Kể từ khi EVFTA có hiệu lực vào ngày 1/8, các sản phẩm gạo Việt dường như nhận được sự quan tâm nhiều hơn khi là một trong những mặt hàng nông sản Việt được hưởng ưu đãi về thuế quan khi xuất khẩu sang EU.
Hiện 9 giống lúa thơm được hưởng hạn ngạch về thuế quan gồm Jasmine 85, ST5, ST20, Nàng Hoa 9, VĐ 20, RVT, OM 4900, OM 5451, Tài nguyên Chợ Đào.
Với vai trò là nước xuất khẩu gạo lớn trên thế giới, gạo Việt được tiêu thụ tại nhiều thị trường như Philippines, Trung Quốc, Malaysia, Mỹ, EU,... Mỗi thị trường lại có sự ưa thích khác nhau với các loại gạo, trong khi người châu Á thường ăn cơm riêng, ưu tiên các loại mềm dẻo thì tại các nước phương Tây, người dùng lại thường chọn loại gạo khô, rời, được dùng để nấu cùng với nước sốt.
Gạo Jasmine 85 gieo từ giống lúa Jasmine 85 (Dòng lai IR 841-85), được chọn lai tạo từ Viện nghiên cứu Lúa Quốc tế (IRRI). Gạo có phẩm chất rất tốt, hạt gạo dài, trong, không bạc bụng và mềm cơm, phù hợp để xuất khẩu. Giá bán của loại gạo này theo khảo sát từ 12.500 - 18.000 đồng/kg.
Gạo Tài Nguyên Chợ Đào được biết đến là một trong những loại gạo ngon và đặc sắc nhất của dòng gạo khô xốp. Về kết cấu, hạt gạo có màu trắng đục, khi nấu lên cơm thì ráo, mềm, xốp và đặc biệt là rất ngọt, đây cũng là loại gạo khoái khẩu của nhiều người thích cơm khô. Đặc biệt, loại gạo này rất thích hợp làm nguyên liệu cho món cơm chiên. Giá của loại gạo này khoảng 17.000 đồng/kg.
Gạo Việt cũng đã được tham gia "đấu trường" quốc tế và giành được tiếng vang lớn. Năm 2019, gạo ST25 được vinh danh là "Gạo ngon nhất thế giới", đây là một bước tiến quan trọng đối với gạo Việt để khẳng định vị thế của mình trên thị trường quốc tế.
Gạo ST25 là loại gạo của vùng Sóc Trăng được sản xuất, lai tạo từ giống lúa thơm nổi tiếng của vùng đất Sóc Trăng. Cha đẻ của loại gạo này là ông Hồ Quang Cua (Sóc Trăng) và nhóm cộng sự.
Gạo ST25 có đặc điểm là hạt dài, trong, không bạc bụng, khi nấu lên cơm dẻo, thơm và có hương vị ngọt, theo Hiệp hội Nông dân Việt Nam.
Sau khi được bình chọn là gạo ngon nhất thế giới, gạo ST25 đã tạo một cơn sốt mua sắm, nhiều nơi cháy hàng, giá tăng cao. Giá bán lẻ tại các cửa hàng chính hãng với gạo ST25 (cánh đồng mẫu lớn) túi 5kg có giá 34.000 đồng/kg, ST25 (lúa tôm cao cấp) 2kg có giá 45.000 đồng/kg.
Tuy mới xuất hiện và thu hút được sự chú ý của thị trường nhưng lượng tiêu thụ những loại gạo "cao cấp" này lại không thể so bì với nhiều loại gạo thông dụng với những cái tên quen thuộc như gạo Bắc Hương, gạo tám xoan Hải Hậu,... Nguyên nhân là ảnh hưởng từ thói quen tiêu dùng và mức giá cả hợp lí, thường thấp hơn nhiều so với các loại gạo trên.
Gạo Bắc Hương được coi là một trong những sản phẩm gạo đặc sản ở vùng quê Nam Định bởi không có nơi nào trồng loại gạo ngon và đậm đà như vậy do nguồn thổ nhưỡng đất phù hợp với giống lúa này.
Về kết cấu hạt gạo có dáng nhỏ dài, màu trắng, dẻo nhiều, có độ dính. Khi nấu có mùi thơm, cơm để nguội vẫn giữ được độ dẻo và mùi thơm. Gạo Bắc Hương có giá bán trên thị trường từ 16.000 đồng/kg.
Gạo tám xoan có ở rất nhiều nơi trên cả nước nhưng gạo tám xoan Hải Hậu của Nam Định là nổi tiếng ngon nhất nhì. Trước kia, loại gạo này được chọn để dâng lên vua chúa. Nay, gạo thường được dùng trong các tiệc chiêu đãi lớn của nhà nước và là một mặt hàng xuất khẩu quan trọng.
Gạo tám xoan Hải Hậu có hạt nhỏ dài, mau chín, cơm tám màu trắng xanh, dẻo, mùi thơm đậm, ăn mau tiêu, hơn nữa hàm lượng chất bổ lại cao hơn các loại gạo khác nhiều. Loại gạo trên có giá khoảng 20.000 đồng/kg.
Ở miền Nam, gạo thơm Hương Lài là một trong những loại được nhiều người ưa chuộng, được trồng nhiều ở vùng Cần Đước, Long An. Hạt gạo nhỏ, có màu trắng trong, dài hạt, có mùi hương hoa lài. Khi nấu thành cơm thì hạt dẻo, mềm và ngọt, đặc biệt tỏa mùi rất thơm khi nấu. Gạo thơm Hương Lài có giá khoảng 16.000 đồng/kg.
Ngoài ra còn một số loại gạo khác nữa cũng được người tiêu dùng ưa thích như gạo thơm Cò trắng đặc sản nổi tiếng của Long An, rất phù hợp với những người thích ăn cơm khô, hay gạo Tám thơm Điện Biên là đặc sản của vùng núi Tây Bắc cũng được người tiêu dùng ưa chuộng.