Tăng cường quản lý kinh phí bảo trì phần sở hữu chung nhà chung cư

Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị vừa ban hành Chỉ thị số 02 về việc tăng cường công tác quản lý, sử dụng kinh phí bảo trì phần sở hữu chung nhà chung cư.

Theo Bộ Xây dựng, những năm gần đây, nhu cầu về nhà ở tăng cao, xu hướng ở nhà chung cư ngày càng phát triển.

Tại nhiều địa phương, việc quản lý, sử dụng kinh phí bảo trì phần sở hữu chung nhà chung cư của một số chủ đầu tư, Ban quản trị nhà chung cư đã bước đầu đi vào nền nếp theo quy định.

Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện chức năng quản lý nhà nước, Bộ Xây dựng khẳng định, nhiều chủ đầu tư, Ban Quản trị nhà chung cư quản lý, sử dụng kinh phí bảo trì phần sở hữu chung nhà chung cư (kinh phí bảo trì) không chấp hành hoặc chấp hành nhưng không đầy đủ theo quy định.

Điều này dẫn đến tình trạng xảy ra nhiều tranh chấp, đơn thư khiếu nại kéo dài. Tại nhiều khu chung cư, người dân phản ứng quyết liệt với chủ đầu tư, căng băngrôn tại tòa nhà, cơ quan quản lý nhà nước và cấp chính quyền... gây mất mỹ quan đô thị, tạo ra dư luận xấu, làm ảnh hưởng đến an ninh trật tự của địa phương.

Theo đó, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị yêu cầu các cấp chính quyền, cơ quan chức năng, tổ chức và cá nhân liên quan phổ biến, tuyên truyền pháp luật về nhà ở; tăng cường thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm liên quan đến quản lý, sử dụng nhà chung cư, nhất là chú trọng đến việc quản lý, sử dụng kinh phí bảo trì.

Tại Chỉ thị số 02, Bộ Xây dựng đề nghị Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố thực hiện quyền và trách nhiệm theo quy định tại khoản 1 Điều 85 Nghị định số 99/2015 của Chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Nhà ở.

Các địa phương chỉ đạo cơ quan chức năng phối hợp cơ quan công an trên địa bàn xử lý đối với những trường hợp có dấu hiệu vi phạm hình sự trong quản lý, sử dụng kinh phí bảo trì theo quy định; kiên quyết chỉ đạo cưỡng chế, xử lý nghiêm chủ đầu tư không bàn giao kinh phí bảo trì cho Ban quản trị theo quy định tại Nghị định 99 - Bộ Xây dựng yêu cầu.

Đồng thời, các địa phương tiếp tục thực hiện đầy đủ nội dung tại Chỉ thị số 29 của Thủ tướng Chính phủ về việc tăng cường hiệu lực quản lý nhà nước đối với công tác quản lý, vận hành, sử dụng nhà chung cư.

Sở Xây dựng các địa phương tiếp tục nâng cao vai trò, chức năng quản lý nhà nước và tổ chức thanh tra chuyên ngành về nhà ở tại địa phương; trong đó, tăng cường thanh tra quản lý, sử dụng kinh phí bảo trì các nhà chung cư.

Khi phát hiện tổ chức, cá nhân có dấu hiệu tội phạm về quản lý, sử dụng kinh phí bảo trì thì chuyển cơ quan điều tra theo quy định. Những trường hợp phức tạp cần liên hệ với Thanh tra Bộ Xây dựng để được hướng dẫn nghiệp vụ về thanh tra chuyên ngành.

Về phía Ủy ban Nhân dân cấp quận, huyện, cần kiểm tra việc quản lý, sử dụng nhà chung cư, nhất là kinh phí bảo trì; xử lý theo thẩm quyền hoặc đề nghị cơ quan có thẩm quyền xử lý các hành vi vi phạm quy định nếu có. Khi nhận được đầy đủ hồ sơ đề nghị của Ban quản trị nhà chung cư cần khẩn trương kiểm tra, sớm ban hành quyết định công nhận,

Đối với chủ đầu tư, có trách nhiệm mở 1 tài khoản thanh toán tại 1 tổ chức tín dụng để gửi có kỳ hạn đối với mỗi một dự án đầu tư xây dựng nhà ở có nhà chung cư để nhận kinh phí bảo trì do người mua, thuê mua nhà ở, phần diện tích khác và chủ đầu tư nộp theo quy định.

Sau khi mở tài khoản, chủ đầu tư phải có văn bản thông báo cho Sở Xây dựng địa phương biết về tên tài khoản, số tài khoản đã mở, tên tổ chức tín dụng nơi mở tài khoản và kỳ hạn gửi tiền.

Khi Ban quản trị được thành lập thì chủ đầu tư phải bàn giao ngay kinh phí bảo trì cho Ban quản trị theo quy định và có trách nhiệm đóng tài khoản đã lập và thông báo bằng văn bản cho Sở Xây dựng. Việc sử dụng kinh phí bảo trì phải bảo đảm đúng mục đích, công khai, minh bạch.

Chủ đầu tư có trách nhiệm tổ chức hội nghị nhà chung cư lần đầu. Trường hợp tổ chức không thành công thì trong thời hạn 7 ngày làm việc kể từ ngày tổ chức họp hội nghị được ghi trong thông báo mời họp, chủ đầu tư phải có văn bản đề nghị chính quyền cơ sở nơi có nhà chung cư để tổ chức hội nghị nhà chung cư lần đầu...

Đặc biệt, tại Chỉ thị 02, Bộ Xây dựng nêu rõ các hành vi bị nghiêm cấm như chiếm dụng diện tích nhà ở trái pháp luật; lấn chiếm không gian và phần thuộc sở hữu chung hoặc của các chủ sở hữu khác dưới mọi hình thức; tự ý thay đổi kết cấu chịu lực hoặc thay đổi thiết kế phần sở hữu riêng trong nhà chung cư; sử dụng phần diện tích và các trang thiết bị thuộc quyền sở hữu, sử dụng chung vào sử dụng riêng; sử dụng sai mục đích phần diện tích thuộc sở hữu chung hoặc phần diện tích làm dịch vụ trong nhà chung cư hỗn hợp so với quyết định chủ trương đầu tư dự án xây dựng nhà ở và nội dung dự án đã được phê duyệt (trừ trường hợp được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cho phép chuyển đổi mục đích sử dụng).

Về phía Ban quản trị nhà chung cư cũng phải có trách nhiệm mở tài khoản để nhận kinh phí bảo trì phần sở hữu chung do chủ đầu tư bàn giao; quản lý và phối hợp với chủ đầu tư để lập biên bản quyết toán số liệu kinh phí bảo trì; sử dụng kinh phí bảo trì bảo đảm đúng mục đích, công khai, minh bạch...

Thu hồi kinh phí bảo trì đối với 12 chủ đầu tư sai phạm

Chánh Thanh tra Bộ Xây dựng đã ban hành 18 kết luận thanh tra đối với 18 chủ đầu tư và 17 Ban quản trị tại 24 nhà chung cư, cụm nhà chung cư và buộc 12/18 chủ đầu tư phải gửi vào tài khoản kinh phí bảo trì theo quy định; đồng thời, quyết toán để chuyển ngay cho Ban quản trị nhà chung cư với tổng kinh phí bảo trì trên 344,96 tỷ đồng.

Qua thanh tra, lực lượng chức năng buộc 5/18 chủ đầu tư trả lại 2.080 m2 diện tích lấn chiếm về cho cư dân có giá trị khoảng 62,40 tỷ đồng; xử phạt vi phạm hành chính 8/18 chủ đầu tư với tổng số tiền 1,03 tỷ đồng. Đặc biệt, những kết luận thanh tra này đã giải quyết dứt điểm nhiều kiến nghị, khiếu nại gay gắt của cư dân, góp phần ổn định cuộc sống của người dân.

Bộ Xây dựng cho rằng, có 7 nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng tranh chấp, đơn thư khiếu nại gay gắt, kéo dài như: nhận thức pháp luật, cách thức, thái độ làm việc và sự hợp tác thiếu thống nhất giữa chủ đầu tư và Ban quản trị; chủ đầu tư tự ý thay đổi công năng, mục đích sử dụng, lấn chiếm, sử dụng các phần thuộc sở hữu chung.

Cùng đó, nhiều chủ đầu tư chậm tổ chức hoặc tổ chức hội nghị nhà chung cư lần đầu không thành công, nhưng không có văn bản đề nghị UBND cấp cơ sở tổ chức; Ban quản trị nhà chung cư không thống nhất được các phần diện tích, nhất là phần diện tích chủ đầu tư giữ lại, thiết bị thuộc sở hữu chung của nhà chung cư theo quy định của Luật Nhà ở.

Mặt khác, nhiều chủ đầu tư không bàn giao, chậm bàn giao hoặc bàn giao không đầy đủ hồ sơ nhà chung cư cho Ban quản trị; chủ đầu tư và Ban quản trị chưa quyết toán số liệu cả gốc và lãi phần kinh phí bảo trì, nhưng chủ đầu tư đã bàn giao và Ban quản trị đã nhận số tiền kinh phí bảo trì.

Đặc biệt, chính quyền cơ sở xử lý chưa triệt để các kiến nghị, tranh chấp tại nhà chung cư của địa phương mình.