Vàng được giá nhưng các công ty không mặn mà khai thác thêm

Theo Wall Street Journal, vàng là một trong những kim loại hiếm nhất trong vỏ trái đất và phần lớn quặng dễ kiếm đã được khai thác. Những gì còn lại sẽ khó tìm hơn và chi phí khai thác cũng sẽ cao hơn, các công ty khai thác vàng cho biết.

Mặc dù đây không phải là điều đáng lo ngại ngay lập tức nhưng với việc giá vàng lần đầu tiên chạm đỉnh 2.000 USD/ounce trong tháng này, các công ty khai thác vàng phải đối mặt với viễn cảnh dài hạn về các chi phí cao hơn và các địa điểm khai thác cũng khó khăn hơn. Thêm vào đó, việc vàng bị bán tháo mạnh trong tuần này cũng nhắc nhở các công ty khai thác vàng rằng giá vàng cao không thể mãi được coi là điều hiển nhiên.

Giá vàng đã tăng khoảng 28% trong năm nay. Các nhà khai thác vàng đã tranh thủ sử dụng nguồn tiền từ vàng tăng giá để trả nợ và tăng cổ tức, thay vì đầu tư cho các dự án mới. Bởi các nhà điều hành cảnh giác với sự lặp lại của việc mở rộng khai thác tốn kém quá mức trong đợt tăng giá kỉ lục vừa qua.

Mark Bristow, giám đốc điều hành của hãng Barrick Gold Corp, công ty khai thác vàng lớn thứ hai thế giới tính theo vốn hóa thị trường, cho biết: "Chúng tôi chắc chắn đã qua thời kì đỉnh cao của vàng". Ông ước tính rằng kim loại mới được dự trữ bổ sung từ năm 2000 chỉ thay thế được một nửa lượng vàng được khai thác trong thời kì đó.

Các nhà khai thác vàng không còn dành nhiều vốn cho việc tìm kiếm các mỏ vàng mới, với tổng chi phí thăm dò của toàn ngành là 4,44 tỉ USD năm ngoái, thấp hơn 63% so với mức cao kỉ lục vào năm 2012, theo Minex Consulting (có trụ sở tại Australia).

Đó là bởi vì việc tìm kiếm các mỏ vàng mới ngày càng trở nên tốn kém hơn vì phải đào sâu hơn và phải đi vào các địa điểm xa xôi hơn để tìm kiếm các mỏ chưa được khai thác. Theo Minex, chi phí bình quân cho một ounce vàng là 62 USD từ năm 2009 đến 2018, cao hơn gấp đôi so với chi phí của thập niên trước.

"Có thêm những phát hiện mới mẻ nào không? Không nhiều," Sean Boyd, giám đốc điều hành của Agnico Eagle Mines Ltd, một công ty khai thác mỏ có trụ sở tại Canada nói. Ông cho biết, công ty đã chuyển đến Bắc Cực để tìm kiếm các mỏ có chất lượng cao hơn. "Nếu có, chúng đã được tìm thấy ở những khu vực khó khăn trên thế giới," ông nói.

Lượng vàng được tìm thấy trong mỗi tấn đá cũng ngày càng ít hơn. Theo Metals Focus, một hãng tư vấn kim loại quí, hàm lượng trung bình đã giảm từ hơn 10 gam/tấn vào đầu những năm 1970 xuống còn khoảng 1,46 gam/tấn vào năm ngoái.

Điều này đòi hỏi phải đào nhiều đất đá hơn để tìm vàng, do đó, mỗi ounce vàng khai thác được sẽ đắt hơn. Năm 1990, chi phí khai thác bình quân cho một ounce vàng, được tính trên tổng chi phí tiền mặt cộng với chi phí đầu tư, là 253 USD, theo Refinitiv. Năm ngoái, con số này là 705 USD.

Vấn đề cơ bản của các công ty khai thác vàng đơn giản là không có nhiều vàng để khai thác. Theo Hội đồng Vàng Thế giới, tất cả số vàng đã được khai thác có thể đúc vừa một khối lập phương dài 21m. Với chỉ khoảng 0,005 phần triệu, sự hiện diện của vàng trong vỏ Trái đất là rất ít so với đồng ở mức hơn 50 phần triệu hoặc sắt ở mức hơn 50.000 phần triệu.

Một số công ty khai thác vàng và các nhà địa chất cho rằng kim loại này sắp cạn kiệt. Họ nói, vàng có thể sẽ khó khai thác hơn, nhưng công nghệ có thể giúp giảm chi phí và cho phép tiếp cận những nơi giàu khoáng sản mới, chẳng hạn như đáy đại dương.

"Chúng ta nói rằng vàng sắp cạn kiệt, nhưng chúng ta không thực sự tìm kiếm", Ferri Hassani, Giáo sư tại Khoa Kĩ thuật Vật liệu và Khai thác của Đại học McGill (Canada), bình luận. Ông nói, chẳng hạn, không ai nghĩ rằng sẽ có vàng ở Iran, nhưng các nhà địa chất đang tìm thấy nó ở đó.

Mọi người đã nói về việc khai thác dưới đáy đại dương từ những năm 1870, khi một tàu nghiên cứu của Hải quân Anh lập biểu đồ các điểm chứa kim loại trên khắp các vùng biển. Ngoài những mỏ kim cương tương đối gần bờ, các đại dương hầu như vẫn chưa được khai thác. Trong khi đó, hầu hết công ty cũng không mặn mà đến việc khai thác ở những nơi có rủi ro chính trị như Iran.

Nguồn cung vàng thấp hơn sẽ không nhất thiết làm cho kim loại này đắt hơn. Không giống như các mặt hàng khác, nguồn cung không ảnh hưởng đến giá vàng vì vàng là một tài sản tài chính chứ không phải là một nguyên liệu để sử dụng.

Những cơn sốt vàng gần đây là bởi các nhà đầu tư đang tìm kiếm nơi trú ẩn an toàn trong bối cảnh đại dịch Covid-19 và lợi suất trái phiếu thấp. Vàng sẽ kém hấp dẫn hơn khi các tài sản trú ẩn an toàn khác, như trái phiếu kho bạc Mỹ và tỷ giá cao.

Ngoài ra, không giống như nhiều mặt hàng khác, như dầu, nguồn cung cấp kim loại quí này không thể biến mất.

Trong khi đó, các công ty khai thác vàng đang hưởng lợi từ giá vàng cao hơn. Giá cổ phiếu của các công ty này đã tăng vọt, như Barrick Gold và Newmont cùng tăng khoảng 47% trong năm nay trong khi Kinross Gold tăng hơn 88%.

Các công ty khai thác vàng cũng đang tiến hành chia cổ tức. Barrick Gold đã thông báo tăng 14% chi trả cổ tức cho quí II, trong khi Newmont tăng chia cổ tức lên mức 79%.

Hãng Gold Fields thì cho biết họ sẽ tận dụng giá vàng cao để trả khoản nợ khoảng 750 triệu USD vào cuối năm nay.

Tuy nhiên, các công ty khai thác cho biết họ không có ý định mở rộng sản xuất.

Một số công ty khai thác như Barrick, Newmont, Agnico Eagle nói rằng họ sẽ chỉ phê duyệt các dự án mới nếu họ có thể kiếm lời ở mức 1.200 USD mỗi ounce, tức thấp hơn khoảng 40% so với giá đang giao dịch.

Trong đợt tăng giá cuối cùng, giá vàng đạt đỉnh vào mùa thu năm 2011, các công ty khai thác đã tăng dự trữ và xúc tiến các dự án mới đầy tốn kém. Kết quả là họ nhận một trái đắng khi giá vàng giảm 43% trong 4 năm sau đó.