Nhân phẩm: Người giá 300.000, người giá 20 triệu!

Mặc dù có nhiều nội dung về thi cử, tuyển sinh, đào tạo… nhưng dự thảo nghị định mới về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giáo dục do Bộ GD&ĐT soạn thảo chỉ đang thu hút sự quan tâm của dư luận về các quy định gắn với quan hệ thầy trò.

Mức phạt: Bên nặng, bên nhẹ

Theo dự thảo thì hành vi xúc phạm nhân phẩm, danh dự nhà giáo, cán bộ, nhân viên cơ sở giáo dục (và người học) có thể bị phạt 10-20 triệu đồng. So với quy định hiện hành là Nghị định 138/2013, dự thảo không chỉ tăng gấp đôi mức phạt mà còn mở rộng đối tượng được bảo vệ nhân phẩm, danh dự trong lĩnh vực giáo dục (ngoài nhà giáo, cán bộ quản lý thì bổ sung thêm nhân viên cơ sở giáo dục).

Trên báo chí, mạng xã hội, hầu hết đều phản đối việc xử phạt và mức phạt của dự thảo với nhiều lý lẽ khác nhau. Tuy nhiên, điều chúng tôi muốn số đông cùng xem xét từ dự thảo trên chính là tính cần thiết của quy định. Chính phủ có nên ban hành quy định riêng để xử phạt hành vi xúc phạm danh dự, nhân phẩm dành cho thầy cô, học sinh, sinh viên hay không?

Hẳn nhiều người còn nhớ vụ người đàn ông 39 tuổi dùng sức mạnh ôm hôn và có nhiều hành động khiếm nhã với một nữ đồng nghiệp ở huyện Triệu Phong, Quảng Trị nhưng chỉ bị phạt 200.000 đồng. Cần so sánh ngay: Mức phạt gây nhiều bất bình này thấp hơn 18 lần (và có thể hơn 37 lần) mức phạt dành cho cá nhân có hành vi xúc phạm danh dự, nhân phẩm thầy, cô giáo, người học.

Nhiều mâu thuẫn và lắm hệ lụy

Chính phủ đang có đến bốn nghị định cùng ban hành vào năm 2013 để xử phạt hành vi xúc phạm danh dự, nhân phẩm với bốn cách phạt nhẹ, nặng khác nhau tùy thuộc đối tượng bị xúc phạm. Ví dụ xúc phạm nhà giáo thì mức phạt khác, xúc phạm nhà báo thì mức phạt khác, mức phạt cho việc xúc phạm người bình thường thì lại khác nữa… Trong đó nếu xúc phạm người bình thường thì bị phạt thấp nhất.

Lý do nào các nghị định lại có sự phân biệt nạn nhân là người bình thường, người làm các nghề như công nhân, bác sĩ, kiểm sát viên… với nhà giáo, người học để có các mức phạt chênh nhau khá xa về việc bị xúc phạm danh dự, nhân phẩm?

Chẳng lẽ khi bị xúc phạm về danh dự, nhân phẩm thì người bình thường ít cảm thấy ê chề hơn thầy cô, nhân viên nhà trường nên mức phạt dành cho người vi phạm phải lúc thấp, lúc cao? Có phải người bình thường thì ít bị tổn thương hơn các thầy cô, cán bộ quản lý giáo dục (và tới đây có cả nhân viên cơ sở giáo dục)? Nói cách nào đó, nhân phẩm có giá cao, thấp khác nhau; nhân phẩm của nhà giáo, người học thì có giá cao hơn nhiều người khác?

Thử hình dung về các nguy cơ nếu tới đây cũng vịn lẽ có nhiều bác sĩ, công an… bị lăng mạ gây bức xúc trong xã hội (như giải thích của Bộ GD&ĐT khi trình dự thảo trên để tăng tiền phạt), các bộ Y tế, Công an… cũng đòi có quy định phạt riêng để bảo vệ nhân sự trong ngành? Người dân biết đường nào lần với “rừng” luật về nhân phẩm!

Chưa kể, với phân định của Nghị định 159, 174 thì cùng là nhà báo bị xâm phạm nhưng nếu việc xâm phạm xảy ra ở ngoài đời thì cá nhân vi phạm có thể bị phạt mút khung 20 triệu đồng, còn xâm phạm trên mạng thì cá nhân vi phạm chỉ có thể bị phạt mút khung 10 triệu đồng. Thấp, cao vậy là do bị xâm phạm trên mạng đỡ đau đớn hơn bị xâm phạm ở ngoài đời hay sao? Có chắc thế không?

Bất kỳ ai thì danh dự, nhân phẩm, uy tín của cá nhân đều phải được tôn trọng, được pháp luật bảo vệ như nhau. Vậy nên, các khác biệt đang có về mức phạt trong các nghị định là không thể nào chấp nhận được. Trong quan hệ với nhau qua việc dạy-học, một khi đã có hành vi vi phạm pháp luật thì những công dân như thầy cô, người học, phụ huynh… cũng phải chịu các trách nhiệm pháp lý giống như mọi công dân khác.

Chính phủ cần phải có sự thống nhất như vậy thì mới đảm bảo được nguyên tắc tối thượng là mọi công dân đều bình đẳng trước pháp luật, với nhân phẩm thì dứt khoát không có sự trọng, khinh.

Theo đó, nếu phụ huynh, người học xúc phạm thầy cô đến mức phải bị xử lý hành chính thì họ sẽ bị xử phạt hành chính theo quy định chung và còn có thể phải thực hiện các biện pháp khắc phục hậu quả như xin lỗi công khai, bồi thường tổn thất về tinh thần... Tương tự, thầy cô xúc phạm người học đến mức phải bị xử lý hành chính thì họ cũng sẽ bị xử phạt và phải xin lỗi hay còn phải bồi thường y như cách mà họ được nhận khi bị xúc phạm.

Dự thảo phạt thầy mắng trò, trò mắng thầy: 'Không muốn đạo đức nhà giáo được đo đếm bằng tiền' Nhiều ý kiến cho rằng, cần phải lượng hóa các mức phạt và phân định rõ ranh giới giữa phạt nghiêm khắc với xâm phạm ...

'Thầy mắng trò mà bị phạt tới 20 triệu đồng thì sẽ khó dạy được học sinh ngỗ ngược' Nhiều ý kiến lo lắng, nếu thầy đánh mắng học trò chỉ vì muốn các em tốt lên mà bị phạt nặng thì rất dễ ...