Hàng loạt dự án BT của Hà Nội dính sai phạm nghiêm trọng

Ngày 19/7, Thanh tra Chính phủ (TTCP) thông báo kết luận thanh tra việc chấp hành quy định pháp luật trong thực hiện một số dự án đầu tư theo hình thức hợp đồng BT, BOT trên địa bàn TP.Hà Nội, trong đó tập trung kiểm tra các dự án về giao thông, môi trường thực hiện theo hình thức hợp đồng BT, gồm: đầu tư xây dựng Nhà máy xử lý nước thải Yên Sở; đầu tư xây dựng đường Lê Văn Lương kéo dài; đầu tư xây dựng đường trục Nam tỉnh Hà Tây; đầu tư xây dựng tuyến đường từ đường Lê Đức Thọ đến khu đô thị mới Xuân Phương; đầu tư xây dựng đường bao quanh khu tưởng niệm Chu Văn An; đường liên tỉnh Hà Nội - Hưng Yên đoạn qua địa phận Hà Nội.

Dự án BT Đường Lê văn Lương kéo dài. (Ảnh: Gia An)

TTCP đã chỉ ra hàng loạt sai phạm từ khâu lựa chọn nhà đầu tư cho đến việc phê duyệt làm các dự án đội vốn.

Trong thông báo nêu rõ UBND TP. Hà Nội chưa thực hiện đúng quy định về việc lập, phê duyệt, công bố danh mục dự án đầu tư theo hình thức hợp đồng BT, BOT lĩnh vực giao thông và môi trường, trong giai đoạn từ 2008 đến 2012 gây ảnh hưởng đến việc lựa chọn nhà đầu tư (không đủ số lượng Nhà đầu tư tham gia để thực hiện lựa chọn) để thực hiện chủ trương đầu tư, làm giảm hiệu quả đầu tư.

Cho tới thời điểm thanh tra có 14/15 dự án việc liệc chọn nhà đầu tư thực hiện thông qua hình thức chỉ định thầu. Ngoài ra việc lựa chọn không chính xác, thiếu chặt chẽ dẫn tới việc kí hợp đồng thực hiện dự án với một số Nhà đầu tư không đảm bảo năng lực.

Các dự án chỉ định thầu đều có lý do chung là cấp bách, cấp thiết, tuy nhiên UBND TP.Hà Nội đã không thực hiện đúng quy trình, quy định, không có số liệu để chứng minh hay làm rõ thực trạng, mức độ chính xác của việc cấp bách hay cấp thiết.

Một số nhà đầu tư tại thời điểm được lựa chọn để thực hiện dự án đã không đảm bảo năng lực, như Công ty cổ phần Tasco đối với dự án đầu tư xây dựng tuyến đường từ đường Lê Đức Thọ đến khu đô thị mới Xuân Phương; dự án đường trục phía nam tỉnh Hà Tây cũ do Tổng công ty xây dựng công trình giao thông 5 làm chủ đầu tư. Cho tới thời điểm hiện tại đa số các dự án đều chậm tiến độ so với yêu cầu.

Ngoài ra TTCP còn phát hiện các dự án BT đều được phê duyệt chưa chính xác làm đội vốn dự án.

Cụ thể dự án đường Lê Đức Thọ - Xuân Phương đội vốn 19,5 tỉ đồng, dự án đường bao quanh khu tưởng niệm danh nhân Chu Văn An đội vốn 28 tỉ đồng, dự án nút giao thông Long Biên chênh lệch hơn 60 tỉ đồng, dự án đường liên tỉnh Hà Nội - Hưng Yên chênh 14,4 tỉ đồng.

Cũng theo TTCP việc giám sát thực hiện hợp đồng của các cơ quan ban nghành chưa chặt chẽ dẫn đến việc hầu hết các dự án đều chậm tiến độ, kéo dài thời gian thực hiện. Phải gia hạn hợp đồng làm phát sinh tăng chi phí đầu tư và không hoàn thành đúng tiến độ.

Tại dự án đầu tư xây dựng Nhà máy xử lý nước thải Yên Sở do Công ty TNHH Gamuda Land Việt Nam thuộc Tập đoàn Gamuda Berhad (Malaysia) làm chủ đầu tư được khởi công khi chưa có quyết định phê duyệt dự án, chưa có kết quả thẩm tra, phê duyệt về thiết kế cơ sở và công nghệ của Bộ Xây dựng, Sở TN-MT TP.Hà Nội.

Ngoài ra chủ đầu tư dự án còn tự ý nạo vét mà không có sự tham gia của các cơ quan Việt Nam nhưng sau đó vẫn đề nghị quyết toán vào giá trị của dự án gần 10 triệu USD. Bên cạnh đó dự án chậm tiến độ tới 18 tháng làm phát sinh khoản chi phí lên tới 11,5 triệu USD.

Đáng chú ý, tại dự án đường trục phía nam tỉnh Hà Tây cũ do Tổng công ty xây dựng công trình giao thông 5 (Cienco5) làm chủ đầu tư, TTCP phát hiện cơ quan nhà nước có thẩm quyền đã thẩm định, phê duyệt và tính chi phí lãi vay 920 tỉ đồng trong tổng vốn đầu tư dự án BT là không có cơ sở, dẫn đến việc xác định giá trị tổng vốn đầu tư để ký hợp đồng sai.

Từ đó TTCP đã kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo các cơ quan chức năng nghiên cứu, tham mưu để ban hành văn bản về cơ chế quản lý, giám sát đối với các dự án BT; xử lý về kinh tế khoản tiền hơn 1.600 tỉ đồng, gần 38 triệu USD, đồng thời xem xét trách nhiệm của các cơ quan có liên quan.