Tìm hiểu về lịch sử hình thành ngày Nhà giáo Việt Nam 20/11

Đôi nét khái quát về ngày Nhà giáo Việt Nam

Ngày Nhà giáo Việt Nam hay Ngày Hiến chương Nhà giáo Việt Nam là lễ kỉ niệm được tổ chức thường niên vào ngày 20/11 trên cả nước. Đây cũng là dịp để tôn vinh những người giáo viên và truyền thống “tôn sư trọng đạo” đã có từ lâu đời ở nước ta. Cũng vì lẽ đó mà ngày 20/11 hàng năm còn được biết đến như lễ hội của ngành giáo dục và là Ngày nhà giáo. 

Vào ngày này, học sinh, sinh viên thường tỏ lòng biết ơn đến thầy cô thông qua các hoạt động văn nghệ, tặng hoa, biếu quà… Nhiều nhóm lớp cũng tổ chức gặp mặt, liên hoan để kỉ niệm ngày đặc biệt này. 

Ngoài ra, đây cũng là dịp để Ngành Giáo dục đánh giá lại hoạt động giáo dục trong gần một năm trước đó, đồng thời, lập ra phương hướng để cải thiện, nâng cao chất lượng giáo dục trong thời gian tiếp theo. 

Lịch sử hình thành ngày Quốc tế hiến chương các nhà giáo

Sự kiện đầu tiên đánh dấu mốc ra đời của ngày Nhà giáo Việt Nam đó là vào tháng 7/1946. Lúc này, một tổ chức quốc tế các nhà giáo tại thành phố Paris của nước Pháp được thành lập và lấy tên là FISE (Tiếng Pháp: Fédération Internationale Syndicale des Enseignants) hay Liên hiệp quốc tế các công đoàn giáo viên. 

Tiếp đó, đến năm 1949, trong một hội nghị được tổ chức tại Warszawa (thủ đô của Ba Lan), Liên hiệp quốc tế các công đoàn giáo viên đã họp và đưa ra bản “Hiến chương các nhà giáo” với tổng cộng 15 chương tất cả. Nội dung chủ yếu của bản hiến chương là đấu tranh chống lại nền giáo dục tư sản, phong kiến, đồng thời xây dựng một nền giáo dục, trong đó, nghề dạy học và các giáo viên sẽ được bảo vệ quyền lợi thích đáng của mình. Hiến chương cũng không quên đề cao trách nhiệm và vị trí của nghề dạy học và giáo viên trong xã hội. 

Với mục đích tranh thủ các diễn đàn quốc tế, tố cáo âm mưu và tội ác của đế quốc xâm lược đối với nhân dân nói chung và giáo viên, học sinh nói riêng, Công đoàn Giáo dục Việt Nam đã có những liên hệ đầu tiên với tổ chức FISE trong thời kì kháng chiến chống thực dân Pháp. 

Vào mùa xuân năm 1953, Hội nghị kết nạp Công đoàn giáo dục của một số nước được tổ chức tại thành phố Vienna (thủ đô của nước Áo). Việt Nam cũng vinh dự là một trong những Công đoàn Giáo dục được kết nạp tại hội nghị. Đoàn Việt Nam lúc đấy do Thứ trưởng Bộ Quốc gia Giáo dục Nguyễn Khánh Toàn làm trưởng đoàn. 

Tiếp đó, trong cuộc họp của Liên hiệp quốc tế các công đoàn giáo viên được tổ chức từ ngày 26/8 đến 30/8 năm 1957 tại thủ đô Warsaw, Ba Lan, 57 nước thành viên trong đó có Việt Nam đã thống nhất và quyết định lấy 20/11 là ngày “Quốc tế hiến chương các nhà giáo”. 

Quốc tế hiến chương các nhà giáo được tổ chức lần đầu vào ngày 20/11/1958 tại miền Bắc. Sau đó, được tiếp tục triển khai tại nhiều vùng giải phóng ở phía Nam Việt Nam vào các năm tiếp theo. 

Hoạt động kỉ niệm ngày Nhà giáo Việt Nam ở nước ta 

Lễ kỉ niệm ngày Nhà giáo Việt Nam được diễn ra long trọng tại nhiều nơi, không chỉ riêng Hà Nội mà còn ở những nơi giới tuyến quân sự hay vùng biên giới, hải đảo… Trong ngày này, nhiều hoạt động phong phú tại các trường học đã được thầy và trò hưởng ứng khắp nơi, bao gồm cả khu vực đồng bằng cho đến miền núi. 

Tiêu biểu trong số đó phải kể đến hoạt động gửi thư của giáo giới, học sinh, sinh viên khắp hai miền Nam - Bắc. Tại miền Bắc, những lá thư gửi lên Hồ Chủ tịch, Ban Chấp hành Trung ương Đảng và Chính phủ với lời hứa quyết tâm học tập, rèn luyện, ý thức đấu tranh để thống nhất nước nhà… Còn ở miền Nam, giáo giới, học sinh, sinh viên thể hiện lòng căm thù sục sôi với quân Mỹ - Diệm, đồng thời, đòi thực hiện nền giáo dục dân tộc, tăng ngân sách cho giáo dục hay đấu tranh chống lại các cuộc đàn áp, bắt bớ, tù đày, sát hại những nhà giáo, học sinh, sinh viên yêu nước…

Sau khi thống nhất hai miền Nam - Bắc, trong cuộc Đại hội Công đoàn Giáo dục Việt Nam lần thứ VIII (tháng 4/1982) cùng Bộ Giáo dục, Bộ Đại học và Trung học chuyên nghiệp, Tổng Cục dạy nghề, Ủy ban Bảo vệ bà mẹ trẻ em… vào ngày 26/9/1982, Hội đồng Bộ trưởng (nay là Chính phủ) đã quyết định lấy ngày 20/11 hàng năm là ngày Nhà giáo Việt Nam. Việc làm này là cần thiết và phù hợp với nguyện vọng, nhu cầu của giáo giới, học sinh, sinh viên trong nước. 

Theo đó, nội dung của Quyết định số 167/HĐBT về Ngày Nhà giáo Việt Nam do Hội đồng bộ trưởng ban hành vào ngày 28 tháng 9 năm 1982 được nêu rõ như sau:

Điều 1: Từ nay hàng nǎm sẽ lấy ngày 20/11 là ngày Nhà giáo Việt Nam.

Điều 2: Để ngày 20/11 có ý nghĩa thiết thực, hàng nǎm từ tháng 10 các cấp chính quyền và đoàn thể cần họp để xem xét tình hình công tác và hoạt động của đội ngũ giáo viên ở địa phương mình, kiểm điểm những việc đã làm và đề ra những việc cần tiếp tục làm động viên đội ngũ giáo viên phát huy truyền thống tốt đẹp của giáo giới Việt Nam, rèn luyện phẩm chất và nǎng lực, làm gương sáng cho học sinh noi theo. Về phía giáo viên, cần có những hoạt động phong phú nhằm nâng cao nhận thức về vinh dự và trách nhiệm của người giáo viên trong xã hội nước ta ngày nay, từ đó mà ra sức phấn đấu làm tốt nhiệm vụ cao cả của mình.

Điều 3: Việc tổ chức ngày 20/11 hàng nǎm do Ủy ban nhân dân và Hội đồng giáo dục các cấp chủ trì, có sự phối hợp các ngành giáo dục và các đoàn thể nhân dân. Các cấp các ngành cần phân công cán bộ lãnh đạo đi thǎm hỏi giáo viên, tổ chức các cuộc gặp mặt thân mật với giáo viên, nhân dịp này có thể tổ chức khen thưởng các giáo viên có thành tích. Việc tổ chức ngày nhà giáo Việt Nam cần được tiến hành trọng thể và thiết thực, tránh hình thức phô trương gây phiền hà cho học sinh và cha mẹ học sinh.

Điều 4: Trong ngày 20/11 các trường có thể sắp xếp lại việc học tập và giảng dạy để giáo viên được nghỉ và tham gia các sinh hoạt của trường và địa phương.

Ngày 20/11/1982, lễ kỉ niệm ngày Nhà giáo Việt Nam đầu tiên được tiến hành trong không khí trọng thể, hân hoan của cả nước. Kể từ đó đến nay, vào mỗi dịp 20/11 hàng năm, học sinh, sinh viên trên toàn bộ lãnh thổ Việt Nam lại nô nức hướng về lễ kỉ niệm có tính lịch sử của đất nước. Đây cũng là ngày truyền thống của ngành Giáo dục để tôn vinh những thế hệ làm công tác “trồng người”.