Hành trình 'chông gai' để được công nhận hôn nhân đồng giới của cộng đồng LGBTQ+ tại Đài Loan (Trung Quốc)

Từ ngày 17/5/2019, Đài Loan (Trung Quốc) đã chính thức trở thành nơi đầu tiên tại châu Á hợp pháp hóa hôn nhân đồng giới. Đây là một bước tiến cực kì lớn lao đối với cộng đồng LGBT châu Á cũng như thế giới, hay theo như lời của tổng thống Đài Loan Thái Anh Văn là "một cột mốc để hướng tới sự bình đẳng thực sự và biến Đài Loan trở thành nơi tốt đẹp hơn".

Đài Loan đang gấp rút thông qua dự luật trước hạn chót của tòa án vào ngày 24/5/2019. Cụ thể, các nhà lập pháp Đài Loan phê chuẩn hợp thức hóa hôn nhân đồng giới, thay đổi từ ngữ về giới tính và hôn nhân trong các văn bản pháp luật, cho phép các cặp đôi đồng giới được hưởng quyền lợi tương tự như các cặp hôn nhân khác giới.

Tuy nhiên, Luật pháp sẽ chỉ công nhận hôn nhân giữa người Đài Loan với nhau hoặc với người nước ngoài nếu người nước ngoài đến từ một quốc gia nơi cho phép kết hôn đồng giới. Các cặp vợ chồng chỉ có thể nhận con nuôi nếu đứa trẻ là con đẻ của một trong hai người.

"Hòn đảo hi vọng"

Người Đài Loan vỡ òa trước "chiến thắng lịch sử" này. (ảnh: Carl Court/Getty Images)

Đài Loan từ rất lâu đã là nơi tiên phong trong việc đấu tranh vì quyền bình đẳng cho người LGBT ở châu Á. Tại hòn đảo nhỏ bé này, đã từng diễn ra không ít những cuộc diễu hành hàng năm của cộng đồng LGBT nhằm chống lại sự phân biệt đối xử. Và chắc chắn, chiến thắng này của Đài Loan không chỉ gói gọn trong phạm vi nội địa, mà nó còn trở thành nguồn cảm hứng, lan tỏa niềm tin và hi vọng tới cộng đồng LGBT trên khắp thế giới.

Thế nhưng, trước khi chính thức được công nhận hôn nhân đồng giới, cộng đồng LGBT cũng như những người ủng hộ đã phải đi trên hành trình "đầy gai" khi từng nhận tới 70% sự phản đối của người dân đối với dự luật.

Hi vọng nhen nhóm từ những sự đề cập của các nhà lãnh đạo

Năm 1999, Mã Anh Cửu khi còn đương chức thị trưởng đã duyệt ngân sách 1 triệu USD cho hoạt động truyền bá và lan tỏa thông điệp về quyền lợi của người đồng tính.

Năm 2002, Tổng thống Trần Thủy Biển mời nhà vận động quyền hôn nhân đồng giới Nan Hunter và luật sư về quyền con người Michael Bronskito gặp ở văn phòng tổng thống, với mục đích cùng thảo luận hướng đến việc hợp thức hóa quyền hôn nhân đồng tính.

Năm 2003, Phó Tổng thống Lữ Tú Liên đề xướng đạo luật công nhận quyền tự do hôn nhân của người đồng giới trong bộ luật dự thảo về nhân quyền, nhưng nội dung điều luật đã không được Quốc Hội thông qua.

(ảnh: nld)

Tuy nhiên, chưa có một hành động hợp thức hóa nào được thực hiện cho đến thời kì của tổng thống Thái Anh Văn. Năm 2016, bà tuyên bố ủng hộ quyền của người LGBT được kết hôn trong một video, tiếp tục thể hiện quan điểm ủng hộ quyền cho người đồng tính – quan điểm chính trị truyền thống của Đảng Dân Tiến (DPP) và của chính bà trong quá trình tranh cử lẫn chương trình nghị sự sau khi đắc cử.

Để đến ngày 8/11/2016, dự thảo "Hôn nhân một vợ một chồng được áp dụng tương đương hiệu lực cho hôn nhân đồng giới" được thông qua.

Hành trình "đầy gai"

Thế nhưng, ngay trong tháng 11/2016,  hàng ngàn người Đài Loan đã biểu tình bên ngoài cơ quan lập pháp và chống lại dự luật có thể trở thành nơi đầu tiên ở châu Á hợp pháp hóa hôn nhân đồng giới này. Ước tính có khoảng hơn 20.000 người mang bảng hiệu, treo cờ và hô khẩu hiệu khi các nhà lập pháp cân nhắc dự luật bên trong.

(ảnh: Taiwannews)

Ngày 26/12/2016, lập pháp viên Đài Loan đề nghị xem xét lại luật Hôn nhân Gia đình, bổ sung thêm một chương riêng cho hôn nhân đồng giới.

Ngày 24/5/2017, Tòa án Hiến pháp đã ra phán quyết rằng việc chống lại hôn nhân đồng giới là vi phạm Hiến pháp và đặt ra thời hạn 2 năm để các nhà lập pháp quyết định, nếu không, hôn nhân đồng giới sẽ tự động có hiệu lực. Phán quyết của tòa án tác động đến việc sửa đổi luật hôn nhân của Đài Loan và đây chính là cánh cửa hi vọng với cặp đôi đồng tính.

(ảnh: Taiwannews)

Tuy vậy, cuộc trưng cầu dân ý vào ngày 24/11/2018 với gần 70% phiếu phản đối hôn nhân đồng giới như một đòn giáng mạnh vào cộng đồng LGBTQ cùng người ủng hộ và gia đình họ. Điều này đồng thời chứng minh rằng dù pháp luật có công nhận chăng nữa, cộng đồng LGBTQ tại Đài Loan vẫn gặp phải rào cản xã hội từ phía những người phản đối.

Một cặp đôi dồng tính nam dự định sẽ kết hôn vào ngày 24/5/2019. (ảnh: Gaystarnews)

Bất chấp 70% người dân nói không, tháng 4/2019, gần 200 cặp vợ chồng đồng tính đã đăng kí sẽ kết hôn vào ngày đầu tiên ngay khi luật kết hôn đồng giới có hiệu lực vào ngày 24/5 dù khi ấy chưa biết dự luật có được thông qua hay không.

Khó khăn cho tới phút cuối

Vào ngày 16/5/2019, đảng cầm quyền của Đài Loan (Trung Quốc) đã đệ trình một kiến nghị để thay đổi dự luật hôn nhân đồng giới của họ. Họ đang hi vọng xoa dịu các nhà lập pháp bảo thủ bằng cách xóa từ "hôn nhân" khỏi dự luật thay bằng "các mối quan hệ gia đình đồng tính" hoặc "các quan hệ đồng tính". Đây là một sự thay đổi không thể ngờ vào phút cuối trong nỗ lực của Đài Loan để trở thành nơi đầu tiên ở châu Á cho phép hôn nhân đồng giới.

(ảnh: Sam Yeh)

Ngày 17/5/2019, trước sự hồi hộp chờ đợi của hàng ngàn người bên ngoài Quốc hội, Quốc hội Đài Loan đã bỏ phiếu ủng hộ dự luật của chính phủ cung cấp cho các cặp đồng giới quyền tương tự như các cặp khác giới.

Dự luật được thông qua với 93 nhà lập pháp bỏ phiếu cho dự luật, 66 phiếu thuận và 27 phiếu chống. Hôn nhân đồng giới chính thức được hợp pháp hóa tại Đài Loan.

(ảnh: Sam Yeh)

Ngày 24/5 sắp tới, khi vị lãnh đạo  Thái Anh Văn kí thành luật, Đạo luật chính thức có hiệu lực. Hòn đảo nhỏ bé nhưng kiên cường này sẽ là nơi đầu tiên tại châu Á công nhận hôn nhân đồng giới, cộng đồng LGBT có quyền mưu cầu hạnh phúc như bất cứ ai.