Những công trình biểu tượng xa lạ với đám đông

Ngày 26/4/2017 vừa qua, tỉnh Quảng Ninh khiến cả nước sững sờ khi tổ chức lễ khánh thành công trình Cổng chào tỉnh được xây dựng trên quy mô 120 ha với số tiền đầu tư gần 200 tỉ đồng.

Theo tỉnh Quảng Ninh, toàn bộ Dự án trên có quy mô tổng diện tích trên 139.000 m² với tổng mức đầu tư 368 tỷ đồng, trong đó nguồn vốn ngân sách tỉnh chi cho giải phóng mặt bằng khoảng 10 tỷ đồng. Tất cả kinh phí còn lại sử dụng từ nguồn xã hội hóa.

Công trình này là một trong số các công trình thuộc Dự án Công trình cổng tỉnh và điểm dừng chân, giới thiệu sản phẩm tỉnh Quảng Ninh. Hệ thống cổng chào được thiết kế bằng khung thép với 8 cột chính có độ cao từ 38-43m.

Cổng chào gần 200 tỷ đồng của tỉnh Quảng Ninh.

Theo dẫn giải của cơ quan chức năng tỉnh Quảng Ninh, công trình là sự kết hợp giữa hai yếu tố di sản thiên nhiên thế giới Vịnh Hạ Long và Trung tâm phật giáo Yên Tử.

Người đại diện của tỉnh Quảng Ninh còn cho biết thêm, công trình khi dựng lên đã đảm bảo được các tiêu chí như “uy nghi, vững chãi, ấn tượng, đặc biệt, hiện đại và phản ánh được truyền thống văn hóa lịch sử của vùng đất Quảng Ninh, tâm linh thiêng liêng Yên Tử, kỳ quan thiên nhiên thế giới Vịnh Hạ Long”.

Thể hiện khẩu hiệu lời chào “Quảng Ninh hội tụ và lan tỏa” để truyền tải thông điệp và ý nghĩa trên cho người dân và du khách đến với Quảng Ninh.

Đó là theo lời giới thiệu, dẫn giải của cơ quan chức năng tỉnh Quảng Ninh. Thực tế, ngay từ khi xây dựng, nhiều người dân của tỉnh và những du khách đi qua địa bàn đã không khỏi tò mò về công trình “lạ lùng” này.

Đến khi công trình được khánh thành, đưa vào sử dụng, kèm theo lời giới thiệu của tỉnh, nhiều người mới “té ngửa” khi nhận ra đó là “cổng chào” của tỉnh.

Thú thực là khi ngắm công trình cổng chào ở các góc chụp khác nhau, sau đó đối chiếu với lời giới thiệu của tỉnh Quảng Ninh, tôi cảm thấy như đây là hai công trình hoàn toàn khác, chẳng có mối liên hệ gì.

Nhìn khối sắt được uốn cong theo hình tam giác, khi đi qua, cá nhân tôi cảm thấy mình đang chui vào một cái khung, hay một mô hình bài tập nhào lộn nào đó, chứ chẳng nhận ra đâu là “sự kết hợp giữa yếu tố di sản thiên nhiên thế giới Vịnh Hạ Long với Trung tâm Phật giáo Yên Tử”.

Chẳng lẽ, do trí tưởng tượng của tôi quá hạn hẹp, khuôn cứng? Hay con mắt nghệ thuật của người làm kiến trúc, xây dựng nó quá cao siêu, nên không mấy người đọc ra ý tưởng của họ gửi gắm?

Nghe ngóng dư luận, mới thấy, không chỉ tôi, mà rất nhiều người dân không hiểu được ý nghĩa từ công trình hoành tráng, với số tiền đầu tư gần 200 tỉ đồng này.

Quả thật, một công trình nghệ thuật đặc trưng, đại diện cho hình ảnh của tỉnh để giới thiệu với mọi người mà nhiều người nhìn vào đó không hiểu gì, có lẽ cũng nên xem lại ý tưởng của người thực hiện.

Không nên đưa thứ nghệ thuật quá cao siêu vào cái “cổng chào”, để rồi người ta đến và không nhận ra đó là cổng gì. Còn nếu làm chỉ để cho cổng “chào” một số người hiểu được nó thì đây không còn là công trình mang tính đại chúng nữa.

Về hiệu quả kinh tế, tôi thấy đây là một công trình lãng phí, dù đã được giải thích là công trình sử dụng nguồn vốn “xã hội hóa”.

“Xã hội hóa” thì vẫn là tiền của người dân địa phương, của các doanh nghiệp trên địa bàn. Họ không phải những người làm “từ thiện”.

Đầu tư lãng phí vào một cái cổng, chắc chắn, các doanh nghiệp bỏ vốn sẽ đưa ra những “mặc cả”, “yêu sách” khác với tỉnh để mau hoàn lại vốn.

Nếu muốn “chào” khách, tạo điểm nhấn để buộc khách phải dừng chân, nghỉ ngơi, mua sắm, có nhất thiết phải làm cái “khung” 200 tỉ đồng để khách phải chui qua đấy, hoặc hứng chí lắm thì chụp tấm hình nhỏ xíu lưu niệm không?

Tôi tin là, nếu tính toán một cách thận trọng, chắc chắn, câu trả lời sẽ là “không cần thiết”!

Trong khi dư luận về công trình “cổng chào” của Quảng Ninh còn chưa lắng xuống, thì cách địa phương đó không xa, tỉnh Thái Bình cũng gây sốc cho người dân cả nước khi đưa ra bản vẽ công trình đang hoàn tất thủ tục phê duyệt mang tên “Tháp Thái Bình”.

Theo tiết lộ của tỉnh, Tháp Thái Bình có tổng mức đầu tư 300 tỉ đồng, với quy mô 25 tầng, cao 126m được xây dựng trên tổng diện tích 16.870 m².

Phối cảnh tháp Thái Bình 25 tầng, cao 126m.

Cũng giống như Quảng Ninh, để dư luận bớt lo lắng, tỉnh Thái Bình cũng công bố toàn bộ số tiền xây dựng tháp được huy động từ nguồn “xã hội hóa”. Không chỉ mang ý nghĩa là công trình kiến trúc, văn hóa, biểu trưng thuần túy, tháp Thái Bình còn có công năng là một công trình du lịch, thương mại, triển lãm.

Trong tòa tháp, sẽ có các tầng dùng để tổ chức các hoạt động thương mại. Tóm lại, đây là một biểu tượng vừa mang ý nghĩa văn hóa, vừa có mục đích kinh doanh, phát triển kinh tế-du lịch.

Nhìn bản mô phỏng tòa tháp, người ta lần nữa ngạc nhiên khi nhận thấy, chẳng biết cái tòa tháp ấy có bóng dáng gì, đường nét gì để làm biểu tượng của Thái Bình?

Nhắc đến Thái Bình, người ta hình dung ra ngay đây là quê lúa, là đất của “chị Hai Năm tấn”, là những bãi biển, là vùng đất duy nhất của miền Bắc không có đồi, núi.

Vậy, tòa tháp 25 tầng kia biểu trưng cho “chất” gì của quê hương Thái Bình? Nó mang ý nghĩa gì để coi đó là “biểu tượng” của tỉnh?

Đi qua nhiều tuyến đường tỉnh lộ, huyện lộ của Thái Bình, tôi nhận thấy, hệ thống đường sá của tỉnh đang ngày càng xuống cấp trầm trọng. Các công trình phúc lợi xã hội khác cũng không phải là điểm mạnh của tỉnh.

Tóm lại, Thái Bình vẫn là một tỉnh nghèo ở khu vực Bắc Bộ. Vì vậy, tôi nghĩ, chắc chắn, việc đầu tư các công trình đường sá, công cộng, phúc lợi xã hội sẽ có ý nghĩa hơn nhiều so với việc xây dựng tòa tháp rất khó gọi tên kia.

Cả cổng chào của tỉnh Quảng Ninh và tháp biểu tượng của tỉnh Thái Bình đều được các cơ quan chức năng tỉnh này khẳng định đây là “công trình biểu trưng” của tỉnh.

Chẳng hiểu quy trình triển khai các dự án của 2 tỉnh thế nào, song, lắng nghe dư luận cho thấy, hầu hết người dân đều bất ngờ trước thông tin về những công trình này.

Chỉ đến khi bắt tay triển khai hoặc thông tin chính thức đưa ra, họ mới biết “mặt ngang mũi dọc” cái công trình được cho là “biểu trưng” của toàn tỉnh ấy.

Vậy là, những công trình mang danh “biểu trưng”, thực tế lại được lựa chọn, quyết định vẽ lên bởi số ít người. Và, lẽ ra cái công trình phải hết sức gần gũi, thiêng liêng, giàu ý nghĩa ấy lại xa lạ với số đông quần chúng nhân dân và du khách lân cận.

Xây dựng các công trình biểu trưng, biểu tượng, vừa mang giá trị văn hóa, du lịch, lại kết hợp tạo nguồn thu kinh tế là chủ trương mới, có thể chấp nhận được.

Tuy nhiên, làm lúc nào, ở đâu, quy mô ra sao và triển khai như thế nào những vấn đề mà lãnh đạo các địa phương cần lưu ý.

Đừng để khi đứng dưới chân những biểu tượng hoành tráng của tỉnh, người nơi khác đến không hiểu họ đang đứng ở đâu, còn người bản địa lại méo mặt không hiểu cái công trình ấy mọc ra để làm gì.

Nói thế thôi, nhìn biểu tượng làm sao mà no như ăn cơm, ăn cháo được.

Thái Bình xây tháp biểu tượng 300 tỷ đồng Tòa tháp 25 tầng, cao hơn 126m đang được Thái Bình hoàn tất thủ tục để khởi công với kỳ vọng đây sẽ biểu tượng ...