“Chảy máu di tích” tại Thiên hạ đệ nhất hùng quan

Những chiếc xe du lịch ngang nhiên lấn làn tại Hải Vân Quan nhưng không có sự can thiệp của ban quản lý. (Ảnh: PL)

Di tích bị bỏ hoang

Khi du lịch miền trung vào mùa, những ngày này, lượng du khách ghé thăm Hải Vân Quan rất đông. Từng đoàn xe khách đậu kín hai bên lề đường, có chiếc còn tràn ra lòng đường gây cản trở cho việc lưu thông trên tuyến đường đèo vốn đã rất nguy hiểm này.

Ở hai bên lối đi dẫn vào Hải Vân Quan, rác “mọc” lên như cỏ dại. Hiếm có khu di tích cấp quốc gia nào mà rác thải lại công khai xuất hiện dày đặc đến thế. Không chỉ có rác, du khách đến thăm Hải Vân Quan còn phải than trời vì những bãi “mìn” mà các đàn gia súc để lại trên những bậc tam cấp vốn đã long gạch tróc đất. Một cán bộ quản lý an ninh trật tự tại đây cho biết việc dọn dẹp vệ sinh chỉ diễn ra một lần một tuần.

Những mảng tường thành tại đây không chỉ bị rong rêu phủ kín mà nhiều hàng gạch cũng bị bong tróc và rơi ra thành nhiều mảnh vụn. Tồn tại song song cùng di tích Hải Vân Quan là hai lô cốt cũ do quân đội Pháp xây dựng. Hiện tại, một lô cốt đã bị gãy nát phần mê phía trên, chỉ một lô cốt còn nguyên vẹn. Đáng buồn là du khách đến đây đều mong muốn được leo lên phần nóc mê của lô cốt này để chụp ảnh. Mặc cho những biển cấm vì nguy hiểm, người dân vẫn ngang nhiên trèo lên để chụp ảnh. Thậm chí các hộ kinh doanh tại đây còn nghĩ ra dịch vụ cho thuê thang chui với giá khoảng 20.000 đồng một lượt để “phục vụ” sở thích táo bạo này của du khách.

Bên trong những nhà kho bị bỏ hoang là chi chít hình vẽ, chữ viết nhố nhăng trên các bức tường, gây phản cảm đối với khách du lịch, làm mất mỹ quan, sự uy nghiêm vốn có của “Thiên hạ đệ nhất hùng quan”.

Bị xâm hại là vậy, tuy nhiên phía đối diện Hải Vân Quan là phòng quản lý di tích bị che khuất bởi các hộ kinh doanh nước giải khát và hàng lưu niệm. Lực lượng bảo vệ tại đây rất mỏng (khoảng 1 - 2 người) nên công tác quản lý gần như bằng không.

Trong khi đó, tọa lạc giữa ranh giới hai tỉnh Thừa Thiên – Huế và TP. Đà Nẵng, Hải Vân Quan mang ý nghĩa quan trọng về mặt lịch sử, địa lý, văn hóa. Dưới thời Hậu Lê, nơi đây là cửa ải quan trọng trấn giữ đường thiên lý Bắc – Nam. Đến triều Nguyễn, vua Minh Mạng cho trùng tu lại và xây dựng Hải Vân Quan trở thành một trong những tổ hợp công trình phòng thủ cho kinh đô Huế cũng như để giám sát mọi hoạt động ở cửa biển Đà Nẵng. Tại cửa trông về phủ Thừa Thiên được khắc ba chữ Hải Vân Quan, hướng trông về Quảng Nam đề “Thiên hạ đệ nhất hùng quan” (Cửa ải hùng vĩ nhất dưới vòm trời).

Nhiều người vẫn leo trèo lên các lô cốt chụp hình bất chấp sự cấm cản của ban quản lý. (Ảnh: PL)

Đây còn là chứng tích lịch sử của những trận đánh lớn trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp, Mỹ. Chính vì thế, thuở mới khai hoang mở cõi, Chúa Nguyễn Hoàng đã ngợi ca Hải Vân Quan: “Chỗ này là đất yết hầu của miền Thuận Quảng”. Hùng vĩ là vậy, nhưng Hải Vân Quan lại bị bỏ hoang hơn 20 năm. Mãi cho đến ngày 24/5/2017, với sự bắt tay của lãnh đạo ngành văn hoá hai địa phương Đà Nẵng và Thừa Thiên – Huế, Hải Vân Quan được công nhận là Di tích lịch sử và kiến trúc nghệ thuật cấp Quốc gia. Thế nhưng sau gần một năm đón nhận bằng Di tích, Hải Vân Quan càng bị xuống cấp trong tình trạng bị xâm hại, chưa có được sự bảo vệ đúng mức.

Ước mong bảo tồn và gìn giữ “Thiên hạ đệ nhất hùng quan”

Một điều đáng buồn hơn là, qua những cuộc trò chuyện ngắn với du khách đến thăm Hải Vân Quan, đa phần mọi người đều không biết rằng địa danh này đã được cấp bằng Di tích lịch sử cấp Quốc gia vì địa điểm chưa được bán vé tham quan và không có hướng dẫn viên du lịch thuyết minh ở đây. Một hướng dẫn viên chia sẻ: “Nếu như ở đây có phát vé và in bản đồ cầm tay cho du khách, tôi nghĩ mọi người sẽ có thể trân trọng điểm đến này hơn!”.

Bạn Nguyễn Linh – sinh viên Đại học Đà Nẵng cho biết: “Mình và bạn mình cũng rất muốn ghé thăm và chụp ảnh tại Hải Vân Quan. Tuy nhiên sự nhốn nháo và vô ý thức của các đoàn khách du lịch tại đây khiến tụi mình bị mất hứng. Bất kỳ chỗ nào người ta cũng có thể leo trèo để chụp ảnh, mặc cho cơ sở vật chất đang bị hư hại nặng nề”. Cùng nhóm với Linh, bạn Thành Vân chia sẻ thêm: “Ở Hải Vân Quan có thể phóng tầm mắt ngắm nhìn núi cao biển rộng, cảnh sắc rất tuyệt vời. Nhưng mà mình thấy hàng quán ở đây còn chèo kéo khách, các cô chú bán hàng không thân thiện với tụi mình lắm!”.

Nhiều bạn trẻ còn cho biết họ sẵn sàng bỏ tiền để mua vé để được thăm điểm đến này, còn hơn là được ra vào miễn phí mà lượng du khách quá đông và thiếu ý thức. Dẫu biết việc phát hành vé tham quan sẽ làm sụt giảm lượng người đến với địa điểm này, tuy nhiên đây là điều cần làm để ngăn chặn phần nào sự xâm hại đến Hải Vân Quan.

Thế nhưng, bài toán khó và cấp thiết nhất lúc này chính là việc có phương án bảo vệ, thậm chí là trùng tu Hải Vân Quan. Gần một năm sau khi được công nhận là Di tích lịch sử cấp Quốc gia, kế hoạch tôn tạo nơi đây vẫn đang phải đợi nhiều cuộc họp bàn. Phải chăng, chính quyền TP. Đà Nẵng cùng Thừa Thiên – Huế cần bắt tay xây dựng một đề án tu bổ di tích Hải Vân Quan để có thể phục dựng lại những phần bị hư hại mà vẫn không làm “bê tông hóa” các giá trị lịch sử từ lâu đời.

Mà trước hơn hết, Hải Vân Quan vẫn rất cần sự vào cuộc từ lực lượng bảo vệ, quản lý an ninh trật tự tại khu di tích. Các hộ kinh doanh cùng du khách cũng cần có ý thức giữ gìn di tích để “Thiên hạ đệ nhất hùng quan” có thể trở thành một điểm dừng chân thú vị mà vẫn giữ được nét uy nghiêm vốn có của mình.

XEM THÊM

Top 3 khách sạn dịch vụ tốt, vừa túi tiền cho chuyến du lịch Quan Lạn Nếu đang lo lắng vì Quan Lạn là điểm du lịch còn khá nguyên sơ thì dịch vụ nghỉ ngơi sẽ đắt đỏ hoặc chất ...

Đà Lạt: Thuê xe máy đi du lịch, 2 người gặp tai nạn thương tâm Trong lúc cả nhóm thuê xe máy đi tham quan Đà Lạt, 2 người bất ngờ va chạm với xe ben khiến 1 người tử ...

Hương xưa Đà Lạt ở quán cà phê Bà Năm Đà Lạt luôn có cách để níu chân lữ khách bằng vẻ đẹp và sự thơ mộng của mình. Nhịp sống chậm rãi, bữa ăn sáng ...