Chuyên gia: Để xây dựng trung tâm tài chính quốc tế, chúng ta phải 'chơi' theo luật quốc tế

Mới đây, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã ký công điện về việc thành lập Trung tâm tài chính quốc tế (IFC) tại Việt Nam.

Trong đó yêu cầu UBND TP HCM, UBND TP Đà Nẵng phối hợp với Bộ Tài chính, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam và các cơ quan liên quan chuẩn bị cơ sở vật chất, hạ tầng kỹ thuật, điều kiện cần thiết để phấn đấu đưa IFC đi vào hoạt động trong tháng 11/2025.  

Tại Diễn đàn Đầu tư Việt Nam 2026 (Vietnam Investment Forum - VIF 2026), Chuyên gia kinh tế, TS. Đinh Thế Hiển chia sẻ, các trung tâm tài chính lớn trên thế giới như Hong Kong, New York... đều phát triển lên từ trung tâm thương mại và ở gần các cảng biển. Đơn cử như Chicago là cảng biển khổng lồ của nước Mỹ. 

Trung tâm tài chính thường nằm ở những khu vực có giao thương quốc tế nhộn nhịp và dần phát triển lên. Việc Nhà nước chọn phát triển trung tâm tài chính ở TP HCM và Đà Nẵng là chính xác, điều quan trọng bây giờ là tập trung vào sản phẩm. 

TS. Nguyễn Minh Cường, Chuyên gia kinh tế nhìn nhận, Việt Nam từ lâu đã là một trong những nền kinh tế thu hút FDI rất tốt ở khu vực châu Á và cả trên thế giới, song lại chưa có IFC. Do đó, việc thành lập là cần thiết. 

Tuy nhiên, không nên chỉ xem việc thành lập trung tâm tài chính là một hành động mang tính ý chí, mà cần phải gắn với mục đích rõ ràng. Trung tâm tài chính sẽ hỗ trợ phần nào trong việc huy động vốn từ bên ngoài, song cần lưu ý đây chỉ là một trong những mục tiêu. Điều quan trọng hơn là trung tâm tài chính cần được xem như cầu nối, động lực hay chất xúc tác để Việt Nam cân nhắc việc mở cửa thị trường tài chính và mở ở mức độ nào. 

Để phát triển bền vững, trung tâm tài chính phải dựa trên lợi thế cạnh tranh riêng biệt, đặc thù của TP HCM và Đà Nẵng, phải gắn liền với nền kinh tế thực của 2 địa phương này.    

Dự kiến xây toà nhà 99 tầng ở Thủ Thiêm

PGS.TS. Nguyễn Hữu Huân, Thành viên Tổ Tham mưu Thành lập Trung tâm Tài chính Quốc tế tại TP HCM thông tin, có 8 dự thảo nghị định đang được Chính phủ xây dựng để hướng dẫn thực hiện Nghị quyết của Quốc hội về IFC tại Việt Nam.

Theo các dự thảo nghị định, khu vực này sẽ hoạt động theo luật quốc tế, cụ thể là common law - thông luật của Anh và xứ Wales.

Dự kiến 2 cơ quan điều hành đặt tại TP HCM và Đà Nẵng. Bên cạnh đó, có 1 cơ quan giám sát trực thuộc Trung ương, 1 tòa án quốc tế và 1 trung tâm trọng tài quốc tế, đều đặt tại TP HCM. Như vậy, TP HCM sẽ có 4 cơ quan và Đà Nẵng sẽ có 1 cơ quan.  

Khu vực quy hoạch trung tâm tài chính tại TP HCM có diện tích 898 ha, bao gồm toàn bộ bán đảo Thủ Thiêm và một phần phường Bến Thành, phường Sài Gòn. Phần lõi rộng khoảng 9,2 ha, nằm tại bán đảo Thủ Thiêm và gồm 11 lô đất. Trong đó có 1 tòa trung tâm dự kiến xây 99 tầng, các tòa còn lại xây 50 tầng, đúng theo quy hoạch tối đa cho phép tại bán đảo Thủ Thiêm.

Hiện nay, các định chế và tổ chức lớn nước ngoài đang đàm phán để xây dựng tại các lô đất ở phần lõi. Riêng lô trung tâm của cơ quan điều hành sẽ do các tập đoàn trong nước đảm nhận nhằm đảm bảo an ninh, bảo mật hạ tầng. IFC dự kiến đi vào hoạt động trong tháng 11 và công tác chuẩn bị của TP HCM đã cơ bản sẵn sàng. 

Theo chuyên gia, yếu tố được các nhà đầu tư nước ngoài quan tâm nhiều nhất là luật. Và trên thực tế, để xây dựng IFC, chúng ta buộc phải "chơi" theo luật quốc tế. Đây chính là điểm khác biệt, khi trong IFC thì theo luật quốc tế, nhưng khi ra ngoài khu vực này thì phải theo luật của Việt Nam. 

Một vấn đề khác được ông Huân đề cập là hiện nay, dự thảo nghị định của Ngân hàng Nhà nước về quản lý IFC chưa cho phép cá nhân trong nước đầu tư vào đây. Chỉ có tổ chức trong nước mới được phép đầu tư vào IFC, với điều kiện là thành viên của trung tâm tài chính. Các tổ chức không phải thành viên thì không được đầu tư.

Dòng tiền từ trong nước vào IFC được xem như đầu tư ra nước ngoài, phải tuân thủ theo luật về quản lý ngoại hối, chịu quy định chặt chẽ. Trong khi đó, nhiều dòng tiền khác lại luân chuyển tự do hơn như dòng tiền ở trong IFC (do không chịu sự giám sát của Ngân hàng Nhà nước), dòng tiền từ nước ngoài vào IFC, hay dòng tiền từ IFC ra nước ngoài.     

"Tôi đang cố gắng đề xuất để cá nhân trong nước có thể được phép đầu tư vào IFC với một hạn mức nhất định, song Ngân hàng Nhà nước chưa đồng ý", ông Huân nói.