Ý nghĩa của rằm tháng Giêng - Tết Nguyên tiêu trong văn hoá người Việt

Phật giáo trong hơn ngàn năm du nhập vào Việt Nam đã gắn kết các phong tục văn hóa của người Việt trong đó có những ngày lễ Thượng nguyên hay Tết Nguyên tiêu.
y nghia cua ram thang gieng tet nguyen tieu trong van hoa nguoi viet
Không gian trang nghiêm nơi cửa phật ngày rằm tháng Giêng.

Tết Nguyên tiêu trong văn hoá dân gian của người Việt

Rằm tháng giêng không phải là một ngoại lệ, từ một ngày lễ hội xa lạ có nguồn gốc từ Trung Hoa đã biến đổi thành một ngày Tết mang bản sắc rất riêng của người dân Việt thấm nhuần Phật pháp.

Rằm tháng giêng làm một trong 4 ngày rằm lớn trong năm mà người Việt đặc biệt là Phật tử thường viếng chùa lễ Phật cầu gia đạo bình an, phong điều vũ thuận, quốc thái dân an.

So với rằm tháng Tư (Phật đản) và rằm tháng Bảy (Vu Lan) thì rằm tháng giêng không quan trọng bằng.

Do rằm tháng giêng trùng hợp với lễ Thượng nguyên và Tết Nguyên tiêu trong dân gian, đồng thời ngày này là rằm đầu tiên của năm mới, thời điểm thích hợp nhất để cầu nguyện an lành cho cả năm, nên thu hút sự tham gia đông đảo của giới Phật tử và toàn thể dân chúng.

y nghia cua ram thang gieng tet nguyen tieu trong van hoa nguoi viet
Mâm cơm cúng rằm tháng Giêng trong văn hoá người Việt.

Thành ngữ “Lễ Phật quanh năm không bằng rằm tháng Giêng” đã nói lên tầm quan trọng của hội rằm tháng Giêng trong tâm thức người Việt

Trọng tâm của hội rằm tháng Giêng là lễ cầu quốc thái dân an, cầu nguyện an lành, khỏe mạnh, no đủ, thịnh vượng và phát triển cho bá tánh và đất nước.

Vì thế, ngày càng đông người đến chùa, lễ Phật, cầu nguyện trong hội rằm tháng Giêng là một tín hiệu tốt, thể hiện rõ nét tinh thần “Đạo pháp và Dân tộc”.

Khi chùa được tự do sinh hoạt tín ngưỡng tôn giáo, được sửa chữa trùng tu to đẹp khang trang cùng với sự quan tâm khôi phục các lễ hội văn hóa truyền thống dân tộc của các cấp chính quyền.

Nhất là ý thức tìm về những giá trị sống của tổ tiên thông qua các lễ hội văn hóa của nhân dân được đánh thức, thì việc tham dự đông đảo các lễ hội như hội rằm tháng Giêng là điều bình thường.

Xem thêm ‘Lễ Phật quanh năm không bằng lễ rằm tháng Giêng’ nên hiểu sao cho đúng

Khá nhiều chùa nhân dịp tết Nguyên Tiêu đã lập đàn Dược Sư, tụng kinh Dược Sư trong suốt tháng Giêng (hoặc từ mùng 8 đến rằm tháng Giêng), khuyến khích Phật tử tham gia tụng niệm rồi phục nguyện hồi hướng công đức an lành cho Phật tử.

Thiết nghĩ, đây cũng là một cách tu tập, cầu nguyện có hiệu quả nhất để đem lại phước báo an lành như mong cầu của mọi người trước thềm năm mới.

y nghia cua ram thang gieng tet nguyen tieu trong van hoa nguoi viet
Không khí lễ hội trong ngày lễ Thượng nguyên ở Sài Gòn.

Tết Nguyên tiêu ngày càng thuần văn hoá Việt

Ngày nay, đêm Rằm tháng Giêng đã trở thành nét sinh hoạt văn hóa truyền thống của dân tộc, thấm đẫm chất nhân văn ở cả thành thị lẫn nông thôn, đâu đâu cũng treo đèn, kết hoa, ngâm thơ, bình thơ.

Thời gian gần đây ở Hội An có tổ chức Lễ Hội Đèn Lồng Hội An định kỳ hằng năm vào dịp Tết Nguyên Tiêu.

Trong lễ hội Đèn Lồng Hội An có rất nhiều chương trình tiết mục biểu diễn văn nghệ xen kẽ với rất nhiều các hoạt động nghệ thuật như sắp đặt đèn lồng, thi đèn lồng nghệ thuật, trang trí lồng đèn, bắn pháp hoa nghệ thuật…

y nghia cua ram thang gieng tet nguyen tieu trong van hoa nguoi viet
Phố Hội An sáng đèn lồng trong ngày Tết Nguyên Tiêu.

Đặc biệt Lễ Hội Đèn Lồng Hội An kéo dài từ trước tết âm lịch cho đến cuối tháng giêng âm lịch tái hiện nhiều truyền thống văn hóa phong tục Việt Nam như: lễ thượng nêu, gói bánh tét, hoa đăng trên sông…

Trong khoảng thời gian này nhà nhà ở Hội An đều treo đèn lồng, loại đèn lồng đặc biệt do người dân Hội An làm ra trong mỗi dịp rằm tháng Giêng - Tết Nguyên tiêu.

y nghia cua ram thang gieng tet nguyen tieu trong van hoa nguoi viet Cúng rằm tháng Giêng, thắp hương hoa quả gì để cả năm may mắn, tài lộc?

Chọn hoa quả thắp hương không đúng cách cũng có thể mang lại điều không may cho gia đạo. Vậy đâu là những loại hoa, ...

y nghia cua ram thang gieng tet nguyen tieu trong van hoa nguoi viet Phóng sinh ngày rằm tháng Giêng như thế nào mới đúng?

Mọi người thường hay phóng sinh đầu năm để cầu bình an, sức khỏe, may mắn và mọi việc trong năm được hanh thông. Nhưng ...

y nghia cua ram thang gieng tet nguyen tieu trong van hoa nguoi viet Nên cúng chay hay mặn vào ngày rằm tháng Giêng và những điều cần biết?

Vào ngày rằm tháng Giêng, nhà nào theo Phật thì làm mâm cúng chay, nhà nào không theo đạo Phật thì cúng chè xôi và ...

y nghia cua ram thang gieng tet nguyen tieu trong van hoa nguoi viet Những lưu ý khi đến những ngôi chùa linh thiêng ở Hà Nội dịp rằm tháng Giêng

Vào dịp rằm tháng Giêng, ngoài việc làm lễ thờ cúng tổ tiên lễ tại nhà, nhiều người thường đi chùa để cầu những điều ...

chọn
D2D ước lãi thêm 800 tỷ từ dự án Lộc An
Năm 2024 - 2029, D2D sẽ thực hiện tiếp giai đoạn 2 khu dân cư Lộc An với tổng mức đầu tư gần 1.116 tỷ đồng. Tổng doanh thu dự kiến trong giai đoạn 2 là hơn 2.181 tỷ đồng, lợi nhuận dự kiến 795 tỷ đồng.