Lãng phí đất đai: Sự thật đau lòng, gây bức xúc cho người dân

Nữ đại biểu Đoàn ĐBQH TP Hà Nội cho biết số thu ngân sách từ đất đai liên tục tăng nhưng phần lớn số thu là từ thị trường sơ cấp (67% là tiền sử dụng đất, hơn 15% là tiền thuê đất), trong khi số thu tăng thêm từ đầu tư trên đất không tăng cao. 

Cho rằng lãng phí đất đai cũng là một trong những thực trạng đang nhức nhối, bà Mai dẫn số liệu báo cáo của Bộ Tài chính cho thấy trên phạm vi toàn quốc có 743.786.825 m2 đất đang để hoang hoá, sử dụng sai mục đích. 

“Hiện nay qua giám sát tại 7 địa phương thì đã có 1.739 dự án được coi là dự án treo, tương ứng với hơn 12.000 ha đất. Đó là một sự thật rất đau lòng và gây bức xúc với người dân”, nữ đại biểu nhận định

Nói về nguyên nhân của tình trạng trên, bà Mai cho rằng, bên cạnh nguyên nhân do hệ thống pháp luật, cần đề cập đến khía cạnh trách nhiệm quản lý nhà nước.

Theo nữ đại biểu, lối tư duy nhiệm kỳ là một trong những nguyên nhân dẫn đến lãng phí đất đai rất lớn. Quan giám sát, bên cạnh rất nhiều địa phương đang tích cực thu hồi diện tích đất hoang hoá thì vẫn còn những địa phương cứ sau một nhiệm kỳ là số lượng dự án treo lại tăng thêm.

Thứ hai là có tình trạng lạm dụng quyền lực để trục lợi cá nhân từ đất đai. Theo báo cáo số 599 của Kiểm toán nhà nước thì có biểu hiện lợi ích nhóm của một số địa phương vi phạm pháp luật về đấu thầu, giao đất không qua đấu giá. 

Thứ ba là trách nhiệm trong bộ máy công quyền trong một số trường hợp là chưa cao. Bên cạnh rất nhiều con người đang ngày đêm cống hiến thì còn một bộ phận thờ ơ, thiếu trách nhiệm.

 “Hiện nay việc giải quyết những vướng mắc về đất đai không chỉ là trách nhiệm của địa phương mà có trách nhiệm của rất nhiều bộ ngành liên quan. Tuy nhiên khi có vướng mắc, các địa phương gửi văn bản xin ý kiến từ các bộ ngành thì câu trả lời chỉ là “cứ thực hiện theo quy định của pháp luật”. Ngay cả khi pháp luật không có quy định hay có các quy định khác nhau thì câu trả lời vẫn thế. Như vậy vướng mắc không thể giải quyết, gây bức xúc và thất vọng đối với nhiều địa phương”, bà Mai phân tích. 

Bên cạnh đó, một bộ phận còn tâm lý sợ trách nhiệm, tạo sức ỳ, sự trị trệ trong cơ quan công quyền. 

“Dễ hiểu tại sao đến thời điểm hiện nay có những dự án trải qua hàng chục năm vẫn không tháo gỡ được vướng mắc”, nữ đại biểu nhìn nhận. 

Bà Vũ Thị Lưu Mai cũng nhấn mạnh, rất nhiều hạn chế, vướng mắc là hệ quả của các giai đọan trước và những con người mới hiện nay đang cố gắng để xử lý. Đất đai là vấn đề phức tạp không thể giải quyết ngay một sớm một chiều. 

Tuy nhiên, theo đại biểu, dưới góc độ người dân vẫn luôn mong mỏi chính quyền làm được một số việc sau đây.

Thứ nhất là cần quyết liệt hơn nữa trong xử lý vướng mắc về đất đai. Theo đó cần đưa ra một lộ trình, thời hạn cụ thể và điều này cần được nghị quyết hoá. Nó là thước đo mức độ hoàn thành nhiệm vụ của cơ quan công quyền. 

Thứ hai là về thể chế. Cần chọn lọc những vấn đề trọng điểm và chỉ cần giải quyết được những vướng mắc, bức xúc đang đặt ra đã là một thành công lớn. 

Thứ ba là cần xử lý nghiêm tư duy nhiệm kỳ, đề cao trách nhiệm. Bên cạnh đó cũng cần một cơ chế minh bạch, rõ ràng ranh giới đúng - sai để tạo công cụ bảo vệ những người trong bộ máy công quyền, khơi thông tư tưởng, tránh tâm lý e dè, lo lắng.

Thứ 4 là tăng cường trách nhiệm giám sát, đảm bảo không lạm dụng quyền lực để trục lợi cá nhân, không cho phép các thế lực thù địch có thể nói rằng nếu như đất đai này trong tay sở hữu tư nhân thì hiệu quả cao hơn nhiều trong tay nhà nước.