Trúng đấu giá rồi đơn phương xin chấm dứt hợp đồng có thể là chiêu trò 'thổi giá' của doanh nghiệp

Theo báo Vietnamnet, Ủy ban Kinh tế của Quốc hội vừa có báo cáo rà soát việc ban hành và thực hiện quy định của pháp luật về đấu giá quyền sử dụng đất, trong đó đề cập nhiều về vụ đấu giá đất Thủ Thiêm.

Ủy ban Kinh tế đánh giá đây là cuộc đấu giá các lô đất có giá trị lớn nhất tính đến nay, với tổng giá trúng đấu giá lên đến 37.346 tỷ đồng, gấp 7,09 lần giá khởi điểm đấu giá.

Tuy nhiên, sau khi trúng đấu giá, Công ty TNHH Đầu tư bất động sản Ngôi Sao Việt và Công ty TNHH Đầu tư phát triển và thương mại Bình Minh đã xin chấm dứt hợp đồng mua bán tài sản đấu giá lô đất 3.9 và lô đất 3.12, chịu mất tiền đặt cọc. UBND TP HCM đã quyết định hủy bỏ kết quả đấu giá quyền sử dụng đất của hai lô đất này. Cho đến nay, cũng chưa có thông tin về việc hai doanh nghiệp trung còn lại là CTCP Dream Republic và CTCP Sheen Mega nộp tiền sử dụng đất đối với hai lô đất 3.5 và 3.8.

Đáng chú ý, theo Ủy ban Kinh tế, dù công ty trúng đấu giá đất tại Khu đô thị mới Thủ Thiêm có thực hiện đúng cam kết hay đơn phương hủy bỏ thì vẫn gây phát sinh một số vấn đề phức tạp, ảnh hưởng đến toàn xã hội.

Trường hợp công ty trúng đấu giá thực hiện đúng cam kết, mặt bằng giá đất tại khu vực Thủ Thiêm nói riêng và tại TP HCM nói chung sẽ bị đẩy lên một mức cao hơn, làm nảy sinh một số vấn đề phức tạp, ảnh hưởng tiêu cực,

Đối với thị trường bất động sản, kết quả đấu giá được dùng làm thông tin tham chiếu, xác định giá đất, tạo ra một mặt bằng giá mới cho khu vực lân cận địa điểm đấu giá. Điều này có lợi cho các dự án mới được giao đất và đã nộp tiền sử dụng đất nhưng lại gây bất lợi cho các dự án đã được chấp thuận nhưng chưa nộp tiền sử dụng đất hoặc các dự án sẽ thực hiện thu hồi đất để giải phóng mặt bằng sau này.

Việc trúng đấu giá quyền sử dụng đất với mức giá cao hơn nhiều lần so với giá khởi điểm còn ảnh hưởng đến tâm lý của nhà đầu tư, kéo theo sự tăng giá của các sản phẩm nhà ở, bất động sản đã hoặc đang chào bán lân cận địa điểm đấu giá. Trường hợp nhà đầu tư đưa ra giá bán nhà quá cao mà không được thị trường chấp nhận thì có thể làm tăng lượng hàng tồn kho có giá trị lớn.

Giá đất tăng sẽ làm tăng chi phí đầu vào và kéo theo tăng giá nhà ở, bất động sản. Các doanh nghiệp khó có cơ hội đầu tư dự án nhà ở có giá bình dân, giá thấp mà bắt buộc phải đầu tư bất động sản cao cấp, siêu sang phục vụ cho các đối tượng có thu nhập rất cao trong xã hội mới có thể thu hồi vốn và kinh doanh hiệu quả. Điều này khiến cho tình trạng mất cân đối giữa nhà ở cao cấp và nhà ở thu nhập thấp tiếp tục gia tăng.

“Giá nhà ở tăng sẽ gây thêm khó khăn cho người dân, đặc biệt là nhóm có thu nhập thấp và trung bình trong việc tiếp cận nhà ở”, Ủy ban Kinh tế lo ngại.

Việc tăng giá đất cũng sẽ gây khó khăn cho công tác thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư đối với các dự án sử dụng đất vào mục đích quốc phòng, an ninh, phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng…

Ngoài việc nảy sinh những vấn đề phức tạp, ảnh hưởng tiêu cực đối với toàn xã hội, đây có thể là hình thức “thổi giá” của doanh nghiệp, lợi dụng việc đẩy giá đất tại khu vực lên cao để tranh thủ bán các bất động sản mà doanh nghiệp đó hoặc các doanh nghiệp có liên quan đang kinh doanh tại TP HCM và các khu vực lân cận.

Đây cũng có thể là chiêu trò lợi dụng để đánh bóng hình ảnh công ty nhằm tăng giá trị doanh nghiệp để phát hành trái phiếu, tăng giá cổ phiếu, tăng giá trị góp vốn liên doanh, mua bán nợ, mua bán dự án; cơ cấu lại các khoản nợ tại các tổ chức tín dụng thông qua việc ký lại các hợp đồng thế chấp bằng quyền sử dụng đất (sẽ định giá lại theo hướng tăng giá trị thế chấp), tiềm ẩn nguy cơ rối loạn, đổ vỡ hệ thống tín dụng, ngân hàng nếu không được các cơ quan chức năng có thẩm quyền kiểm soát chặt chẽ.

Việc doanh nghiệp trúng đấu giá đơn phương hủy bỏ hợp đồng trúng đấu giá cũng có thể làm cho giá đất tại Khu đô thị mới Thủ Thiêm bớt sốt ảo, dần trở về giá trị thực nhưng cũng tạo khó khăn cho địa phương trong việc tổ chức đấu giá lại và đấu giá các lô đất tiếp theo.

Cũng trong báo cáo, Ủy ban Kinh tế của Quốc hội đã chỉ ra các nguyên nhân của các hạn chế, bất cập trong đấu giá quyền sử dụng đất tại Khu đô thị mới Thủ Thiêm. Đơn cử như quy định chưa rõ ràng, chưa cụ thể về các điều kiện vốn chủ sở hữu, cam kết bảo lãnh của ngân hàng, chứng minh sự minh bạch, tính khả thi về huy động vốn, tính khả thi về phương án đầu tư kinh doanh trên khu đất trúng đấu giá.

Bên cạnh đó, tiền đặt trước xác định theo giá khởi điểm được chuyển thành tiền đặt cọc để đảm bảo thực hiện hợp đồng, trong khi giá trúng đấu giá cao hơn gấp nhiều lần so với giá khởi điểm nên chưa ràng buộc được trách nhiệm thanh toán tiền sử dụng đất của doanh nghiệp.

Ngoài ra, thời gian từ khi đấu giá đất đến khi hết hạn nộp tiền trúng đấu giá khá dài (180 ngày như trong trường hợp của Thủ Thiêm) có thể bị các công ty tham gia đấu giá thực hiện các ý đồ như “thổi giá” bất động sản để tăng giá trị cổ phiếu, cơ cấu lại khoản nợ trong các ngân hàng, bán hàng tồn đọng...