Trường hợp cô giáo lương hưu 1,3 triệu không hi hữu

Bà Trương Thị Lan, giáo viên mầm non ở Cẩm Xuyên, Hà Tĩnh - Ảnh: VĂN ĐỊNH

Theo những phản ánh gửi về Bộ GD-ĐT và Bộ Lao động - Thương binh & Xã hội thì còn có những giáo viên mầm non nghỉ hưu với mức lương thấp hơn.

Điển hình như trường hợp bà Nguyễn Thị Thỏa (58 tuổi, trú ở xã Lệ Xá, huyện Tiên Lữ, Hưng Yên) chỉ được nhận 297.299 đồng/tháng (sau đó được điều chỉnh lên mức 558.349 đồng/tháng, rồi hơn 800.000 đồng/tháng).

Hay bà Nguyễn Thị Vóc (SN 1959, trú xã Xuân Tín, huyện Thọ Xuân, Thanh Hóa) có hơn 34 năm công tác trong ngành mầm non, có 18 năm, 9 tháng đóng BHXH bắt buộc, 2 năm và 3 tháng đóng BHXH tự nguyện, ngày 1-1-2015, bà nhận sổ hưu trong đó ghi lương hưu chỉ vỏn vẹn 339.873 đồng/tháng…

Lý do các trường hợp giáo viên mầm non nghỉ hưu có mức lương hưu thấp là do trước năm 1999 giáo viên mầm non ngoài công lập không nằm trong diện được đóng bảo hiểm xã hội. Sau khi Nhà nước có chính sách quy định giáo viên mầm non ngoài công lập (diện hợp đồng lao động) được đóng bảo hiểm thì cũng phải một thời gian vài năm sau giáo viên mới đóng bảo hiểm.

Theo quy định của Bảo hiểm xã hội Việt Nam thống nhất với Bộ GD-ĐT, giáo viên mầm non được bảo hiểm xã hội truy thu bảo hiểm từ năm 1995 đến năm 1999. Như vậy, những người được đóng bảo hiểm xã hội sớm nhất cũng từ năm 1995, chưa đủ 20 năm công tác để được hưởng chế độ hưu trí (mới chỉ đạt 15 năm).

Giải quyết vấn đề này, bảo hiểm xã hội cho phép những đối tượng tới tuổi nghỉ hưu được đóng bảo hiểm tự nguyện 5 năm còn thiếu và Nhà nước có chế độ hỗ trợ một phần.

Tuy vậy, do mức lương của giáo viên mầm non rất thấp, đối tượng cùng lúc phải đóng hai loại bảo hiểm (tự nguyện và bắt buộc) nên giáo viên mầm non rất khó khăn. Không chỉ giáo viên đã nghỉ hưu như cô Lan, cả những giáo viên mầm non còn đang công tác mức lương không đủ sống.

Hàng ngàn giáo viên mầm non hợp đồng tại Hà Nội, TP.HCM, Nam Định, Hưng Yên, Thanh Hóa trong các phản ánh về hai bộ GD-ĐT và Lao động - Thương binh & Xã hội cho biết khi mức lương trả cho họ chỉ từ 17.000-20.000 đồng/ngày, nếu trừ đi BHYT, BHXH, bảo hiểm thất nghiệp, mức họ còn được nhận không đáng là bao, có những người nhận không quá 500.000 đồng/tháng. Đây là thực trạng của "lịch sử" để lại.

Thực trạng này khiến trong khoảng thời gian từ 2011 đến nay, nhiều tỉnh đứng trước khó khăn về tình trạng nhiều giáo viên mầm non hợp đồng có nguy cơ bỏ việc. Nhiều giáo viên nghỉ dạy để chạy xe ôm, đi làm công nhân do lương quá thấp.

Tại Hà Nội, vào thời điểm năm 2011-2012 đã phải thông qua chế độ cho 26.000 giáo viên mầm non được hưởng chế độ như biên chế và tuyển dụng vào biên chế 5.000 giáo viên mầm non. Đây là quyết sách mạnh mẽ nhằm đạt mục tiêu phổ cập mầm non 5 tuổi tại Hà Nội

Cho tới thời điểm này nhiều tỉnh như Thanh Hóa, Kiên Giang, Đắk Lắk… vẫn thiếu khoảng 1.000-2.500 giáo viên mầm non, nguyên do chính là chế độ đãi ngộ không đủ để giáo viên có mức sống tối thiểu.

"Quy định và chính sách lương hưu hiện hành nó vậy"

Trao đổi với Tuổi Trẻ ngày 30-10 về câu chuyện giáo viên dạy 37 năm, lương hưu 1,3 triệu đồng, ông Nguyễn Duy Cường, Phó Vụ trưởng Vụ BHXH-Bộ LĐTB&XH cũng bày tỏ sự chia sẻ, cảm thông bởi "quy định và chính sách lương hưu hiện hành nó vậy".

"Chính sách lương hưu giờ là có đóng - có hưởng, đóng nhiều - hưởng nhiều, đóng ít - hưởng ít", ông Cường nói.

Theo ông Cường, có hai nguyên nhân quan trọng ảnh hưởng đến lương hưu. Đó là mức tiền lương và số năm đóng BHXH.

Mức tiền lương của giáo viên thấp, trên thực tế và điều kiện về kinh tế của các cơ sở giáo dục mầm non ở nông thôn chỉ bảo đảm trả lương cho giáo viên ở mức ngang hoặc trên một chút so với mức lương tối thiểu. Lương thấp nên mức đóng BHXH của giáo viên mầm non thấp, dẫn đến lương hưu cũng sẽ thấp.

Thứ hai, do thời gian đóng BHXH của giáo viên mầm non ngắn, khiến tỷ lệ hưởng lương hưu thấp. Theo quy định, đối với nữ giới, đủ từ 25 năm đóng BHXH thì hưởng 75%, còn đủ 20 năm đóng BHXH thì tương ứng với tỷ lệ hưởng lương hưu là 60% tiền lương đóng BHXH…

Xét trên tổng thể chung thì số tiền mà giáo viên mầm non đóng vào quỹ BHXH trong vòng 20 năm chỉ đủ chi trả lương hưu cho họ trong vòng chưa đầy 6 năm, do tỷ lệ đóng góp hàng tháng chỉ là từ 15-22% tiền lương, còn tỷ lệ hưởng lương hưu là 60% tiền lương.