Tham nhũng gây thiệt hại gần 60.000 tỷ, chỉ thu hồi được hơn 4.500 tỷ

Tuy nhiên, công tác thu hồi tài sản tham nhũng tiếp tục gặp khó khăn. Trong 10 năm, số thiệt hại do tham nhũng là hơn 59.750 tỷ đồng và 400 ha đất, nhưng chỉ thu hồi được 4.676 tỷ đồng và 216 ha đất, xấp xỉ 10%. Nữ đại biểu chỉ ra nhiều nguyên nhân, trong đó có việc pháp luật chưa cơ chế xử lý sớm tài sản tham nhũng.

Bà phân tích pháp luật hiện hành chưa có cơ chế xử lý tài sản không giải trình được nguồn gốc hợp pháp. Một số trường hợp kê khai không đúng vừa qua chỉ có thể áp kỷ luật đối với người kê khai chứ không thể đụng được vào khối tài sản không giải trình được nguồn gốc của họ.

Theo bà Nguyễn Thị Thủy, một trong những kỳ vọng của cử tri khi sửa luật lần này là giải quyết được vấn đề nêu trên. Theo quy đinh của dự thảo thì xử lý người kê khai không đúng như ai được dự kiến bổ nhiệm thì không được bổ nhiệm nữa, bổ nhiệm rồi thì tuỳ theo mức độ bị cách chức, giáng chức.

"Còn khối tài sản không giải trình được nguồn gốc hợp pháp thì dự thảo luật tiếp tục để ngỏ, không có cơ chế xử lý nên chưa đụng được đến", đại biểu Thủy nhấn mạnh.

Đại biểu Nguyễn Thị Thủy (đoàn Bắc Kạn), Ủy viên thường trực Ủy ban Tư pháp của Quốc hội. Ảnh: Quochoi.vn

Nữ đại biểu Bắc Kạn cũng cho hay ban soạn thảo giải thích cho việc không bổ sung quy định xử lý tài sản không giải trình được nguồn gốc hợp pháp là để phù hợp với nguyên tắc của tố tụng hình sự, trách nhiệm chứng minh thuộc về Nhà nước. Tức là muốn tịch thu khối tài sản đó, cơ quan Nhà nước phải chứng minh chứ không phải người có tài sản có trách nhiệm giải trình.

Theo bà Thủy, tham nhũng là loại tội phạm đặc biệt, xảy ra lâu rồi mới được phát hiện, độ ẩn của tội phạm là rất cao. Nếu không có tố tụng đặc biệt vượt lên khuôn khổ pháp lý thông thường thì không xử lý được. Quốc gia có mô hình phòng chống tham nhũng hiệu quả cũng không hy vọng thu hồi 100% tài sản tham nhũng, vì vậy trách nhiệm giải trình và chế tài áp dụng khi không giải trình rõ đã được các nước đặt ra để sớm khoanh vùng nhận diện và tăng khả năng thu hồi tài sản.

Nếu phương án nêu trên được chấp thuận đưa vào dự thảo thì phải được tiến hành thông qua thủ tục tư pháp một cách công khai và chặt chẽ, đủ thời gian cho người có tài sản giải trình và do toà án có quyền phán quyết chứ không phải bằng con đường hành chính. Cơ quan được giao nhiệm vụ kiểm soát tài sản của cán bộ công chức phải có trách nhiệm đưa vụ án ra các phiên toà giải quyết.

Từ đó, đại biểu Nguyễn Thị Thủy kiến nghị Quốc hội thảo luận dự thảo luật trong 3 kỳ họp.

Đây là kỳ họp thứ 2 dự thảo luật trình Quốc hội cho ý kiến.