Bộ trưởng Tài chính: Siết phát hành trái phiếu riêng lẻ để ngăn doanh nghiệp trục lợi

Quan điểm này được Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng nêu khi giải trình tại phiên họp Ủy ban Thường vụ Quốc hội sáng 9/6, về dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Doanh nghiệp.

Ở lần sửa đổi này, dự luật bổ sung quy định doanh nghiệp chỉ được phát hành trái phiếu riêng lẻ khi tổng nợ phải trả không quá 5 lần vốn chủ sở hữu (theo báo cáo tài chính gần nhất). Quy định này không áp dụng với tổ chức phát hành là doanh nghiệp nhà nước, đơn vị phát hành trái phiếu để làm dự án bất động sản, ngân hàng, bảo hiểm, công ty môi giới bảo hiểm, chứng khoán, quản lý quỹ đầu tư.

Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho biết việc bổ sung điều kiện hệ số nợ phải trả đối với doanh nghiệp phát hành trái phiếu riêng lẻ nhằm tăng năng lực tài chính với đơn vị phát hành, hạn chế rủi ro thanh toán trái phiếu. Bên cạnh đó, giá trị trái phiếu dự kiến phát hành tối đa 5 lần vốn chủ sở hữu về cơ bản không ảnh hưởng việc huy động vốn phục vụ hoạt động sản xuất, kinh doanh, phục vụ mục tiêu tăng trưởng kinh tế.

"Siết phát hành trái phiếu riêng lẻ nhằm loại bỏ doanh nghiệp kinh doanh không trung thực, trục lợi. Doanh nghiệp hoạt động minh bạch có thể huy động vốn trung, dài hạn qua kênh trái phiếu", Bộ trưởng Thắng nói.

Cũng theo Bộ trưởng Thắng, hiện mỗi nước đưa ra quy định khác nhau về điều kiện phát hành trái phiếu riêng lẻ của doanh nghiệp chưa niêm yết là tổng nợ phải trả tối đa 3-5 lần vốn chủ sở hữu.

Với Việt Nam, trong bối cảnh hiện nay, điều kiện phát hành trái phiếu riêng lẻ vẫn phải theo quy định về nợ trên vốn chủ sở hữu. "Chỉ khi nào các khâu, hoạt động được thực hiện số hóa hoàn toàn, minh bạch thì mới có thể đưa ra cách thức quản lý khác ngoài trong phát hành trái phiếu riêng lẻ", ông Thắng nói thêm.

Thị trường trái phiếu riêng lẻ rơi vào cảnh "trầm lắng" trong phần lớn năm 2023, sau động thái siết chặt của cơ quan quản lý. Tuy nhiên, thị trường ghi nhận sự phục hồi trong năm ngoái, với tổng giá trị phát hành khoảng 444.000 tỷ đồng. Mức này tăng 27% so với cùng kỳ 2023.

Tính chung 5 tháng đầu năm nay, nhóm doanh nghiệp bất động sản có hơn 31.800 tỷ đồng trái phiếu chậm thanh toán, chiếm gần 60% thị trường, cho thấy áp lực trả nợ vẫn lớn, theo Chứng khoán Rồng Việt (VDSC).

Nêu ý kiến trước đó, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nhất trí bổ sung điều kiện phát hành trái phiếu riêng lẻ của doanh nghiệp chưa niêm yết, do đây là sản phẩm tài chính ẩn chứa rủi ro. Thực tế, không ít vụ việc vi phạm pháp luật trong phát hành trái phiếu, dẫn tới doanh nghiệp không trả được nợ gốc, lãi cho trái chủ đầy đủ, đúng hạn. Điều này dẫn tới nhà đầu tư trái phiếu khiếu kiện, Nhà nước phải có biện pháp can thiệp.

Việc xác định hệ số nợ phải trả trên vốn chủ sở hữu với doanh nghiệp trái phiếu riêng lẻ là biện pháp phòng ngừa từ sớm, song ông Phan Văn Mãi, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính cho rằng Chính phủ cần nghiên cứu kỹ điều kiện này. Bởi theo ông đa số vấn đề phát sinh về thanh toán trái phiếu riêng lẻ diễn ra trong thời gian qua liên quan đến nhóm doanh nghiệp kinh doanh bất động sản, là nhóm được loại trừ tại dự thảo luật.

Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính lo ngại việc quy định "cứng" tỷ lệ nợ phải trả trên vốn chủ sở hữu tối đa 5 lần tại dự thảo luật sẽ khó bảo đảm linh hoạt trong điều hành thực tế. Do đó, Ủy ban này đề nghị phương án quy định điều kiện ngay tại dự luật hoặc giao Chính phủ hướng dẫn chi tiết, phù hợp với từng thời kỳ, theo lĩnh vực.

Ở điểm này, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng đề nghị quy định nội dung này tại dự thảo luật, thay vì nghị định hướng dẫn để "đảm bảo thực hiện được ngay".

Dự kiến Quốc hội sẽ biểu quyết thông qua dự thảo luật này vào ngày 17/6.