Rèn luyện con kiểu 'lạnh giá' Bắc Âu có gì hay?

Đi nhà trẻ sớm, trẻ sẽ hung hăng hơn hoặc thụ động hơn

Trong khi đa số các vùng ở Bắc Mỹ bố mẹ không dám mơ đến việc để con chơi ngoài trời khi họ tranh thủ ghé vào Starbuck vài phút, nhưng ở những nước Scandinavi, việc nhìn thấy một hoặc vài cái xe tập đi ở ngoài quán cà phê thì khá là bình thường - ngay cả khi tuyết đang rơi. Nghe có vẻ hơi rùng mình, nhưng đám trẻ quấn đầy quần áo này khá ấm áp, chỉ có lối sống như vậy khiến rùng mình.

Nếu như bạn không sống ở Scandinavia, sẽ không hề an toàn và cũng không được phép khi để con ở ngoài trời, còn bạn tranh thủ chạy vào uống cà phê. Nhưng ở vài vùng của Scandinavia sự tiếp cận này với cách nuôi dạy con cái đã giải thích lối sống của phía bên kia Atlantic. Có bốn điểm rất đáng chú ý trong cách nuôi dạy con của người Bắc Âu.

Trẻ em Bắc Âu chơi đùa ở ngoài trời giá lạnh là chuyện bình thường. (Ảnh: NPR)

Trẻ em ngủ trưa ngoài trời giá lạnh

Những đứa trẻ ngái ngủ ở ngoài quán cà phê là ví dụ quan trọng để thấy người Scandinavia không sợ hãi gì mùa đông cả. Họ để bọn trẻ ngủ ngoài trời suốt ngày, và lũ trẻ thì có vẻ thích thú với điều này. Một nghiên cứu ở Phần Lan gần đây cho thấy trẻ em ngủ trưa ngoài trời giá lạnh sẽ ngủ lâu hơn đám ngủ trong nhà.

Việc thực hành này có lợi ích cho việc chuẩn bị vào mùa dài nhất ở Phần Lan (và cũng vậy ở Na Uy, Thuỵ Điển, Đan Mạch và Iceland). Có vẻ như ngủ trưa trong cái lạnh có thể ngăn ngừa cảm lạnh.

Trong quyển sách của mình, "Không có mùa nào được coi là mùa xấu: những bí mật của một bà mẹ Scandinavia để nuôi con mạnh khoẻ, rắn rỏi và tự tin", tác giả Linda Akeson McGurk trích dẫn một bác sĩ nhi khoa Thuỵ Điển kêu gọi cho trẻ ngủ trưa ngoài trời, một nghiên cứu của Thuỵ Điển từ những năm 90 chỉ ra rằng những em bé mẫu giáo mà được ở ngoài trời 6-9 tiếng/ tuần sẽ ít bị ốm hơn là những em ở trong nhà nhiều hơn.

Em bé nằm trên xe đẩy ở ngoài trời lạnh giá - cảnh tượng thường thấy ở các nước Bắc Âu. (Ảnh: NPR)

Khái niệm Bắc Âu về trung lập giới tính

Các đồ cho trẻ em màu hồng hay màu xanh dương là không thông thường ở một nước Bắc Âu. Bố mẹ sẽ hay mua cho con các màu vàng, nâu và những thứ có thể dùng được cho đứa em tiếp theo với bất cứ giới tính nào. Và sự trung lập thì không chỉ trong chuyện quần áo.

Theo BBC, ở trường mầm non Egalia ở Stockholm, Thuỵ Điển, bọn trẻ không bị phân ra là "trai" hay "gái", chúng chỉ là "bọn trẻ". Các giáo viên không dùng các danh từ phân biệt giới mà gọi bọn trẻ bằng tên, hoặc dùng các từ không có ý phân biệt.

Như một nhà nghiên cứu Thuỵ Điển đã nói đến, vào độ tuổi này "Trẻ em gái và trai sẽ giống nhau nhiều hơn là khác biệt. Chính kỳ vọng của người lớn vào trẻ em khiến chúng trở nên khác đi".

Các bố mẹ Scandinavia không bị ám ảnh bởi thành tích học tập trong những năm đầu tiên, và bọn trẻ thì chỉ bắt đầu đi học khi vào khoảng 6, 7 tuổi. (Ảnh: Mother)

"Chơi trước, học sau"

Các bố mẹ Scandinavia không bị ám ảnh bởi thành tích học tập trong những năm đầu tiên, và bọn trẻ thì chỉ bắt đầu đi học khi vào khoảng 6, 7 tuổi.

Trong khi trường mầm non ở đây (Mỹ) thì được coi như trường học đầu tiên, Kindergarten ở đó (Bắc Âu) thì là chơi, không có bài tập hay đọc sách. Ý nghĩ là một đứa trẻ không học đọc cho đến khi được 7 tuổi sẽ khiến nhiều phụ huynh hoảng sợ ở các nước ngoài Bắc Âu, nhưng nghiên cứu chỉ ra rằng chúng có thể bắt kịp: Vào thời điểm trẻ em 11 tuổi, các em đọc cùng một trình độ với những em học đọc từ khi 5 tuổi.

Những năm chơi kéo dài có thể giúp trẻ em theo cách mà việc học ở trường không thể. Một nghiên cứu mới đây của Stanford cho thấy những đứa trẻ đi học muộn hơn 1 năm có sự mất tập trung hoặc tăng động ít hơn một cách đáng kể, và những dấu hiệu tích cực này vẫn thể hiện cho đến khi 11 tuổi.

Các nghiên cứu cho thấy việc chơi ở trường mầm non cải thiện kỹ năng vận động và giúp trẻ em trở thành các công dân tích cực trong sự hòa nhập xã hội, vì vậy có lẽ những người Scandinavia đã làm được điều gì đó bằng việc bắt đầu sự học hành muộn hơn.

Họ nói "không" với đánh đập

Việc đánh đập vẫn được phép ở Bắc Mỹ, nhưng nó đã là bất hợp pháp ở Thuỵ Điển từ những năm 70, và các nước Scandinavia khác cũng đã làm vậy từ sau đó. Nghiên cứu cho thấy việc đánh đập khiến hành vi của trẻ trở nên tồi tệ hơn về lâu dài, thế nên có lẽ chúng ta nên làm theo sự dẫn đầu của người Thuỵ Điển và tìm những cách khác tích cực hơn để thoả thuận về nguyên tắc.