Bàn ủi con gà và ký ức tuổi thơ của nhiều người Việt

Là một nhà sưu tầm tem có tiếng tại Khánh Hòa và là giảng viên trường Đại học Khánh Hòa, ông Ngụy Như Ánh (60 tuổi, ngụ P.Vĩnh Phước, TP.Nha Trang) còn được biết đến là người sưu tầm bàn ủi con gà độc đáo với hơn 100 cái thuộc đủ mọi thể loại.

Bàn ủi con gà đã gắn liền với ký ức nhiều người.

Theo ông Ánh, gọi bàn ủi con gà bởi phần chốt mở của nắp đậy loại bàn ủi than thường được đúc hình gà trống để trang trí và cách nhiệt tốt. Nên khi mở nắp để cho thêm hay lấy bớt than chỉ cần cầm con gà sẽ không gây phỏng cho người dùng, từ đó nhiều người quen gọi bàn ủi con gà.

Đối với ông Ánh, nhắc đến bàn ủi con gà là nhắc đến những trận đòn của cha mẹ phạt do ông làm thủng áo quần khi sử dụng bàn ủi than chưa thành thạo.

“Hồi nhỏ tôi hay bị ba đánh đòn vì tự ý ủi áo quần, không khéo nên quần áo cháy xém do than hồng rơi vãi. Có những lần để than quá nóng, lúc ủi in hằn cả vệt ố vàng hình cái bản ủi lên áo. Thấy vậy, mẹ mới chỉ cho cách trước khi ủi quần áo thì nên thử trên miếng vải khác để xem độ nóng vừa phải rồi mới ủi”, nhà sưu tầm Ngụy Như Ánh chia sẻ.

Khi giới sưu tầm rỉ tai nhau về trào lưu sưu tầm “ký ức thời thơ ấu”, hình ảnh bàn ủi con gà ngày nào lại hiện ra trong tiềm thức của ông giáo già. Vậy là ông quyết định đi tìm những chiếc bàn ủi than đã gắn với ông và nhiều gia đình Việt trong suốt thời gian dài. Sau hơn 5 năm đi khắp Việt Nam, ông Ánh đã sở hữu hơn 100 bàn ủi gà.

Ông Ánh sở hữu hơn 100 chiếc bàn ủi con gà với chất liệu, hình dáng phong phú. Có chiếc chỉ nhỏ vừa lòng bàn tay, có chiếc nặng tới 3,5 kg.

Chiếc bàn ủi gà chưa tới 100g của Mỹ, một trong những chiếc bàn ủi yêu thích của ông Ánh.

Bàn ủi đầu lính La Mã nặng hơn 3kg thuộc loại hiếm trong giới sưu tầm bàn ủi gà

Về chất liệu, bộ sưu tập ông có đủ loại được làm bằng đồng, nhôm, gang, sắt. Hoa văn trên quai cầm có hình cá chép, hình bông hoa…. Các lỗ thông gió thì từ 5 lỗ đến 30 lỗ, hình bán nguyệt, hình tròn, hình răng cưa… Theo dân sưu tầm bàn ủi gà, gà con là những bàn ủi dưới 1,5kg, gà trống là loại dưới 2kg và gà mái phải trên 2kg

Chiếc bàn ủi thân bằng nhôm nắp sắt hai lỗ khá hiếm trên thị trường được ông Ánh gì giữ một cách cẩn thận.

Khi bắt tay sưu tầm bàn ủi gà cũng là lúc ông Ánh nhận ra, hằng tháng có một nhóm người chuyên về các vùng quê để mua bàn ủi gà bằng đồng theo dạng đồng nát. Nhóm người này mua bàn ủi đồng về nấu chảy để đúc chuông và các đồ thờ khác.

Là một nhà sưu tầm, ông cảm thấy rất buồn và sợ rằng một ngày nào đó những chiếc bàn ủi đồng sẽ “tuyệt chủng” nên đã cố công tìm kiếm để mua lại dù giá rất cao.

Dù trải qua hằng chục năm, nhưng chiếc bàn ủi gà bằng đồng vẫn sáng bóng như ngày đầu.

Ngoài việc chia bàn ủi theo dạng gà con, gà trống, gà mái, dân sư tầm còn chia theo lỗ trên thân, trên nắp, cần gạt trước, cần gạt sau. Trong hơn 100 cái bàn ủi gà ông sở hữu, gần như có đủ các kiểu mà dân sưu tầm tìm kiếm.

Hai bàn ủi có lỗ phía sau nhưng khác nhau về kiểu dáng và kích thước.

Một chiếc bàn ủi bằng nhôm có khóa mở ngược.

Bàn ủi than bằng đồng có cần gạt ngang.

Các họa tiết tinh tế bên trong một chiếc bàn ủi gà.

Muốn có một bộ sưu tập hoàn chỉnh, người chơi phải tìm đủ các bộ đế của bàn ủi. Theo ông Ánh, đế là một trong những thứ khó kiếm nhất vì người sử dụng ít khi bảo quản sau khi bàn ủi điện thịnh hành.

Ngoài bàn ủi gà, ông Ánh còn có bàn ủi hình hoa sen được sử dụng vào thời triều Nguyễn cách đây hơn 100 năm.

Bà Trần Thị Như Trang, một người sưu tầm có tiếng ở Khánh Hòa nhận định, ông Ánh là một người đáng trân trọng trong giới sưu tầm. "Trong giới sưu tầm, ông Ánh sống hòa đồng, cởi mở. Ông thường chỉ bảo người mới và sẵn sàng chia sẻ kinh nghiệm cũng như những món đồ ông có để giúp người chơi hoàn chỉnh bộ sưu tập của mình", bà Trang cho biết.