Giải mã sự cố bí ẩn của giới ngoại giao Mỹ ở Cuba

Trong nhiều tháng qua, giới nghiên cứu y khoa Mỹ đã phân tích đủ mọi hướng để tìm lời giải cho vụ hàng chục nhà ngoại giao Mỹ ở Havana, thủ đô Cuba, đột nhiên ngã bệnh đồng loạt.

Theo các thông tin thu thập được, các sự cố về sức khỏe diễn ra từ khoảng tháng 11.2016 đến tháng 8.2017 tại nơi ở của ngoại giao đoàn và hai khách sạn tại Havana. Đặc điểm chung là những người ngã bệnh đều nghe được những âm thanh gây kích thích thần kinh, như tiếng cào trên bề mặt kim loại, tiếng côn trùng vo ve. Reuters ban đầu đưa tin các bệnh nhân xuất hiện đủ dạng triệu chứng như mất thính giác, chóng mặt, nói năng lắp bắp, có vấn đề về nhận thức và những dấu hiệu giống như bị choáng não.

Theo tờ The Miami Herald, tổng cộng có 24 nhân viên tình báo, ngoại giao và thân nhân Mỹ được đưa khẩn cấp về nước. Giả thuyết được đưa ra vào thời điểm đó là phía Cuba đã sử dụng một loại vũ khí bí mật tạo ra sóng âm tấn công ngoại giao đoàn Mỹ. Tuy nhiên, sau đó đến lượt một số nhân viên sứ quán Canada cũng bị bệnh sau khi nghe được một âm thanh cao vút. Giới bác sĩ, các nhà điều tra của Cục điều tra liên bang Mỹ (FBI) và tình báo nước này đồng loạt vào cuộc nhằm tìm ra nguồn gốc điều họ tạm gọi là “tấn công bằng âm thanh”, hoặc cũng không loại trừ khả năng bị trúng độc.

Tháng 12.2017, giới chức Mỹ ngưng sử dụng cụm từ trên, sau khi AP dẫn một số nguồn thạo tin tiết lộ rằng âm thanh khiến nhiều người mắc bệnh nhiều khả năng là kết quả phụ của một thứ gì khác, không phải là âm mưu tấn công có chủ đích. Đa số nạn nhân cho hay đã nghe được một âm thanh bất thường phát ra từ một hướng cụ thể trước khi phát hiện mình ngã bệnh.

Giáo sư - tiến sĩ Kevin Fu

Ảnh: emnich.edu

Bộ máy tái dựng âm thanh tần số siêu âm của Giáo sư - tiến sĩ Kevin Fu

Ảnh: emnich.edu

Lỗi kỹ thuật ?

Chính phủ Cuba cũng tổ chức cuộc điều tra độc lập về vụ việc, nhưng bác bỏ mọi nghi vấn về âm thanh xuất hiện tại những nơi người Mỹ cư ngụ. Trong báo cáo mới, đội ngũ chuyên gia của Đại học Michigan (Mỹ) phát hiện có vẻ như nguồn gốc “âm thanh lạ” chỉ là kết quả của lỗi kỹ thuật khi phía tình báo Cuba cài đặt các thiết bị nghe lén quá gần nhau, ngẫu nhiên tạo ra âm thanh ở tần số siêu âm, theo trang tin The Daily Beast. Giáo sư - tiến sĩ Kevin Fu và đồng sự đã sử dụng clip ghi âm do Hãng tin AP cung cấp và áp dụng kỹ thuật đảo nghịch để tái tạo âm thanh từng lọt vào tai của các nhà ngoại giao Mỹ. Bằng cách kết hợp nhiều tín hiệu siêu âm khác nhau, họ cuối cùng đã tạo ra âm thanh có nhiều điểm tương đồng và chia sẻ các đặc trưng về dải tần như clip gốc.

Đa số con người đều có thể nghe được âm thanh phát ra từ các tần số đến 20kHz. Khi tạo dựng âm thanh dựa trên clip, tiến sĩ Fu và đồng sự ghi nhận được đây là âm thanh ở tần số 7kHz, có nghĩa là đã được liệt vào dải tần siêu âm nhưng con người vẫn còn có thể nghe được. Từ các phân tích trên, Giáo sư Fu đưa ra giả thuyết rằng bệnh trạng của các nhà ngoại giao Mỹ và nhân viên sứ quán Canada có thể xuất phát từ lỗi kỹ thuật do phía tình báo nước sở tại cài cắm thiết bị nghe lén quá sát bên ngoài các khu nhà, chứ không phải là âm mưu phá hoại nào từ nhà nước Cuba.

Nhóm của Giáo sư Fu đã nộp báo cáo về phát hiện mới cho Bộ Ngoại giao Mỹ, nhưng đến nay vẫn chưa thấy phản hồi.