ĐBQH lên tiếng về việc bán chéo bảo hiểm nhân thọ qua ngân hàng thương mại

Góp ý Dự thảo Luật Các tổ chức tín dụng (sửa đổi) tại Kỳ họp bất thường lần thứ 5, Quốc hội khóa XV, đại biểu Phạm Văn Thịnh - Đoàn ĐBQH tỉnh Bắc Giang đã đề cập đến việc ngân hàng thương mại làm đại lý bảo hiểm nhân thọ. Đại biểu cho biết đã phát biểu nội dung này tại 2 kỳ họp, được cơ quan soạn thảo tiếp thu một phần nhưng bản thân vẫn còn băn khoăn.

"Câu chuyện về người phụ nữ vì khoản nợ phải trả, đến ngân hàng thương mại cầm cố sổ đỏ vay 300 triệu đồng nhưng phải mua bảo hiểm nhân thọ 20 triệu đồng, chỉ còn lại 280 triệu đồng, bước ra khỏi ngân hàng với hai hàng nước mắt chảy dài kèm tiếng khóc nấc mà tôi tình cờ gặp đã thôi thúc tôi phát biểu lần nữa về vấn đề này.

Tại kỳ họp trước đó, tôi đã nêu 3 thông tin. Thứ nhất, là mức chiết khấu tối đa cho đại lý bảo hiểm nhân thọ (với 2 loại sản phẩm bảo hiểm nhân thọ phổ biến là bảo hiểm tử kỳ và bảo hiểm hỗn hợp) là 4% cho phí bảo hiểm năm đầu.

Thứ hai, tại các ngân hàng thương mại liên kết làm đại lý bảo hiểm nhân thọ có hiện tượng gợi ý, ép khách hàng vay vốn phải mua bảo hiểm nhân thọ với mức đóng 1 năm bằng 2 - 4% giá trị khoản vay.

Thứ ba, tại các ngân hàng thương mại, nhân viên ngân hàng được giao chỉ tiêu số hợp đồng bảo hiểm và chỉ tiêu doanh thu phí bảo hiểm nhân thọ.

Kết luận thanh tra của Bộ Tài chính tháng 7/2023 đối với 4 doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ cung cấp sản phẩm bảo hiểm cho khách hàng qua kênh ngân hàng thương mại cho thấy, tỷ lệ hủy hợp đồng sau năm đầu tiên của khách hàng lên tới 70%, khách hàng mất không số phí đã nộp.

Tính riêng một công ty bảo hiểm nhân thọ bán qua một ngân hàng thương mại đã có số phí bảo hiểm khách hàng hủy sau năm đầu tiên khoảng 2.000 tỷ đồng. Nhiều ngân hàng còn gợi ý khách vay vốn nộp phí 2 năm đầu thì số tiền khách hàng vay vốn phải bỏ thêm còn lên đến 4 - 8% giá trị khoản vay. Lãi suất thực của vốn đưa ra nền kinh tế do phải mua thêm bảo hiểm nhân thọ có thể tăng lên 50 – 100% trong 2 năm đầu so với lãi suất trên hợp đồng tín dụng.

Chi phí trả trước năm đầu tiên cho hợp đồng hợp tác độc quyền mà công ty bảo hiểm trả cho ngân hàng thương mại được công khai khi ký kết chiếm tỷ lệ lớn trong thu nhập trước thuế của ngân hàng thương mại. Có thể nói giai đoạn 2018 - 2022, thu nhập từ làm đại lý bảo hiểm nhân thọ của các ngân hàng thương mại chiếm tỷ trọng lớn trong lợi nhuận của các ngân hàng thương mại.

Với thực tiễn và lợi ích lớn như vậy, tôi cho rằng nếu dự thảo luật chỉ tiếp thu theo hướng bổ sung nội dung "ngân hàng thương mại được thực hiện hoạt động đại lý bảo hiểm theo quy định của pháp luật về kinh doanh bảo hiểm, phù hợp với phạm vi hoạt động đại lý bảo hiểm theo quy định của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước"; thì sẽ không có gì đảm bảo cho tình trạng chèn ép khách hàng vay vốn mua bảo hiểm hoặc lợi dụng sự thiếu hiểu biết của khách hàng có tiền gửi tiết kiệm để mua sản phẩm bảo hiểm nhân thọ như thời gian qua.

Việc bán chéo bảo hiểm nhân thọ qua ngân hàng thương mại dễ dàng đã kéo ngân hàng thương mại, công ty bảo hiểm nhân thọ bỏ qua ranh giới nghề nghiệp, uy tín tích lũy để bước vào vòng xoáy tìm kiếm lợi nhuận.

Đề nghị nếu việc cấm bán chéo bảo hiểm nhân thọ qua ngân hàng thương mại không được thực hiện thì dự thảo luật cần bổ sung, giao Chính phủ ban hành quy định về việc kinh doanh các sản phẩm bảo hiểm mà ngân hàng thương mại và các tổ chức tín dụng làm đại lý.

Qua đó, đảm bảo công khai, minh bạch, bảo vệ quyền của khách hàng vay vốn cũng như gửi tiết kiệm tại ngân hàng. Điều này sẽ tốt cho cả hình ảnh ngân hàng thương mại lẫn nghề kinh doanh bảo hiểm nhân thọ vốn đòi hỏi đạo đức và tính nhân văn hơn nhiều ngành nghề kinh doanh khác", ông Thịnh nói.