Được khởi động từ tháng 6/2012, đến cuối năm 2015, Việt Nam và EU đã kết thúc quá trình đàm phán và tích cực thực hiện công tác rà soát pháp lí, tiến tới sớm kí kết Hiệp định thương mại tự do (FTA). Hiện Romania là nước đang giữ chức Chủ tịch luân phiên của EU.
Đến tháng 9/2017, EU chính thức đưa ra một định dạng mới cho hiệp định sẽ kí kết với Việt Nam. EU đã đề xuất tách FTA thành 2 hiệp định độc lập là EVFTA và EVIPA.
Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc phát biểu tại lễ kí kết. (Ảnh: VGP/Nhật Bắc).
Theo lịch trình, sau khi kí kết, hai hiệp định EVFTA và EVIPA sẽ được trình lên Nghị viện châu Âu (EP) và nghị viện của 28 nước thành viên bỏ phiếu thông qua.
Tại buổi kí kết, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cho rằng, việc chính thức kí 2 Hiệp định quan trọng đã mở ra chân trời mới hợp tác rộng lớn, toàn diện và phát triển mạnh mẽ hơn của Việt Nam và EU, đáp ứng nhu cầu của người dân, doanh nghiệp hai bên. Đây là một dấu mốc son cho quá trình dài về đàm phán và hoàn thành các thủ tục nhiều năm qua.
Thủ tướng cảm ơn các đối tác EU. Ông cho rằng Liên minh châu Âu với tầm nhìn hướng Đông đã coi Việt Nam, một quốc gia đang phát triển nằm cách xa nửa vòng trái đất để làm đối tác. Là quốc gia giàu tiềm năng phát triển năng động hàng đầu tại Đông Nam Á, thực hiện chính sách đối ngoại đa phương, đa dạng hóa quan hệ, với tầm nhìn mạnh mẽ về hội nhập quốc tế sâu rộng, Việt Nam rất vui mừng hợp tác với Liên minh châu Âu ở phía Tây Bán cầu, một nền văn minh tiên tiến, một khối kinh tế phát triển hiện đại, hùng mạnh hàng đầu thế giới, cũng như mở rộng hợp tác song phương với 28 nước thành viên EU.
Để 2 Hiệp định có hiệu lực, mang lại lợi ích to lớn cho người dân, doanh nghiệp hai bên, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc tin tưởng Nghị viện châu Âu, Nghị viện các nước thành viên EU và Quốc hội Việt Nam sẽ sớm phê chuẩn các Hiệp định để khi có hiệu lực. Hai Hiệp định quan trọng này sẽ như tuyến đường cao tốc quy mô lớn hiện đại nối gần hơn nữa EU và Việt Nam, và từ đây người dân hai bên dễ dàng hợp tác, giao lưu, các doanh nghiệp hai bên có thể tiếp cận thuận lợi thị trường của nhau.
Đặc biệt, doanh nghiệp EU có thể tiếp cận không chỉ thị trường gần 100 triệu người dân Việt Nam mà cả thị các nước ASEAN, CPTPP và các thị trường lớn khác ở khu vực Đông Á, góp phần tạo nên xung lực của hợp tác Đông- Tây mang đến sự phát triển thịnh vượng của 2 khu vực Á- Âu và toàn cầu.
Bà Cecilia Malmstrom - Cao uỷ thương mại của Liên minh châu Âu cảm ơn sự chuẩn bị của các đối tác, đồng nghiệp ở Việt Nam trong suốt 9 năm qua. Bà khẳng định: "Sẽ rất sớm người tiêu dùng Việt Nam tiếp cận được hàng hoá từ châu Âu và ngược lại.
Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc trao đổi với Cao uỷ Liên minh châu Âu Cecilia Malmstrom trước khi hai bên kí Hiệp định thương mại tự do và Hiệp định Bảo hộ đầu tư giữa Việt Nam - EU chiều 30/6. (Ảnh: Giang Huy/VnExpress).
Theo bà ecilia Malmstrom, EVFTA sẽ xoá bỏ 99% dòng thuế hàng Việt Nam sang EU và 1% còn lại sẽ được gỡ bỏ thông qua hạn ngạch thuế quan. Điều này sẽ xoá bỏ tệ quan liêu mà doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp vừa và nhỏ phải đối diện.
Bà cũng hoan nghênh Việt Nam mở cửa thị trường mua sắm, nhờ đó các công ty Việt Nam có thể mua thiết bị, dịch vụ giá cạnh tranh. Đầu tư của EU vào Việt Nam sẽ tăng trưởng vượt bậc nhờ các hiệp định này. Hi vọng các bên sẽ sớm phê chuẩn để các hiệp định thực thi, đem lại lợi ích cho doanh nghiệp, người tiêu dùng.
Bộ trương Công Thương Trần Tuấn Anh cho biết cam kết mở cửa thị trường mạnh mẽ trong Hiệp định EVFTA chắc chắn sẽ thúc đẩy quan hệ thương mại Việt Nam - EU, giúp mở rộng hơn nữa thị trường cho hàng xuất khẩu của Việt Nam.
"15 năm trước, Việt Nam chỉ là nước đang chập chững bước vào tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế, với kim ngạch xuất khẩu cả năm chỉ ở mức 26 tỉ USD. Việt Nam khi đó vẫn là một đối tác thương mại nhỏ cần sự hỗ trợ của EU để hội nhập với nền kinh tế thế giới. Nay, với kim ngạch xuất khẩu gấp gần 10 lần so với 15 năm trước, Việt Nam cùng EU chính thức bắt tay chuẩn bị cho một giai đoạn mới trong hợp tác kinh tế", Bộ trong73 Trần Tuấn Anh phát biểu.
Là cơ quan chủ trì đàm phán hiệp định IPA, Bộ trưởng Bộ trưởng Kế hoạch & Đầu tư Nguyễn Chí Dũng, nhấn mạnh đây là sự kiện quan trọng đối với cả hai bên, đánh dấu một bước phát phát triển mới trong quan hệ hợp tác toàn diện giữa Việt Nam và Liên minh châu Âu, phù hợp với định hướng phát triển vì sự thịnh vượng chung của hai nền kinh tế. Các Hiệp định được kí kết còn mang ý nghĩa quan trọng trong việc việc kết nối giữa cộng đồng kinh tế ASEAN với EU, cũng như góp phần phát triển kinh tế toàn cầu.
EVFTA gỡ bỏ hàng rào thuế quan giữa Việt Nam và EU (Ảnh: Báo đầu tư).
EVFTA (viết tắt của EU-Vietnam Free Trade Agreement, tạm dịch: Hiệp định tự do thương mại EU – Việt Nam), gồm 17 chương, hai Nghị định thư văn kiện là Hiệp định Thương mại. Theo Bộ Công Thương, đây là một hiệp định toàn diện, chất lượng cao và đảm bảo cân bằng lợi ích cho cả Việt Nam và EU.
Về thuế quan, ngay khi Hiệp định EVFTA có hiệu lực, EU sẽ xóa bỏ thuế nhập khẩu đối với gần 86% số dòng thuế và hơn 99% dòng thuế được gỡ bỏ sau 7 năm.
Ngược lại, Việt Nam cũng cam kết sẽ bỏ ngay 48,5% số dòng thuế cho hàng hoá EU. Sau 7 năm số dòng thuế được xoá bỏ tăng lên 91,8% và sau 10 năm mức xóa bỏ thuế quan là khoảng 98,3% số dòng thuế... Người tiêu dùng Việt Nam sẽ có cơ hội tiêu dùng các sản phẩm của châu Âu với giá cạnh tranh.
Còn IPA gồm các quy định hiện đại về bảo hộ đầu tư cho phép việc thực thi và triển khai thông qua hệ thống mới tòa án về đầu tư, đồng thời vẫn đảm bảo các chính phủ cả hai phía có quyền điều tiết các lợi ích của công dân.
Hiệp định IPA sẽ thay thế các hiệp định đầu tư song phương mà 21 nước thành viên EU đã kí với Việt Nam, triển khai một khung pháp lí mới đảm bảo ngăn ngừa xung đột về lợi ích cũng như tăng cường minh bạch.
Vào ngày 25/6, Hội đồng Bộ trưởng đã phê chuẩn các Hiệp định thương mại và đầu tư EU-Việt Nam.
Trước đó, vào ngày 2/12/2015, Bộ trưởng Bộ Công Thương Việt Nam và Cao ủy Thương mại EU đã kí Tuyên bố về việc chính thức kết thúc đàm phán.