Làng gốm truyền thống 300 năm tuổi ở Nhật

Làng gốm mang âm sắc của những chiếc cối giữa các dãy núi

(Ảnh: M-Japan)

Thành phố Hita, tỉnh Oita có nền văn hóa dân gian phong phú từ thời kỳ Edo. Ở khu vực phía Bắc là những dãy núi sừng sững chia tách tỉnh Fukuoka và tỉnh Oita. Nằm giữa các dãy núi đó là ngôi làng nơi lưu giữ và bảo tồn nghề gốm truyền thống đã hơn 300 năm. Người ta thường gọi ngôi làng đó là Ontayaki no sato.

Trong không gian nhỏ hẹp giữa các dãy núi là các xưởng gốm nằm kề nhau. Lò nung gốm ở khu vực Ontayaki có 10 lò. Để bảo tồn phương pháp thủ công truyền thống này, người ta đã không tăng số lượng lò nung gốm thêm nữa, từ bố mẹ sẽ lưu truyền cho con cái kỹ thuật làm gốm qua các thế hệ.

Khi đến làng, bạn sẽ chú ý trước tiên đến âm thanh và mùi hương rất lạ, rất riêng. Nơi phát ra âm thanh là Karausu (cối giã), còn mùi hương là mùi của khói bay lên khi nung gốm Ontayaki. Người ta đã sử dụng dòng nước để lấy đất, tạo ra đất sét là nguyên liệu của đồ gốm Ontayaki.

Nơi phát ra âm thanh chính là ở đây. (Ảnh: M-Japan)

Dụng cụ đơn sơ cảm nhận được sự ấm áp của đất

Làng gốm có tuổi đời hơn 300 năm. (Ảnh: M-Japan)

Ontayaki được biết đến nhờ sự bảo tồn rất tốt phương pháp thủ công truyền thống từ sơ khai khi được tạo ra. Các dụng cụ đơn sơ có thể cảm nhận được sự ấm áp của đất, các hoa văn mang tính hình học được thể hiện bằng dao trộn kim loại là những đặc trưng của đồ gốm.

Gốm Ontayaki được biết đến nhờ sự bảo tồn rất tốt phương pháp thủ công truyền thống từ sơ khai khi được tạo ra. (Ảnh: M-Japan)

Vốn dĩ đồ gốm này được tạo ra một cách bí mật trong ngôi làng nhưng vào thời kỳ Minh Trị, Yanagi Muneyoshi người dẫn đầu phong trào vận động sản phẩm thủ công mỹ nghệ đại chúng tại Nhật Bản đã phát hiện ra giá trị mỹ thuật và vẻ đẹp của đồ gốm này, nhà nghệ thuật gốm của Anh có tên Bernard Leach đã đến đây học nghề làm gốm và đồ gốm này đã được biết đến trên toàn thế giới.

Một số sản phẩm được trưng bày ở làng. (Ảnh: M-Japan)

Sự đơn sơ, mộc mạc làm nên giá trị và vẻ đẹp riêng của gốm Ontayaki. (Ảnh: M-Japan)

Đồ gốm này không có sự lộng lẫy như đồ gốm Aritayaki nhưng chính sự đơn sơ, mộc mạc của nó lại trở nên thân thuộc trên bàn ăn thông thường và trong cuộc sống thường ngày.

Cách làm đồ gốm Ontayaki

Nhật Bản có nhiều loại đồ gốm nổi tiếng trên cả nước nhưng loại đồ gốm được lưu giữ cách làm nguyên sơ như ngày xưa cho đến nay thì ngoài đồ gốm Ontayaki ra chỉ có một số ít.

(Ảnh: M-Japan)

Những người thợ gốm Ontayaki ngày nay cũng hoàn toàn không sử dụng máy móc nào, chỉ sử dụng sức người và sức thiên nhiên như ngày xưa để làm gốm.

Đồ gốm Ontayaki là loại đồ gốm kế thừa những gì tốt đẹp không hề thay đổi: Trước tiên là phải làm đất thích hợp để làm gốm, thường sẽ là đất được đào lên từ núi. Tại làng Ontayaki, các gia đình làm nghề sẽ sẽ cùng nhau mua núi và đảm bảo đất phù hợp để làm đồ gốm Ontayaki. Sau đó sẽ đập vỡ đất tơi ra bằng cối giã, rồi lọc đất, làm khô nước và cuối cùng mới đến bước tạo hình.

Đây là công đoạn lọc đất đã được làm vỡ, chỉ lấy những hạt nhỏ nổi trên nước. (Ảnh: M-Japan)

Sau đó cần phải làm khô nước, để tạo ra đất có thể thao tác tạo hình. (Ảnh: M-Japan)

Kỹ thuật truyền thống được kế thừa

Sakamoto Takuma - Thợ gốm 21 tuổi. Anh bắt đầu học làm thợ gốm lúc 18 tuổi, và đã tạo ra vô số sản phẩm gốm.(Ảnh: M-Japan)

Sakamoto Takuma trong quá trình tạo bát gốm. Đầu tiên là bước tạo hình này, sau đó sẽ theo quy trình làm khô, tráng men và cho vào lò nung trong 2 ngày. (Ảnh: M-Japan)

Theo anh Takuma: "Từ khi còn nhỏ tôi đã chơi đất nặn cạnh bố lúc ông làm việc. Các lò gốm Ontayaki giống như một gia đình, chúng tôi có thể cùng nhau sử dụng cối giã, lò nung... cùng nhau lưu giữ gốm Ontayaki." (Theo M-Japan)

Nghệ nhân Sakamoto Takumi. (Ảnh: M-Japan)

Làng nghề gốm Ontayaki nổi tiếng nhất là nghệ nhân Sakamoto Takumi với kỹ thuật và tài hoa hơn người, ông cũng đồng thời giữ chức Trưởng Hiệp hội gốm.

"Ontayaki vẫn luôn bảo tồn và lưu giữ phương thức làm gốm từ xa xưa. Chúng tôi làm gốm chỉ bằng sức thiên nhiên và con người nên không thể sản xuất với số lượng lớn như ở các làng khác. Chúng tôi cũng không thể tiếp đón du khách với số lượng lớn như một nơi thăm quan du lịch được. Nhưng cũng chính vì thế mà tôi hy vọng mọi người có thể cảm nhận được những gì tốt đẹp của đồ gốm không thay đổi qua thời gian. Các bạn có thể đặt thức ăn, các món đã chế biến bằng sức thiên nhiên lên đồ gốm được làm bằng sức thiên nhiên. Tôi nghĩ rằng điều đó mang lại hạnh phúc và sức khỏe" - Ông Takumi chia sẻ với M-Japan.

Làng gốm Ontayaki nằm ở giữa núi nên nếu không có ô tô thì không tiện đi lại. Nhưng cũng chính vì thế mà nơi đây vẫn còn lưu giữ lại không khí của vùng đồi núi Nhật Bản và không gian yên bình không giống như khu du lịch.

Nếu có dịp tới thăm hoặc sinh sống, học tập tại Nhật Bản, bạn hãy thử đến Ontayaki - cảm nhận bầu không khí ôn hòa, dễ chịu của ngôi làng trên núi và phương thức làm gốm thủ công truyền thống của Nhật Bản.

Làm thế nào để du lịch Tokyo với ngân sách eo hẹp? Đừng lo nếu bạn không có quá nhiều chi phí cho chuyến đi, bởi du lịch ở Tokyo cũng không hề đắt như bạn tưởng. Với ...

Những cây hoa anh đào đầu tiên từ Nhật Bản đã về tới Hà Nội Để chuẩn bị cho lễ hội hoa anh đào sẽ được khai mạc lúc 20h ngày 10/2 tại Vườn hoa Tượng đài Lý Thái Tổ, trưa ...

Phương Lâm