệu quả hơn nhiều là giải pháp giao thông công cộng miễn phí kết hợp thu phí bãi xe giá cao.

Vị chuyên gia qui hoạch đô thị khẳng định, mọi giải pháp giải quyết vấn đề kẹt xe phải gắn liền định hướng phát triển giao thông công cộng. Nếu không phát triển giao thông công cộng tương lai giao thông của thành phố sẽ tắc nghẽn cho mọi loại xe, bao gồm xe cá nhân lẫn xe buýt.

Nhiều chuyên gia nhận định, nếu giao thông công cộng tại TP HCM phát triển sẽ làm giảm kẹt xe.

“Tôi nghĩ việc xác định ranh giới (có thể sử dụng ranh giới của đề án thu phí hiện nay), để xây dựng hệ thống giao thông công cộng miễn phí trong khu vực này, sao cho mọi nơi trong khu vực có thể đi bộ đến trạm giao thông công cộng gần nhất trong 5-10 phút và có thể đi đến mọi nơi trong nội ô.

Các tuyến đường chính vào nội ô phải giao cắt với ranh giới tại những đầu mối giao thông như bến xe Miền Đông, bến xe Miền Tây hoặc vành đai các bãi giữ xe công cộng và các trạm xe buýt chính đi vào nội thành”, ông Ngô Viết Nam Sơn đề xuất.

Để vận hành hệ thống công cộng miễn phí và xây dựng hệ thống giao thông nội ô, ông Sơn cho rằng nên tăng phí giữ xe trong khu vực này thay vì thu phí nội ô.

“Người có điều kiện có thể chọn dùng xe cá nhân, trong khi người lao động được sử dụng phương tiện giao thông công cộng miễn phí.

Tôi lấy ví dụ, khu vực ngoài nội ô, giá giữ xe theo tiêu chuẩn chung là 4.000 đồng/xe máy và 40.000 đồng/xe ô tô cho một lần gửi.

Khu vực trong ranh giới có thể tăng đến 4.000 đồng cho một giờ gửi xe máy và 40.000 đồng/giờ gửi ôtô (chỉ tạm tính để minh họa, con số thực phải tính toán kỹ).

Như vậy, nếu người dân chọn gửi xe ở khu ngoài vành đai và dùng giao thông công cộng đi lại trong nội ô chi phí bỏ ra chỉ bằng 1/20 - 1/10 chi phí dùng xe cá nhân đi vào nội thành”, ông Sơn nêu rõ.

Với đề xuất này, ông Sơn tin rằng, phương án này không những giúp đường thông thoáng, có kinh phí xây dựng được mạng giao thông công cộng miễn phí thu hút nhiều người sử dụng, mà còn tạo áp lực bắt buộc các cơ sở kinh doanh và chung cư trong nội thành phải xây dựng thêm để đảm bảo đủ diện tích bãi xe tương ứng với số người sử dụng, bao gồm khách hàng của họ.

“Khi đó, bài toán vốn cho bãi xe sẽ được giải quyết, trong khi thành phố không cần chi ngân sách và cũng không cần lấy đất công viên để làm bãi xe cao tầng. Đây là mô hình được áp dụng thành công hàng chục năm qua tại nhiều nơi ở Hoa Kỳ, điển hình nhất là TP Los Angeles.

Với cách làm này, giao thông công cộng tại khu nội đô TP HCM có thể sẽ được miễn phí suốt tuần, phí giữ xe cá nhân tuy giá sẽ cao lên để chi trả cho sự miễn phí này, nhưng có thể giảm trong nội thành vào cuối tuần song song với việc giảm tần suất xe buýt, khi lượng người ra vào thành phố làm việc giảm mạnh.

Người dân sống và làm việc trong nội thành có thể sử dụng xe công cộng miễn phí đi làm việc trong tuần và dùng xe cá nhân đi chơi cuối tuần. Như vậy vấn nạn kẹt xe tại TP HCM sẽ giảm mạnh”, KTS Ngô Viết Nam Sơn đúc kết.

Đề án thu phí ô tô vào trung tâm TP HCM: Đầu tư 1.600 tỷ coi chừng thất bại Một số chuyên gia giao thông cho rằng, đề án thu phí ô tô vào trung tâm TP HCM không khả thi và dễ thất ...

Đề án thu phí ô tô vào trung tâm TP HCM: Phí chồng chí, dân được gì? Theo khảo sát mới đây của chúng tôi thì đề án thu phí ô tô vào trung tâm TP HCM hiện nay vẫn còn nhiều ...

Dự án đường trên cao dẫn vào sân bay Tân Sơn Nhất là giải pháp tạm thời, tốn kém Hai chuyên gia kiến trúc – qui hoạch hàng đầu Việt Nam, PGS TS KTS Phạm Tứ và TS KTS Ngô Viết Nam Sơn cho ...