Vụ bắt buộc công dân hiến máu 1 lần/năm: Bộ Y tế trần tình

Thông tin trên báo Tuổi trẻ, sáng 9-1, Bộ Y tế công bố dự thảo Luật về máu và tế bào gốc cho báo chí. Trong đó, Bộ Y tế cho biết báo cáo đánh giá tác động đề nghị quy định bắt buộc hiến máu 1 năm/lần, ngoại trừ trường hợp không thể hiến máu.

Trong lời giới thiệu, đại diện Bộ Y tế cho biết đang có hai phương án: bắt buộc hiến máu (như kể trên) và phương án hai là tình nguyện hiến máu như hiện nay.

Quan điểm của nhiều chuyên gia trong Bộ Y tế là nghiêng về phương án hai.

Báo Đời sống & Pháp luật đưa tin, mặcc dù chỉ mới là đề xuất nhưng những giải pháp trên đã nhận được rất nhiều ý kiến bình luận. Theo đó, nhiều dấu hỏi đặt ra xoay quanh phương án quy định việc hiến máu là nghĩa vụ bắt buộc của công dân khi trong dự thảo Luật về máu và tế bào gốc 2017 có quy định nghiêm cấm hành vi "ép buộc hoặc cản trở người khác hiến máu hoặc tế bào gốc" (Khoản 1, Điều 5 Dự thảo Luật về máu và tế bào gốc được đăng tải lấy ý kiến trên cổng thông tin điện tử của Chính Phủ).

Không chỉ trái với tinh thần của Dự thảo luật về máu và tế bào gốc 2017, phương án quy định bắt buộc hiến máu với công dân còn có vấn đề chưa phù hợp về mặt đạo đức. Trao đổi với PV, chị N.T.H.H (22 tuổi) là người đã từng tham gia hiến máu cho hay: "Hiến máu nhân đạo là một nghĩa cử cao đẹp, bản thân từ Hiến đã thể hiện tinh thần tự nguyện, không bắt buộc. Đề xuất quy định bắt buộc theo mình là không hợp lý vì đã bắt buộc thì không gọi là Hiến".

Bộ Y tế cho biết, Bộ Y tế chỉ đưa nội dung “quy định việc hiến máu là tự nguyện vào Dự thảo.. Ảnh: Dân việt

Theo tin tức trên báo Dân Việt, trao đổi với báo chí 9/1, ông Nguyễn Huy Quang, Vụ trưởng Vụ Pháp chế, Bộ Y tế cho biết, Bộ Y tế vừa ban hành Dự thảo Luật về máu và tế bào gốc và nhận thấy, “quy định việc hiến máu là nghĩa vụ bắt buộc của công dân phải thực hiện 1 năm/lần” là không phù hợp nên không thể đưa vào Dự thảo. Bộ Y tế chỉ đưa nội dung “quy định việc hiến máu là tự nguyện kết hợp với tăng chi cho hoạt động vận động hiến máu”.

Trước câu hỏi, “tại sao không có nội dung “bắt buộc” hiến máu trong dự thảo mà trong báo cáo gửi Bộ Tư pháp thẩm định lại có?”, ông Quang nói: “Đã là thảo luận, có giải pháp nào chúng tôi phải đưa hết ra chứ. Sau khi đưa ra và lấy ý kiến mới quyết định chọn nội dung nào phù hợp”.

Ông Quang lý giải, “quy định bắt buộc hiến máu” là một trong những giải pháp đưa ra trong báo cáo đánh giá tác động chính sách đối với dự án Luật về máu và tế bào gốc. Tuy nhiên, sau khi đánh giá, nghiên cứu xã hội học trên 1.600 người dân tại 8 tỉnh đại diện cho 8 vùng trong thời gian chỉ có 30,25% đồng ý; có 837 người không đồng ý với giải pháp này, chiếm tỷ lệ 69,75%.

Thông tin trên VnExpresss,Vụ trưởng Quang cho biết, quan điểm khi xây dựng dự thảo luật Máu và tế bào gốc của Bộ Y tế là dựa trên tinh thần tự nguyện với các bằng chứng xác đáng về mặt khoa học.

“Nhưng làm sao để chứng minh hiến máu tình nguyện là tối ưu thì phải đưa ra tình huống giả định để dư luận cùng bàn thảo, ở đây là phương án hiến máu bắt buộc để đánh giác tác động của chính sách về các mặt kinh tế, đạo đức, quyền con người và thực tiễn”, ông Quang giải thích.

Theo ông Quang, nếu hiến máu bắt buộc thì 1 năm tiêu tốn 4.180 tỉ đồng, trong khi hiến máu tình nguyện như hiện nay với 18,2 triệu người hiến thì chỉ tiêu tốn 2.000 tỉ.

Chưa kể, nếu hiến máu bắt buộc với 46 triệu người sẽ gây dư thừa máu. Bộ Y tế không theo đuổi mục tiêu này.

“Tham khảo các quy định của Hiến pháp, luật pháp quốc tế thì không có nước nào quy định bắt buộc cả, kể cả Trung Quốc. Nếu bắt buộc sẽ liên quan đến quyền con người”, ông Quang nói rõ.

Ông Quang cho biết, việc đưa ra tình huống giả định là để chứng minh phương án hiến máu tự nguyện tối ưu hơn, phù hợp với điều kiện kinh tế, xã hội, hệ thống pháp luật, hội nhập quốc tế.

“Khi soạn thảo, chúng tôi đã nghiên cứu rất rõ những tác động về mọi mặt trong trường hợp áp dụng 2 phương án trên”, ông Quang nói thêm.

Tại Việt Nam, hiện máu tình nguyện hiện trong 2-3 năm gần đây đã đáp ứng tốt nhu cầu điều trị của người bệnh.

Ông Quang cung cấp số liệu mới nhất từ Viện Huyết học và Truyền máu TƯ cho biết, tính đến 2016 đã có 1,52% dân số tham gia hiến máu tình nguyện, tiếp nhận gần 1,4 triệu đơn vị máu, đáp ứng đủ nhu cầu điều trị bệnh viện tuyến trung ương và tuyến tỉnh. Chỉ một số ít địa phương vùng sâu, vùng xa thiếu khoảng 20-30%.

Sáng mai, Bộ Y tế sẽ có cuộc họp với hội đồng thẩm định của Bộ Tư pháp và các chuyên gia độc lập về dự án luật này.