Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc: Chị bán chè, anh tài xế taxi phải là người giúp thu hút du khách

Phát biểu tại "Diễn đàn Nguồn nhân lực du lịch Việt Nam" tổ chức sáng nay tại TP HCM, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã đặt ra 3 câu hỏi liên quan lĩnh vực này cho các bộ ngành, doanh nghiệp và trường đào tạo ngành du lịch.

Theo Thủ tướng, để giải quyết vấn đề nguồn nhân lực đủ và đạt chất lượng, cơ quan quản lí và các doanh nghiệp cần trả lời câu hỏi: ngành du lịch liệu đã đủ hấp dẫn, đủ chính sách đãi ngộ thu hút  lao động có kĩ năng hay chưa; chúng ta đã làm gì để ngành du lịch tương xứng mục tiêu trở thành ngành "mũi nhọn", và cần xây dựng chiến lược thế nào để nguồn nhân lực du lịch đột phá trong thời gian tới?

Mỗi năm đón hàng triệu du khách, nhưng  nhân lực chất lượng cao đang thiếu hụt

Giám đốc Sở Du lịch TP HCM Bùi Tá Hoàng Vũ cho hay hiện ngành du lịch trong nước đang rất cần nguồn nhân lực, đặc biệt là nguồn nhân lực chất lượng cao.

Dẫn số liệu của Tổng Cục Thống kê, ông Vũ cho hay mỗi năm toàn ngành cần thêm gần 40.000 lao động, nhưng lượng sinh viên được đào tạo ra trường chỉ khoảng 15.000 người/năm, tức chỉ đáp ứng chưa đến 50% nhu cầu thực tế.

Giám đốc Sở Du lịch TP HCM Bùi Tá Hoàng Vũ cho hay hiện ngành du lịch trong nước đang khát nhân lực. (Ảnh: HL).

Đáng chú ý, nhân lực du lịch chỉ hơn 12% là có trình độ cao đẳng, đại học trở lên. Trong 1,3 triệu lao động làm việc trong ngành du lịch cả nước chỉ có 42% được đào tạo về du lịch, 38% được đào tạo từ các ngành khác chuyển sang và 20% chưa qua đào tạo chính qui mà chỉ được huấn luyện tại chỗ.

Theo ông Vũ, thực trạng là nguồn nhân công phổ thông chưa qua đào tạo rất phong phú, nhưng tìm kiếm lao động được đào tạo bài bản, đúng ngành nghề, có chất lượng là vấn đề khó khăn. Phần lớn doanh nghiệp du lịch lữ hành đều phải đào tạo lại khi nhận người lao động làm trong lĩnh vực.

Đặc biệt, nguồn nhân lực chất lượng cao đối với những vị trí chuyên gia và quản lí chuyên nghiệp như quản lí kinh doanh, quản trị chiến lược, nghiên cứu phát triển có chuyên môn nghiệp vụ cao càng thiếu hụt trầm trọng.

"Mỗi năm, TP HCM đón hàng triệu lượt khách quốc tế, đặc biệt tăng trưởng mạnh trong 3 năm trở lại đây. Tuy nhiên, có tới 30-45% hướng dẫn viên du lịch không đạt chuẩn ngoại ngữ, nhất là Nhật, Tây Ban Nha, Trung Quốc, Hàn Quốc, Nga còn rất hạn chế. Trong khi thị trường du khách quốc tế đến từ các quốc gia khác nhau tăng đều qua các năm thì số lượng hướng dẫn viên quốc tế đa dạng ngoại ngữ lại tăng không tương xứng", ông Vũ nói.

Dù có nhiều điều kiện về phát triển du lịch nhưng Giám đốc Sở Du lịch TP HCM cũng khẳng định so sánh với các nước trong khu vực, ngành du lịch Việt Nam vẫn còn xếp ở vị trí thấp hơn, nguyên nhân quan trọng do chất lượng nguồn nhân lực.

Năm 2018, ngành du lịch Việt Nam đón 15,5 triệu lượt khách quốc tế, doanh thu du lịch đạt 23 tỉ USD, đóng góp 7,5% vào GDP. Đây là mức tăng doanh thu ấn tượng, tuy nhiên mức năng suất khá thấp, với chỉ 3.477 USD/năm cho mỗi nhân lực trong ngành này.

Trong khi đó ở Singapore, mỗi lao động trong ngành tạo ra gần 48.000 USD/năm, gấp 15 lần, còn ở Thái Lan, mỗi lao động tạo ra hơn 8.000 USD/năm, cao gấp 2,5 lần so với nhân lực tại Việt Nam.

Doanh nghiệp phải trả lời câu hỏi ngành du lịch đã đủ hấp dẫn để thu hút lao động 

Trước tình hình thiếu nhân lực ngành du lịch, đặc biệt là nguồn nhân lực chất lượng cao mà cơ quan quản lí lẫn các doanh nghiệp du lịch lữ hành nêu, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc thẳng thắn đặt câu hỏi liệu ngành du lịch đã đủ hấp dẫn để cạnh tranh, thu hút lực lượng lao động có kĩ năng, không những trong nước mà cả quốc tế tham gia vào hay chưa?

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đặt 3 câu hỏi tại Diễn đàn Nguồn nhân lực du lịch Việt Nam tại TP HCM. (Ảnh: H.L).

Thủ tướng cho rằng chính những công ty, doanh nghiệp hoạt động tốt nhất trong ngành du lịch Việt Nam sẽ trả lời tốt nhất câu hỏi. Bởi các đơn vị này "là những nhà tuyển dụng tốt nhất, những môi trường làm việc, văn hóa công ty được đánh giá cao so với các công ty trong những ngành và lĩnh vực khác".

Đây không chỉ là câu hỏi cho doanh nghiệp du lịch mà cả cơ quan nhà nước. Du lịch là ngành có tính chất toàn cầu nên khó áp dụng chế độ bảo hộ, chính sách không được rời rạc mà phải tổng thể.

Thủ tướng lấy ví dụ khi dùng bữa tại một nhà hàng, có người phục vụ xếp đũa muỗng ở tay trái, vì biết rõ người khách này thuận tay trái.

Người đứng đầu Chính phủ cho rằng đây dù chỉ là hành động nhỏ nhưng có chiều sâu trong đào tạo, hiểu được khách hàng. Chính các trường học và doanh nghiệp nên tìm cách giải quyết được vấn đề này cho nguồn nhân lực.

"Chị bán chè cũng phải làm du lịch"

Năm 2018, ngành du lịch đóng góp 7,5% vào cơ cấu GDP, trong khi đó, mục tiêu kì vọng du lịch sẽ trở thành ngành kinh tế mũi nhọn được chiếm trên 10% GDP, tạo sức lan tỏa sâu rộng cho sự phát triển kinh tế-xã hội. Thủ tướng đặt vấn đề, các ban ngành, doanh nghiệp và cả trường đào tạo đang làm gì để được được mục tiêu "mũi nhọn" này.

Thủ tướng cho rằng nguồn nhân lực du lịch hiện nay nên được mở rộng, không được bó hẹp tại các công ty du lịch. Từ những chị bán chè ven đường, những quán gánh, tài xế taxi đến bộ phận dân cư liên quan khác đều có vai trò quan trọng trong phát triển du lịch.

Phóng viên tác nghiệp tại Hội nghị Thượng đỉnh Mỹ - Triều ấn tượng với ẩm thực và con người Hà Nội. (Ảnh: Zing).

Chính cộng đồng dân cư và cách ứng xử của cộng đồng dân cư sẽ tác động đến khách du lịch, đặc biệt là du khách quốc tế. Thủ tướng nhắc lại lí do tổ chức hội nghị toàn quốc về phát triển du lịch tại Hội An năm 2016, vì Hội An có cộng đồng làm du lịch rất tốt.

"Sáng sớm vào cửa hàng để đo quần áo, mua đồ đạc nhưng không mua, không lấy thì người bán vẫn vui vẻ và hướng dẫn đường cho khách". Thủ tướng nêu ví dụ và thông tin tại Hội nghị Thượng đỉnh Mỹ - Triều vừa qua, chính những người bán nước, họ tận tay đưa bát nước chè tới các phóng viên quốc tế, khiến du khách ấn tượng. Đó cũng là một cách quảng bá hình ảnh du lịch, và họ cũng chính là nguồn nhân lực trong ngành du lịch trong thời buổi hiện nay.

Thủ tướng nhấn mạnh trong ngành du lịch, tính hiệu quả của nguồn nhân lực gắn liền với giá trị mà con người mang lại qua chất lượng dịch vụ mà họ cung cấp. Những người có năng lực, thân thiện sẽ tác động lớn đến sự hài lòng của du khách khi đến địa điểm du lịch.

"Tại sao chúng ta lại không tìm cách phát huy nguồn lực quan trọng. Đó là còn chưa kể chúng ta còn một lực lượng lao động lớn, có trình độ đại học trong các ngành như lịch sử, văn hóa, truyền thông, đối ngoại… Vấn đề là ngành du lịch cần có cơ chế tốt để thu hút họ", Thủ tướng nói.

Người đứng đầu Chính phủ cũng đặt ra 3 yêu cầu quan trọng để phát triển du lịch hiện nay: Con người, Cơ sở hạ tầng và Chiến lược. 

Thứ nhất là con người, người Việt Nam phải hiếu khách, sẵn sàng giúp đỡ khách du lịch. Thứ hai là cơ sở hạ tầng, kết nối giao thông, hạ tầng mềm, hạ tầng thông minh. Thứ ba là chiến lược.  Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch cần có tầm nhìn chiến lược, hành động mỗi năm để thực hiện và cả chiến lược về nguồn nhân lực đủ và đạt chất lượng.

Chính phủ Cuba ưu tiên phát triển du lịch bền vững tại các ốc đảo

Gợi ý địa điểm du lịch gần Sài Gòn trong 3 ngày lễ Giỗ Tổ Hùng Vương

Tour du lịch có giá chỉ hơn 200.000 đồng