Dự án 'rùa bò' Cát Linh – Hà Đông: Hiện đại, sao mỗi km cần 50 người vận hành?

Trả lời kiến nghị cử tri Bà Rịa - Vũng Tàu cách đây ít ngày về Dự án đường sắt đô thị Cát Linh - Hà Đông, Bộ GTVT cho biết, hiện tại dự án đã hoàn thành 99%. Thiết bị đã cơ bản hoàn chỉnh lắp đặt phục vụ vận hành thử (từ tháng 9/2018).

Theo Bộ GTVT dù Bộ đã chỉ đạo nhưng dự án vẫn triển khai rất chậm và có nguy cơ kéo dài do tổng thầu (Cty Hữu hạn Tập đoàn Cục 6 đường sắt Trung Quốc) chưa thực hiện theo chỉ đạo của bộ. 

Hiện tại, 2 tuần/lần, Bộ GTVT sẽ họp với Tham tán công sứ thương mại (Đại sứ quán Trung Quốc tại Việt Nam) để kiểm điểm tình hình thực hiện dự án. Qua đó đôn đốc, chỉ đạo tổng thầu và các bên liên quan thực hiện. Ngoài ra, Bộ GTVT cũng yêu cầu tổng thầu cam kết thời gian hoàn thành để báo cáo Thủ tướng.

Dự án đường sắt đô thị Cát Linh – Hà Đông chưa hẹn ngày về đích, dù đã 1 năm chạy thử. (Ảnh: Phạm Thanh).

Các khó khăn, vướng mắc đã được Bộ GTVT báo cáo Thủ tướng, Văn phòng Trung ương Đảng, Bộ Ngoại giao và Đại sứ quán Trung Quốc. Ngoài ra, Bộ GTVT đã chỉ đạo Ban Quản lý dự án Đường sắt chủ động rà soát các điều khoản trong hợp đồng EPC, xác định rõ trách nhiệm của tổng thầu và các bên liên quan để xử lý, giải quyết các khiếu kiện trong trường hợp cần thiết.

Trao đổi với PV Tiền Phong, PGS.TS Phạm Xuân Mai (nguyên Trưởng Khoa Quản lý Giao thông, Đại học Bách khoa TPHCM) cho rằng, Bộ GTVT cần công bố công khai 1% nội dung công việc còn lại của dự án đường sắt Cát Linh - Hà Đông là gì. Vì đã 1 năm rồi vẫn 1% đó, cần chỉ rõ lỗi tại ai và xử lý thế nào.

“Tổng thầu EPC là nhà thầu nước ngoài, có thể áp dụng theo các hiệp định thương mại 2 quốc gia cùng tham gia để xử lý. Nếu nhà thầu không nghiêm túc có thể xử phạt, thậm chí kiện ra tòa quốc tế yêu cầu bồi thường. 

Có người nói 1% đó là về giấy tờ, thủ tục và không ai dám ký nghiệm thu. Giờ phải rà soát lại toàn bộ, cái nào làm sai thì xử lý, khắc phục và công khai để người dân cùng giám sát”, ông Mai nói.

Về công nghệ tuyến đường sắt Cát Linh - Hà Đông, Bộ GTVT cho rằng, dự án này kỹ thuật cao, công nghệ hoàn toàn mới. Tuy vậy, theo ông Mai , công nghệ áp dụng cho dự án này không hiện đại. 

Ông dẫn chứng, không tuyến đường sắt đô thị ở đâu lại lượn sóng như tuyến này, dù có nói sao cũng rất vô lý, thậm chí tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn. Đặc biệt, một tuyến đường sắt hiện đại chỉ 13km sao cần tới 681 người quản lý, vận hành? Nếu đúng công nghệ hiện đại thì phải tự động hóa là chính, con người chỉ giám sát. “Số lượng nhân sự phải dùng nhiều như vậy đã thấy lạc hậu”, ông Mai nói.

13 km qua 5 đời bộ trưởng

Về trách nhiệm của các bên liên quan, do dự án đường sắt Cát Linh - Hà Đông chậm tiến độ, tăng tổng mức đầu tư, Bộ GTVT cho hay, ngoài trách nhiệm chính của tổng thầu, Bộ GTVT trên cương vị chủ đầu tư và Ban Quản lý dự án đường sắt chịu trách nhiệm trong công tác quản lý điều hành. 

Ngoài ra, tư vấn thiết kế bước lập dự án chịu trách nhiệm về chất lượng lập dự án đầu tư; UBND TP Hà Nội chịu trách nhiệm việc chậm trễ trong giải phóng mặt bằng; Tư vấn giám sát - Cty TNHH giám sát xây dựng Viện Nghiên cứu thiết kế công trình đường sắt Bắc Kinh chịu trách nhiệm trong chỉ đạo thi công, quản lý tiến độ, chất lượng, giá thành xây đựng...

Dự án đường sắt đô thị Cát Linh-Hà Đông dài 13,5km, tổng vốn đầu tư ban đầu hơn 552 triệu USD sau đó tăng lên 891,9 triệu USD. Dự án sử dụng vốn vay ODA Trung Quốc và đối ứng của Việt Nam, bằng hợp đồng vay ký lần đầu năm 2008, sau đó ký vay bổ sung năm 2017, khởi công tháng 10/2011. Tới nay, dự án đã trải qua 5 đời Bộ trưởng GTVT, gồm các ông: Đào Đình Bình, Hồ Nghĩa Dũng, Đinh La Thăng, Trương Quang Nghĩa và hiện là ông Nguyễn Văn Thể.