Tiền nhiều, việc không thiếu nhưng làng giàu nhất Nhật Bản vẫn 'ngồi trên lửa' vì nỗi lo này

Làng Sarufutsu ở phía Bắc Nhật Bản là ngôi làng giàu nhất nước này nhờ thu hoạch sò điệp từ biển Okhotsk. Sò điệp được đánh bắt từ biển rồi sấy khô sau đó xuất khẩu sang Hong Kong (Trung Quốc) và nhiều nơi khác. Sò điệp là mặt hàng xuất khẩu có giá trị lớn nhất của đảo Hokkaido (Nhật Bản).

Người dân trong làng có mức thu nhập trung bình cao nhất so với bất cứ ngôi làng nào khác ở Nhật Bản. Tuy nhiên, các nhà máy sò điệp không thể chạy hết công suất vì không đủ công nhân làm việc.

Đó không chỉ là vấn đề của ngôi làng này mà còn là vấn đề của nền kinh tế Nhật Bản. Một số ngành dù có thể thu nhiều lợi nhuận không thể tồn tại vì dân số già đi và quy mô ngày càng thu hẹp.

Theo ông Koichi Kimura - Người đứng đầu hợp tác xã đánh bắt cá kiêm điều hành nhà máy chế biến sò điệp cho hay, những người làm việc trong dây chuyền sản xuất chủ yếu là phụ nữ lớn tuổi và trong 7-8 năm tới có thể không có người Nhật nào làm việc ở đây.

Ông Kimura cho biết, nếu muốn duy trì hoạt động của nhà máy 24h/ngày và sản lượng tăng gấp 3 cần đến 100 nhân công. Dù dân số của làng không giảm nhưng cũng không tăng. Mặt khác hiện có 9 thực tập sinh từ Trung Quốc trong 90 nhân viên của nhà máy nhưng không thể tăng số lượng thực tập sinh mà số nhân viên người Nhật không tăng. Vì vậy, chính quyền ở đây đang khuyến khích người dân Nhật ở các nơi khác chuyển tới sinh sống.

Trong 3 năm qua, làng đã tổ chức các tour du lịch đưa người từ các vùng khác đến để xem cuộc sống hiện tại và nhờ các đầu bếp ở Tokyo dùng sò điệp của làng đánh bắt được để chế biến món ăn phục vụ thực khách như một đại sứ du lịch.

Mặt khác, 250 thành viên của hợp tác xã đánh bắt có việc làm tốt, mức lương trung bình cao nhưng các nhân công của nhà máy chỉ làm việc 7 tháng mỗi năm, lương thấp. Bởi vì, mùa đông lạnh khiến nhiệt độ giảm xuống dưới 20 độ C nên hoạt động của nhà máy phải tạm dừng.

Nếu không có mức lương và điều kiện làm việc tốt hơn sẽ khó thu hút người dân đến sống ở đây. Ông Kimura cho hay: "Người Nhật trẻ tuổi không quan tâm nếu chúng tôi trả lương thấp. Nếu tăng gấp đôi - gấp ba lương có thể thu hút nhân công nhưng nhà máy không đáp ứng được".

Trong khi các chuyên gia kinh tế và ngân hàng Nhật Bản nhận định dân số giảm là cơ hội cho các công ty tăng tính tự động hóa và năng suất nhưng không phải công việc nào cũng có thể thực hiện bằng máy móc.Theo Giáo sư Atsushi Miyawaki (Đại học Hokkaido), dù chi phí vốn thấp nhưng không có ai đầu tư vào khu vực này.