Quốc hội bàn chuyện thành lập đô thị, huyện, xã mới

Theo tờ trình của Chính phủ, có tổng cộng 324 đơn vị cấp xã và 4 đơn vị cấp huyện của 11 tỉnh sẽ sắp xếp trong giai đoạn này. 

Đây là đợt thứ 3 Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, thông qua các nghị quyết về sắp xếp các huyện, xã. Cũng theo Bộ trưởng Bộ Nội vụ, đề án của 11 tỉnh trình có 3 cấp huyện (huyện đảo Cô Tô, huyện đảo Cồn Cỏ và thị xã Quảng Trị) và 24 đơn vị cấp xã thuộc diện bắt buộc phải sắp xếp trong giai đoạn 2019 - 2021 nhưng Chính phủ và địa phương đề nghị chưa thực hiện vì lý do đặc thù về kinh tế, xã hội, an ninh quốc phòng.

Hạ Long được dự kiến sáp nhập huyện Hoành Bồ. (Ảnh: Hồng Vĩnh).

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng cho biết, cơ quan thẩm tra đề nghị ghi nhận 2 trường hợp cấp huyện (huyện đảo Cô Tô và Cồn Cỏ) và 16 trường hợp cấp xã. Đối với thị xã Quảng Trị và 8 đơn vị cấp xã thuộc tỉnh Quảng Trị, Ủy ban Pháp luật đề nghị tiếp tục quán triệt và nghiêm túc hơn nữa trong việc sắp xếp. 

Trong số 11 tỉnh này, số lượng các ĐVHC sau sắp xếp vẫn chưa đạt tiêu chuẩn theo quy định còn khá lớn (76 đơn vị). Vì vậy, cơ quan thẩm tra đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội yêu cầu Chính phủ hướng dẫn địa phương xây dựng phương án bảo đảm đạt tiêu chuẩn theo quy định, tránh trường hợp phải sắp xếp tiếp trong giai đoạn sau, gây xáo trộn.

Cần đánh giá tác động

Cho ý kiến về những vấn đề liên quan, Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển lưu ý, sau khi sáp nhập vị trí đặt trung tâm xã, tên gọi mới cũng như việc sử dụng tài sản, cơ sở vật chất… phải tính toán kỹ, nếu không sẽ gây tranh cãi, thậm chí lãng phí nguồn lực. Theo ông, sắp tới Chính phủ, địa phương sẽ phải làm nhiều việc và cần hướng dẫn chi tiết nếu không sẽ lúng túng, nhất là Đại hội Đảng các cấp đã cận kề.

Tổng thư ký Quốc hội Nguyễn Hạnh Phúc băn khoăn khi trong tờ trình cũng như báo cáo thẩm tra chưa thấy nhắc tới hiệu quả cũng như tác động của việc hợp nhất các huyện, xã. Đặc biệt, đầu năm 2020, các xã bắt đầu Đại hội Đảng. Khi hợp nhất có đủ quỹ thời gian cho việc chuẩn bị không? Báo cáo chính trị phục vụ đại hội thì ai làm, có kịp không? Hay như việc sắp xếp cán bộ dôi dư, theo ông Phúc, phải đánh giá kỹ vì nhiều trường hợp rất khó xử lý. “Chúng ta cho cộng dồn nhưng còn phân công công việc thì sao? Chẳng lẽ sau sáp nhập cứ một việc mà tới hai người làm?”, ông Phúc nêu.

Năm 2022 hoàn tất sắp xếp cán bộ

Giải trình những vấn đề đặt ra, Bộ trưởng Lê Vĩnh Tân cho biết đã trình Chính phủ đề án sắp xếp của 38 tỉnh, đang tiếp tục thẩm định, riêng TPHCM và Hà Nội chưa gửi đề án. Theo ông Tân, nếu trong tháng 12 này, Ủy ban Thường vụ Quốc hội bố trí thêm một buổi làm việc thì sẽ cơ bản hoàn tất các đề án sắp xếp theo yêu cầu.

Cũng theo ông Tân, mỗi đơn vị hành chính mới chỉ nên sắp xếp tối đa với 3 đơn vị, dù vẫn không đủ tiêu chí thì cũng không nên mở rộng thêm, tránh gây xáo trộn lớn. Ông ví dụ như ở Hà Giang, nếu nhập 3 xã làm một thì quá rộng, nên chỉ sắp xếp 2 đơn vị xã. Còn về cơ sở vật chất, các trụ sở cũ vẫn được sử dụng, không xây thêm trụ sở mới, tránh tốn kém lãng phí.

Liên quan đến bố trí cán bộ dôi dư, theo ông Tân, quá trình sắp xếp được áp dụng theo 4 chính sách: Giải quyết chế độ cho thôi việc, không tái cử với cán bộ cấp xã, thực hiện tinh giản biên chế và cho địa phương ban hành các chính sách riêng từ nguồn ngân sách địa phương để hỗ trợ cho người thuộc diện sắp xếp. “Theo quy định việc sắp xếp cán bộ, công chức được kéo dài trong 5 năm, nhưng các địa phương chỉ đề nghị đến năm 2022 hoàn thành. Chúng tôi sẽ đến khảo sát một số nơi, xem những thuận lợi, khó khăn trong quá trình thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính”, ông Tân nói.

Tại phiên họp, 100% thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã đồng ý thông qua Nghị quyết phê duyệt đề án sắp xếp các ĐVHC cấp huyện, xã của 11 tỉnh.