Các hoạt động và địa điểm tham quan đền Hùng ngày Giỗ Tổ Hùng Vương 2025

Vị trí địa lý và di chuyển đến đền Hùng

Khu Di tích Lịch sử Đền Hùng rộng 845 ha nằm trên núi Nghĩa Lĩnh, thuộc xã Hy Cương, thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ.

Quần thể di tích này bao gồm bốn địa điểm tham quan chính: Đền thờ Quốc Tổ Lạc Long Quân trên núi Sim, Đền thờ Tổ Mẫu Âu Cơ trên núi Vặn, Bảo tàng Hùng Vương và Đền thờ các Vua Hùng trên núi Nghĩa Lĩnh (hay còn gọi là núi Hùng).

Đền Hùng cách Hà Nội khoảng 85 km về phía Tây Bắc. Để di chuyển từ Hà Nội đến đền Hùng, du khách có thể lựa chọn phương tiện ô tô, xe khách hoặc tàu hỏa. Nếu di chuyển bằng ô tô, hành trình kéo dài khoảng 2 giờ đồng hồ, theo hướng quốc lộ 32 hoặc 2B. 

Ngoài ra, xe khách từ bến xe Mỹ Đình cũng có tuyến thẳng đến đền Hùng. Nếu thích trải nghiệm thoải mái, du khách có thể lựa chọn tàu hỏa, xuống tại ga Việt Trì rồi tiếp tục di chuyển bằng xe ôm hoặc taxi đến khu di tích.

Các hoạt động chính dịp giỗ Tổ 2025

Lễ Giỗ Tổ Hùng Vương và Tuần Văn hóa - Du lịch Đất Tổ năm Ất Tỵ 2025 sẽ được tổ chức từ ngày 29/3 đến 7/4, với nhiều hoạt động đặc sắc, bao gồm:

1. Lễ dâng hương tưởng niệm các Vua Hùng:

• Thời gian: Từ ngày 29/3 đến 02/4/2025 (tức từ 01/3 đến 05/3 Âm lịch).

• Địa điểm: Các huyện, thành, thị trong tỉnh Phú Thọ.

2. Lễ Giỗ Đức Quốc Tổ Lạc Long Quân và dâng hương tưởng niệm Tổ Mẫu Âu Cơ:

• Thời gian: Ngày 03/4/2025 (tức ngày 06/3 Âm lịch).

• Địa điểm: Khu Di tích lịch sử Đền Hùng.

3. Lễ rước kiệu:

• Thời gian: Ngày 04/4/2025 (tức ngày 07/3 Âm lịch).

• Địa điểm: Từ các xã, phường, thị trấn vùng ven về Đền Hùng.

4. Lễ Giỗ Tổ Hùng Vương và dâng hoa:

• Thời gian: Ngày 07/4/2025 (tức ngày 10/3 Âm lịch).

• Địa điểm: Bức phù điêu “Bác Hồ nói chuyện với cán bộ, chiến sỹ Đại đoàn quân tiên phong”.

5. Chương trình nghệ thuật Khai mạc:

• Thời gian: Ngày 29/3/2025 (tức mùng 01/3 Âm lịch), 20h00.

• Địa điểm: Quảng trường Hùng Vương, thành phố Việt Trì.

6. Hội thi gói, nấu bánh chưng và giã bánh giầy:

• Thời gian: Ngày 05/4/2025 (tức ngày 08/3 Âm lịch).

• Địa điểm: Sân trung tâm lễ hội, Khu Di tích lịch sử Đền Hùng.

7. Biểu diễn múa rối nước:

• Thời gian: Trong khoảng từ 29/3 đến 07/4/2025.

• Địa điểm: Hồ Khuôn Muồi, Khu Di tích lịch sử Đền Hùng.

8. Trình diễn múa Lân - Sư - Rồng, đánh trống đồng, đâm đuống:

• Thời gian: Trong khoảng từ 29/3 đến 07/4/2025.

• Địa điểm: Khu vực nhà Công quán, Khu Di tích lịch sử Đền Hùng.

9. Hội trại văn hóa và trưng bày sản phẩm địa phương:

• Thời gian: Trong khoảng từ 29/3 đến 07/4/2025.

• Địa điểm: Khu vực đồi Phú Bùng, Khu Di tích lịch sử Đền Hùng.

10. Liên hoan văn nghệ quần chúng và dân ca Phú Thọ:

• Thời gian: Trong khoảng từ 29/3 đến 07/4/2025.

• Địa điểm: Sân khấu Trung tâm lễ hội, Khu Di tích lịch sử Đền Hùng.

11. Trưng bày hoa lan và tác phẩm nghệ thuật:

• Thời gian: Trong khoảng từ 29/3 đến 07/4/2025.

• Địa điểm: Khu vực Ngã 5 Đền Giếng, Khu Di tích lịch sử Đền Hùng.

12. Biểu diễn múa rối cạn và tích trò dân gian:

• Thời gian: Trong khoảng từ 29/3 đến 07/4/2025.

• Địa điểm: Nhà đón tiếp khách, Khu Di tích lịch sử Đền Hùng.

13. Hoạt động thể dục, thể thao và trò chơi dân gian:

• Thời gian: Trong khoảng từ 29/3 đến 07/4/2025.

• Địa điểm: Khu vực sân thể thao, Khu Di tích lịch sử Đền Hùng.

14. Giải bơi Chải Việt Trì mở rộng:

• Thời gian: Ngày 05/4/2025 (tức ngày 08/3 Âm lịch).

• Địa điểm: Hồ Công viên Văn Lang, thành phố Việt Trì.

15. Biểu diễn dân ca và di sản văn hóa phi vật thể:

• Thời gian: Từ ngày 02/4 đến 07/4/2025 (tức từ 05/3 đến 10/3 Âm lịch).

• Địa điểm: Khu vực sân Bảo tàng Hùng Vương và khu vực hội trại Đồi Phú Bùng, Khu Di tích lịch sử Đền Hùng.

16. Chương trình nghệ thuật “Về thành phố lễ hội” và bắn pháo hoa:

• Thời gian: Ngày 06/4/2025 (tức ngày 09/3 Âm lịch), 20h00.

• Địa điểm: Sân khấu phía Nam Hồ Công viên Văn Lang.

17. Triển lãm ảnh nghệ thuật:

• Thời gian: Từ ngày 04/4 đến 07/4/2025 (tức từ 07/3 đến 10/3 Âm lịch).

• Địa điểm: Bảo tàng Hùng Vương, Khu Di tích lịch sử Đền Hùng.

18. Giải Marathon “Về nguồn”:

• Thời gian: Từ ngày 19/4 đến 20/4/2025 (tức từ 22/3 đến 23/3 Âm lịch).

• Địa điểm: Khu Di tích lịch sử Đền Hùng.

Hành trình tham quan di tích lịch sử Đền Hùng

Đền thờ vua Hùng trên núi Nghĩa Lĩnh tọa lạc ở độ cao 175m so với mực nước biển.

Núi Nghĩa Lĩnh được mô tả như hình đầu rồng hướng về phía Nam, với thân rồng uốn cong tạo thành núi Vặn và núi Trọc.

Núi Vặn có độ cao 170m, còn núi Trọc ở giữa có độ cao 145m. Ba đỉnh núi này được gọi là "tam sơn cấm địa" và được người dân coi là ba đỉnh núi linh thiêng.

Cổng đền

Cổng đền là điểm đầu tiên mà du khách gặp phải khi hành hương về đất Tổ. Đây là nơi bắt đầu hành trình về thăm mảnh đất thiêng liêng, nơi khởi nguồn của dân tộc Việt Nam.

Cổng được thiết kế theo kiểu mái vòm, với họa tiết lưỡng long chầu nguyệt trên nóc. Cổng có hai tầng, cao 8,5m và rộng 4,5m. Trên cao của cổng là bức đại tự với 4 chữ Hán: "Cao sơn cảnh hành" (Núi cao đường lớn).

Đền Hạ

Đền Hạ được xây dựng từ thế kỷ 17 đến 18 và đã trải qua nhiều lần trùng tu, lần gần nhất vào năm 2011. Tuy nhiên, đền vẫn giữ được kiến trúc nguyên bản.

Ngôi đền gồm hai tòa, với tòa trước là nhà tiền tế và tòa sau là hậu cung. Hậu cung là nơi thờ các long ngai, bài vị thờ thần núi, các vua Hùng và công chúa Tiên Dung, Ngọc Hoa.

Theo truyền thuyết, Đền Hạ là nơi Mẹ Âu Cơ sinh ra bọc trăm trứng, từ đó nở ra 100 người con trai. Vì vậy, nhiều người dân đến Đền Hạ để cầu nguyện cho con cái, gia đình và mong muốn việc sinh nở được suôn sẻ, vẹn toàn, bởi Mẫu Âu Cơ được xem là người bảo trợ cho mẹ tròn con vuông.

Ngay bên chân Đền Hạ là Nhà bia, có kiến trúc hình lục giác với 6 mái. Trong nhà bia hiện đặt bia đá ghi lại lời dặn của Chủ tịch Hồ Chí Minh trong chuyến thăm ngày 19/9/1945: "Các Vua Hùng đã có công dựng nước. Bác cháu ta phải cùng nhau giữ lấy nước".

Giếng Cổ

Phía sau Đền Hạ là Giếng Cổ (hay còn gọi là giếng Rồng), được tương truyền là nơi Mẹ Âu Cơ lấy nước để tắm cho các con của mình.

Chùa Thiên Quang

Tên chùa có ý nghĩa là "ánh sáng từ trời chiếu xuống", tương truyền rằng, khi Mẹ Âu Cơ sinh ra bọc trăm trứng, ánh sáng từ trên trời đã rọi xuống vị trí chùa.

Chùa Thiên Quang được xây dựng vào khoảng thế kỷ 18-19, thời nhà Trần, và thờ Phật theo phái Đại thừa. Chùa hiện vẫn giữ lại 32 pho tượng Phật bằng gỗ, được sơn son thiếp vàng.

Trước cửa chùa là cây vạn tuế ba ngọn khoảng 800 năm tuổi, tượng trưng cho ba miền Bắc, Trung, Nam. Vào ngày 19/9/1954, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ngồi dưới gốc cây này để nghe báo cáo về kế hoạch tiếp quản Hà Nội.

Đền Trung

Sau khi lên 159 bậc đá, du khách sẽ đến Đền Trung, nằm ở vị trí lưng chừng núi. Đền có tên chữ là "Hùng Vương tổ miếu", nơi thờ các vua Hùng.

Theo truyền thuyết, đây là nơi các vua Hùng cùng các lạc hầu, lạc tướng họp bàn việc triều chính.

Vào đời Hùng Vương thứ 6, đây cũng là nơi diễn ra cuộc thi chọn người tài để trị vì, trong đó Hoàng tử Lang Liêu chiến thắng nhờ làm bánh chưng, bánh giầy tượng trưng cho trời đất, sau đó được vua Hùng truyền ngôi, trở thành Hùng Vương thứ 7.

Đền Thượng

Đi tiếp 100 bậc nữa từ Đền Trung, du khách sẽ đến Đền Thượng, nằm ở độ cao nhất trên núi Nghĩa Lĩnh. Đền có tên chữ là "Kính thiên lĩnh điện", nghĩa là điện thờ trời trên núi hoặc “Cửu trùng thiên điện” - Điện giữa chín tầng mây.

Đây là nơi vua Hùng thường lập đàn tế trời cầu quốc thái dân an. Đồng thời, Đền Thượng cũng là địa điểm tổ chức các nghi lễ quan trọng trong ngày Giỗ Tổ Hùng Vương.

Cột đá thề

Bên trái Đền Thượng là Cột đá thề. Qua thời gian, cột đá đã bị vùi lấp nhưng sau đó được phục dựng nhờ sự cho phép của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, nhằm nhắc nhở thế hệ sau về lời thề của tổ tiên.

Theo truyền thuyết, vào thời Hùng Vương thứ 18, khi vua Hùng không có người nối dõi, ông đã nghe theo lời khuyên của con rể Tản Viên và truyền ngôi cho Thục Phán.

Thục Phán đã cho dựng cột đá và thề rằng: "Nước Nam sẽ trường tồn, miếu thờ Hùng Vương sẽ còn mãi". Sau khi lên ngôi, Thục Phán lấy hiệu là An Dương Vương, lập nước Âu Lạc và dời đô về Cổ Loa.

Lăng Hùng Vương

Lăng Hùng Vương, được cho là mộ của vua Hùng thứ 6, theo truyền thuyết, là nơi vua Hùng đã căn dặn: "Khi ta mất, hãy chôn ta trên đỉnh núi Cả để ta có thể trông coi bờ cõi cho con cháu".

Mặc dù đã trải qua nhiều lần trùng tu, lăng vẫn giữ nguyên kiến trúc ban đầu, nằm ở sườn núi Hùng và hướng ra ngã ba Bạch Hạc. Trên mỗi mặt tường của lăng, các hình tượng hổ phù và kỳ lân được đắp tinh xảo.

Cửa chính của lăng có hai câu đối chữ Nôm, thể hiện lòng thành kính của con cháu đối với tổ tiên: "Lăng tẩm tự năm nào, núi Tản sông Đà non nước vẫn quay về đất Tổ. - Văn minh đương buổi mới, con Hồng cháu Lạc giống nòi còn biết nhớ mồ ông".

Đền Giếng

Đi xuống khoảng 600 bậc hướng Đông Nam, du khách sẽ đến Đền Giếng, nơi thờ hai công chúa Tiên Dung và Ngọc Hoa.

Câu chuyện tình yêu giữa công chúa Tiên Dung và Chử Đồng Tử phản ánh khát vọng tự do trong tình yêu và hôn nhân, trong khi mối quan hệ giữa công chúa Ngọc Hoa và Sơn Tinh lại phản ánh công cuộc trị thủy và để lại phong tục thách cưới của người Việt.

Đền nằm dưới chân núi, trên mái đền có đắp tứ linh: long, lân, quy, phụng. Chính giữa tiền sảnh là ba bức đại tự: "Ẩm thủy tư nguyên" (Uống nước nhớ nguồn), "Nam quốc anh hoàng", "Sơn thủy kim ngọc" (núi sông quý báu như vàng ngọc), thể hiện lòng biết ơn đối với cội nguồn và đất nước.